EDITH STEIN
- artikel geïnspireerd door de Vastenconferentie met dr. Ilse Kerremans van 10 maart 2020 te Jette
Eindelijk was het zover.
10 maart – twee dagen na de Internationale Vrouwendag.
Volle “Pastorie”.
Alles stond klaar.
Dokter Ilse Kerremans kwam bij ons op bezoek.
Wij hebben er lang naar uitgekeken, elkaar warm voor gemaakt, vol verwachtingen en benieuwd naar waar ze ons te vertellen had over deze mysterieuze en niet door iedereen gekende heilige: over Edith Stein, zuster Benedicta van het Kruis.
Een gezellig kaas en brood ontvangst moest ervoor zorgen dat dr. Ilse zich thuis kon voelen
en op die manier kennismaken met een deel van de gemeenschap die ze kwam toespreken.
De Vastenconferentie mocht starten.
Dr. Kerremans, letterlijk in de “bloemetjes” gezet door pastoor Dirk, begon het verhaal over Edith Stein - de mystica die als Joodse, katholiek en karmelietes werd.
Als parochie hebben wij, in samenspraak met onze spreekster, twee momenten van vorming voorzien:
Het eerste, een theoretisch deel, op 10 maart 2020, rond de persoon van Edith Stein, haar afkomst, zoektocht naar de waarheid, zin van het leven, filosofische weg… Een uitgebreide biografie.
Het tweede, een praktisch deel, dat nu tijdelijk door de corona omstandigheden uitgesteld is, over haar werken.
Voor Dr. Ilse is het uiterst belangrijk om die twee elementen samen te houden. Dat er naast de biografie ook de werken van Edith Stein bestudeerd worden. Beide zijn noodzakelijk om deze heilige beter te begrijpen.
Vandaar ons voorstel om elkaar nog eens te ontmoeten. Hopelijk snel.
Persoonlijk, kende ik het verhaal van Edith Stein, ik kon ook zo de plaatsen in Wroclaw voor ogen zien die tijdens de vorming ter sprake kwamen en met Edith verbonden waren. Zoals zij heb ik ook oneindig van de wandelingen in de Poolse bergen genoten. Heimwee naar mijn studentenstad kwam naar boven en ik verzeker u dat het echt de moeite waard is om die ‘stad van honderd bruggen’ ooit, na de corona crisis, te bezoeken.
De uiteenzetting van dr. Ilse was uitermate boeiend en interessant. Ik heb veel verrassende weetjes over het leven van Edith gehoord, ik heb genoten van de manier hoe alles werd verteld, op een serene, realiteitsgetrouwe, pure manier, zonder verkleuringen, zonder er een sprookje van te maken. Uiteindelijk is het een heel serieus levensverhaal, die op een milde, manier werd verteld, soms met een knipoog.
Ik heb het al aangehaald, dat het eerste deel van de Vastenconferentie twee dagen na Vrouwendag plaatsvond. Misschien heb ik juist daardoor met een andere invalshoek naar de lezing geluisterd.
Geluisterd en gekeken door het prisma van de vrouw, ik verwachtte niet het verrassende effect van de conclusies die naar boven kwamen. Namelijk: betrek God in je dagelijkse leven, verwijl bij God en leer die levensstijl gebruikelijk te maken.
Mijn aandacht ging naar de vrouwelijke “heldinnen” uit de lezing die een stempel op het leven van Edith gedrukt hebben.
Eerste was er Anna Reinach, vrouw van Adolf Reinach, een Duitse filosoof en fenomenoloog. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog ging Reinach als vrijwillige in het leger. Na vele veldslagen te hebben gestreden, viel Reinach in Diksmuide in Vlaanderen op 16.11.1917
Toen Edith dat hoorde, kwam ze de weduwe van Reinach troosten. Ze verwachtte een gebroken vrouw te ontmoeten. Maar wat was haar verbazing groot toen ze zag dat Anna in rouw zijnde, toch een enorme hoop en rust uitstraalde. Dit heeft Edith geïntrigeerd, ze begreep het niet. De woorden van Anna hebben Edith’s blik naar christelijk geloof voor altijd veranderd: ‘Wat is mijn lijden in vergelijking van het lijden van Jezus?’: zei Anna. Dit was voor Edith haar eerste ontmoeting met het kruis. Dat was het moment dat haar ongeloof instortte. Ze kreeg van Anna als aandenken aan haar man de autobiografie van Teresa van Avila mee. Tijdens het lezen van het boek greep God haar en zij liet Hem nooit meer los.
De tweede dame - een gewone, onbekende vrouw die met haar aankopen even Jezus in de kerk kwam bezoeken. Een schokkend beeld voor een Jodin*. “Was dit niet oneervol om zo maar de kerk binnen te stappen?” vroeg Edith zich af. Als God dit goed vindt, dan is Hij een heel goede, nabije God…
*Het Joodse geloof heeft Edith hoofdzakelijk leren kennen als traditie. Katholieken hadden toen de reputatie een folkloristische godsdienst te beleven. Ze hielden zich voornamelijk bezig met kaarsjes branden, zonder diepgang.
