Interview met mevrouw Martine Lemmens (63), directeur van WZC Warlandis te Jette
Wat wil je ons vertellen over je familiale achtergrond?
Ik ben afkomstig uit Limburg en kom uit een kroostrijk gezin met 3 zussen en één broer. Mijn vader was huisarts, mijn moeder zorgde voor de kinderen en ondertussen werkte ze mee in de praktijk. Het “zorgen voor elkaar” werd me met de paplepel ingegeven. Mijn moeder deed veel vrijwilligerswerk o.a. bij Kind en Gezin.
Ik ben gescheiden, heb 2 kinderen en ben onlangs de trotse oma geworden van een eerste kleindochter Ella. Mijn zoon woont in Amerika en is gehuwd met een vrouw die afkomstig is van Sao Paulo.
Welke professionele opleiding heb je gevolgd en hoe zag je loopbaan eruit?
Ik studeerde aan de KU Leuven waar ik een master in de lichamelijke opvoeding behaald heb. Vanaf 1991 heb ik gewerkt in het Brusselse, eerst als stafmedewerker bij de vzw KOCB, een vzw die werkte voor de Nederlandstalige kinderdagverblijven en scholen aangesloten bij het Katholiek onderwijs.
Nadien werd ik coördinator voor een centrum van Kind en Gezin met een consultatiebureau van het jonge kind, prenatale raadpleging en moedergroepen en dit in het centrum van Brussel.
Ik begon te werken bij de vzw Parkresidentie in juni 2003 waar ik verantwoordelijk was voor het dienstencentrum en de uitbating van de 32 serviceflats. We lagen in het centrum van Jette, kort bij het gemeentehuis, de bibliotheek en de St.-Pieterskerk. Buurtwerking lag voor de hand.
In 2016 verhuisden de bewoners van de Parkresidentie naar WZC (Woonzorgcentrum) Warlandis. Wat lag er aan de basis van deze verhuis?
Het concept van alleenstaande serviceflats was op termijn niet meer haalbaar. Bewoners moesten, als ze meer zorg nodig hadden verhuizen naar een woonzorgcentrum en dit na 10 tot 15 jaar wonen in een serviceflat. Residenten deden dit niet graag. De raad van bestuur stelde voor om over te stappen naar een totaal nieuw concept : een campus waar verschillende woonvormen mogelijk zijn. Vanaf 2010 werd er intensief gezocht naar een nieuwe locatie, bij voorkeur in Jette. Die werd gevonden in de Odon Warlandlaan.
Dankzij de enorme inspanningen van de Raad van Bestuur en de financiële steun van Vlaanderen (VIPA), van de VGC (Vlaamse GemeenschapsCommisie) ,en de leningen bij de banken kon de vzw in 2014 met de bouw beginnen. De Raad van bestuur heeft in al die jaren fantastisch werk geleverd.
In december 2016 was het zover: de residenten trokken naar campus Warlandis: een WZC van 90 woongelegenheden, een kortverblijf met 3 woongelegenheden, 19 assistentiewoningen, en een lokaal dienstencentrum.
Het gebouw is prachtig : transparant en veel licht, het nodigt uit tot “leven” Dit is echt een pluim voor architect Bart Doms. Een muurtekening in de tuin van Glowinsky maakt het geheel af.
Warlandis is een WZC met Vlaams karakter in een stad die toch multilinguistisch is. Hoe is de situatie op dat vlak bij het personeel en bij de residenten?
Stapsgewijs werd er personeel aangeworven en ondertussen zijn er een 70-tal personeelsleden in dienst. De personeelsploeg is multicultureel en de anderstaligen zijn een echte noodzaak. De mensen uit Vlaanderen komen niet meer in de woonzorgcentra in Brussel werken. Enerzijds kan men met de wagen niet meer vlot in Brussel geraken. Anderzijds hebben de mensen voldoende mogelijkheden om in een WZC in de Vlaamse rand te gaan werken. De meeste personeelsleden spreken verschillende talen waaronder het Nederlands. Aan het zorgpersoneel vragen we expliciet dat ze kennis hebben van de Nederlandse taal. Het is in Warlandis qua taal soms een mengelmoes maar dat zijn we in Brussel gewoon. In Brussel, toch vooral een Franstalige stad, is het als Nederlandstalige instelling helemaal niet zo evident. Maar we doen ons best.
De helft van de bewoners is Nederlandstalig maar er zijn ook Spaanse, Italiaanse en Marokkaanse bewoners. We vermoeden dat op termijn de diversiteit bij de residenten dezelfde zal worden als bij het personeel. Dit zal bepaalde mogelijkheden bieden maar is ook een uitdaging . Verschillende culturen vormen een enorme bron aan tradities en wijsheden dat we aan onze bewoners kunnen meegeven, maar vragen ook een vorm van verdraagzaamheid.
