Mee tegen de achtergrond van de hartverwarmende solidariteit met de Oekraïense vluchtelingen lanceert de Bisschoppelijke Commissie voor Diaconie van de bisschoppenconferentie van ons land een door een videoclip ondersteunde oproep om mensen zonder papieren niet te vergeten. Het gaat om naar schatting 1 procent van de bevolking. Ze maken deel uit van onze samenleving en toch erkent België ze niet. Omdat ze hier illegaal verblijven, wordt alleen over hun terugkeer, vrijwillig en gedwongen als het moet, gesproken. In afwachting van hun uitzetting moeten ze in onveilige en mensonwaardige omstandigheden zien te overleven.
Argumenten
De Bisschoppelijke Commissie voor Diaconie wil dat mensen zonder papieren daadwerkelijk toegang krijgen tot sociale uitkeringen en basisvoorzieningen en leveren daarvoor stevige argumenten. Dit is om te beginnen in het belang van onze samenleving als geheel. Echt werk maken van een kwaliteitsverbetering van het samenleven lukt immers niet als een deel van de bevolking in de clandestiniteit wordt gehouden. Denk aan openbare veiligheid, de strijd tegen dak- en thuisloosheid, bescherming van de kinderen, volksgezondheid, sociale cohesie … Ook de toegang tot de arbeidsmarkt voor mensen zonder papieren lijkt een kwestie van gezond verstand, gezien o.a. het grote tekort aan arbeidskrachten.
Maatregelen
Naast dringende humanitaire noodmaatregelen is het van essentieel belang structurele antwoorden te vinden voor de maatschappelijke uitdaging om diversiteit op een waardige manier te verwelkomen. De Commissie voor Diaconie somt een reeks maatregelen op om de vicieuze cirkel te doorbreken:
- samen met de EU nieuwe legale en veilige trajecten uitstippelen om de migratie van studenten en werknemers te vergemakkelijken, vooral in sectoren waar schaarste heerst
- soepeler omgaan met de aanvragen voor medische regularisatie en gezinshereniging
- zorgen voor grondiger bijstand en informatie bij de verlenging van de verblijfsstatuten
- echte verblijfsstatuten creëren voor bepaalde categorieën vreemdelingen zoals voor erkende staatlozen, mensen die niet naar hun land kunnen terugkeren, zelfs als ze dat zouden willen …
In afwachting daarvan blijft het lot van de bijna 150.000 mensen zonder wettig verblijf in ons land onzeker en onmenselijk. Voor hen is Artikel 9bis, dat betrekking heeft op het aanvragen van een verblijfsvergunning omwille van buitengewone omstandigheden, vaak de enige mogelijke uitweg. De commissie is ervan overtuigd dat de voordelen van een legale regularisatiestatus moeten prevaleren, omdat ze heel de samenleving ten goede komen.
Waardigheid
De regularisatieprocedure moet ook fundamenteel herzien worden om het beginsel van hoor en wederhoor erin op te nemen en vaste en redelijke verwerkingstermijnen te hanteren. Maar de Bisschoppelijke Commissie voor Diaconie maakt zich geen illusies: een verduidelijking van het wettelijke kader, de invoering van nieuwe verblijfsstatuten of zelfs bijzondere beschermingsregelingen zullen nooit een einde maken aan een illegaal verblijf als ze niet gepaard gaan met een innovatieve, humane en doeltreffende benadering van personen die het bevel gekregen hebben het grondgebied te verlaten. Die personen moeten als essentiële gesprekspartners beschouwd worden bij het zoeken naar een oplossing voor hun migratieproject. Dit is de eerste stap in het erkennen van hun waardigheid.
De Bisschoppelijke Commissie voor Diaconie besluit:
Aan allen die zich vandaag inzetten voor de opvang en begeleiding van vluchtelingen doen wij de volgende oproep: vergeet de mensen zonder papieren niet. Zelfs onzichtbaar, maken ze deel uit van onze samenleving en verdienen ze een rechtvaardiger lot dan de ‘vergeetput’ waarin ze worden achtergelaten.
IPID – Brussel, dinsdag 31 mei 2022
