Een hedendaagse kerststal op de Grote Markt van Brussel beroert bij het begin van de advent 2025 heftig het publieke debat. Voor- en tegenstanders van de moderne kunstige invulling van de klassieke beelden van de Brusselse kerststal rollen over elkaar: van een ‘inclusieve kerststal’ over ‘te abstract’ tot zelfs ‘een belediging voor onze tradities’. De (gezichtsloze) kerststal verhit de gemoederen. Waarom? Het raakt duidelijk aan onze identiteit maar vooral aan de kern van het christelijk verhaal: de menswording. Het raakt mensen. Laat dat nu net zijn wat een kerststal beoogt te doen. Het kerstverhaal over de geboorte van Jezus, zoals onder meer beeldend verwoord door evangelist Lucas, raakt ons met woorden. Een kerststal maakt de betekenis van Kerstmis concreet tastbaar en visueel: God komt eenvoudig, kwetsbaar en dicht bij ons mensen. In een wereld die vaak snel, luid en vol verwachtingen is, nodigt de kerststal uit tot stilte en verwondering. De eenvoud van het tafereel – het Kind, Maria en Jozef, de herders, de wijzen, de dieren – toont dat het échte leven niet schuilt in macht of pracht, maar in nabijheid, liefde en geloof. Veel christenen herkennen zich in de kerststal: midden onze eigen drukte en gebrokenheid komt God binnen, niet ver weg en verheven, maar in een stal, in soberheid, in ons dagelijks leven.
De verering van Christus’ geboorteplek is zo oud als de Kerk. De devotie voor de kerststal groeide in de 7e eeuw toen een gedeelte van de vermeende kribbe uit Bethlehem naar Rome werd overgebracht. Het stalletje zoals we dat nu kennen – in huiskamers, in kerken, op publieke plaatsen – gaat terug op de heilige Franciscus van Assisi. In 1223 kreeg hij van paus Honorius III de toestemming om het kersttafereel met levende personen voor te stellen. Hij maakte zo in het Italiaanse plaatsje Greccio het mysterie van de menswording concreet. Sindsdien evolueerde deze eenvoudige scène tot ontelbare culturele varianten over de hele wereld.
Paus Franciscus schreef in 2019 een apostolische brief 'Admirabile signum' over de betekenis van de kerststal. Hij schrijft er ondermeer: "Het wonderschone teken van de kerststal dat zo gewaardeerd wordt door christenen, zorgt altijd voor verbazing en verwondering. Het uitbeelden van het gebeuren van Jezus' geboorte staat gelijk aan de verkondiging van het mysterie van de Menswording van Gods Zoon met eenvoud en vreugde. De kerststal is in feite als een levend Evangelie dat oprijst uit de pagina's van de Heilige Schrift."
Wil je aan de slag als jong gezin in de advent en de kersttijd? Deze webpagina met allerlei impulsen voor gezinnen biedt voor elk wat wils.
Ook al wordt de ‘identiteit’ van de kerststal vandaag soms mis/gebruikt voor minder oprechte bedoelingen, het eenvoudige stalletje kan ons helpen ter sprake te brengen wat Kerstmis werkelijk betekent: God kiest voor nabijheid, eenvoud en kwetsbaarheid en nodigt ons uit om hetzelfde te doen. Laten wij ons zoals de herders en de wijzen verrassen door het onverwachte geschenk van vrede en hoop?