Warlandis is goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Dat is ontzettend belangrijk voor het kunnen aantrekken van personeel. In de buurt is er het metrostation Pannenhuis, een tramhalte en het treinstation Tours en Taxis is vlakbij.
Welke mensen kunnen als resident opgenomen worden in Warlandis en met welke instanties werken jullie samen?
Het woonzorgcentrum richt zich tot senioren vanaf 65 jaar. Mensen die zorg nodig hebben kunnen in het woonzorgcentrum terecht. Deze bewoners worden verzorgd door het zorgpersoneel : verpleegkundigen, zorgkundigen, ergotherapeut en kiné’s.
Mensen die meer zelfredzaam zijn maar toch graag in een veilige omgeving willen verblijven kunnen terecht in een assistentiewoning.
Indien bewoners een tijdelijke opvang wensen kan dit in het kortverblijf. Bvb een alleenstaande dame van 70 jaar die gevallen is, kan in kortverblijf (maximum 3 maanden) terecht in Warlandis. Ze krijgt hier de nodige zorg en omkadering.
Het woonzorgcentrum werkt goed samen met het UZ Jette en het Brugmanziekenhuis.
Warlandis biedt ook stageplaatsen aan zorgkundigen en verpleegkundigen en werkt hiervoor samen met verschillende Nederlandstalige scholen in Brussel. Dankzij de inspanningen van het Nederlandstalig onderwijs, de taallessen in het volwassenonderwijs kunnen we toch meertalige personeelsleden vinden.
In Warlandis is ook een lokaal dienstencentrum (LDC) gehuisvest. Hoe werkt het LDC en wat is de betrokkenheid ervan op de buitenwereld?
Dankzij het dienstencentrum kunnen we buurtgericht werken. Dat betekent letterlijk werken met de buurt, een buurt die anderstalig is en dat is meer dan “tweetalig”. Mensen uit de buurt kunnen terecht in het restaurant (eigen keuken), bij de pedicure en de kapper. Buurtbewoners kunnen deelnemen aan verschillende activiteiten. Ook met de gemeente Jette zijn er regelmatig contacten. Zo heeft er naar aanleiding van de werken in de straat een infovergadering van de gemeente plaatsgevonden voor de buurt.
Info omtrent het LDC is te bekomen aan onze balie, de spil van ons woonzorgcentrum. Mensen met vragen rond zorg kunnen hier de nodige inlichtingen verkrijgen. In die zin is Warlandis werkelijk “een zorgknooppunt”.
De centrumleidster werkt samen met een aantal vrijwilligers die regelmatig vergaderen. Via de vrijwilligers is er ook een goed contact met de parochie.
Hoe gaan jullie om met de spirituele noden van de residenten?
Vrijwilligers van Samana komen regelmatig op bezoek in het woonzorgcentrum. Ook pastoor Dirk gaat enkele keren per jaar voor in de eucharistie in Warlandis. Dat appreciëren de bewoners enorm. Hij is gekend en geliefd en doet veel voor zijn parochie (bloemen in de kerk, Brusselse mis,… ) Eigenlijk is hij een moderne herder voor de mensen van de parochie en Warlandis.
Mensen hebben nood aan zingeving : het religieus aspect speelt een grote rol bij veel bewoners. Zondagochtend is nog steeds een speciale ochtend. Bewoners kunnen niet meer naar de eucharistie gaan en dus volgen ze de eucharistie op TV. Sommige bewoners kijken er samen naar in de living.
Ook is er een priester onder de residenten die meewerkt als vrijwilliger. Zo organiseren we in de meimaand verschillende uitstappen naar “het Grotteke” waar de bewoner-priester een bezinningsmoment leidt. Dat doet hij ook met Allerheiligen in samenwerking met de centrumleidster.
De katholieke Kerk kwam de voorbije maanden in het oog van een storm te staan…
Krijgen jullie hieromtrent vragen of opmerkingen van de bewoners? Hoe gaan zij hiermee om?
Het geloof is voor een aantal bewoners zeer belangrijk. Zij vinden dit alles jammer aangezien zij katholiek zijn opgegroeid. Zij zien dat hun kinderen en kleinkinderen minder en minder aangetrokken worden door de kerk o.a. door die schandalen.
De maatschappij is ook veranderd : vroeger werd over dit alles gezwegen en was dit allemaal niet bespreekbaar. Nu zijn deze taboes bespreekbaar.
Mensen van 90 jaar en ouder reageren :Waarom mogen mannen in de katholieke Kerk niet trouwen ? In Engeland mag dit wel en waarom mogen vrouwen geen eucharistie voorgaan? Er zouden minder problemen zijn.
“Rome” zou moderner moeten worden.
Hartelijk dank Martine voor dit openhartig gesprek! Lut en Rita