Die twee gewone vrouwen hebben onbewust het leven van Edith onherroepelijk beïnvloed.
Edith leerde veel van de ontmoetingen met de mensen, onder andere tijdens de vele bergwandelingen die ze maakte. Het zijn deze onverwachte ontmoetingen met mensen, in hun gewone bezigheden, die haar leven veranderd hebben. Dat is de God die door de mensen werkzaam is en zich als een liefdevolle Vader in het gewone leven laat kennen.
Dit was nog maar het begin van het grote Edith Stein avontuur.
Zij werd een ware ‘heldin’, een mystica die veel mensen, hun denken zou beïnvloeden.
Wij zijn dr. Ilse Kerremans bijzonder dankbaar dat ze de tijd voor ons wou vrij maken.
Het was een prachtige, verrijkende avond en het proefde naar meer…
Dank u wel!
Ik ben heel blij dat Lieve Janssens in samenspraak met pastoor Dirk op het idee kwam om de Vastenconferentie aan Edith Stein toe te wijden. In mijn nieuwsgierigheid wou ik graag weten wat hun motivatie was, wetende dat de filosofische taal van Edith Stein misschien niet echt toegankelijk voor iedereen zal zijn.
Ik heb beiden daarover aangesproken.
Lieve vertelde over haar persoonlijke zoektocht en wat haar erg bij Edith Stein boeide.
Zij was jaren geleden enorm getroffen door de biografie van Edith Stein. Het heeft haar denken voor een stuk veranderd. Ze wou ook graag bewondering voor Edith Stein met ons delen.
Voor pastoor Dirk, was het jaar van de heiligverklaring van Zuster Benedicta van het Kruis zeer belangrijk.
Hij was dat jaar als priester gewijd en juist in Rome aanwezig tijdens de feestelijke heiligverklaring op 12 oktober 1998. Een moment dat hij niet snel zal vergeten. Bij nader kennismaking met Edith Stein, zag hij gelijkenissen tussen haar houding en de manier van parochie leiden die hem nauw aan het hart lag.
Lieve en Dirk hebben benadrukt dat Edith Stein een heilige van onze tijd is, met beide voeten op de grond. Een moedige, zoekende persoon, zoals velen van onze parochie…
Dat ze ons mag inspireren tijdens deze bijzondere vastentijd.
Het gebed in de tijden van isolement.
Heilige Edith Stein- Zuster Benedicta van het Kruis
die door de Kerk als beschermheilige van Europa uitgeroepen werd
en niet per toeval nu op onze weg naar Pasen ons tegemoet kwam,
Moedige Edith Stein,
Jij, die achter de gesloten muren van de Karmel verbleef
Jij, die zelf voor het leven in het verborgene koos,
om zo bij God te kunnen vertoeven
Jij die alles op alles zette voor de waarheid,
Leer ons, hoe wij innerlijke vrijheid in deze verplichte afgeslotenheid kunnen bewaren,
Leer ons hoe wij zin, structuur en ritme aan deze dagen kunnen geven
zonder in overdrive te gaan…
Leer ons om zich niet te verstoppen achter onze bezigheden,
Leer ons thuis samen te leven
Leer ons niet te vrezen alleen te zijn
Leer ons niet bang te zijn van de stilte
Leer ons meevoelen, toon ons wonderlijke wegen van empathie
Leer ons te kiezen voor de hoop van het evangelie, voor de vreugde van Christus.
Behoed ons van de doelloze pyjamadagen voor de schermen
Behoed ons van onverschilligheid en egoïsme
Behoed ons van ziekte en pijn
Help ons de tijd van ‘social distancing ‘
niet te verwaarlozen
zodat we In het moment kunnen leven
elke dag opnieuw
Sta ons bij.
Elzbieta Krzyska (Ela)
Voor degenen die geintereseerd zijn in de levensweg van Edith Stein, willen wij van harte het boek van dr. Kerremans aanbevelen:
Auteur(s): Kerremans, Ilse
Uitgever: Halewijn
Uitvoering: 296 pagina's , 17 x 24 cm
ISBN: 978 90 8528 296 9
Artikelcode: 429
Vervolgavond vastenconferentie over het leven van Edith Stein met dr. Ilse Kerremans is verplaatst naar een andere datum- info volgt.
( wees gerust... Het wordt een bevattelijke avond, voor iedereen toegankelijk...Het is een Heilige van onze tijd, met beide voeten op de grond... ik zie er zo gelijkenissen in hoe we zelf in Jette parochie beleven. Hoe God laten thuiskomen in de wereld van vandaag) pastoor Dirk
Leven aan Gods hand...
Chirurg dr. Ilse Kerremans begon zich in de Karmel te verdiepen toen een vriendin alles achter zich liet om zich volledig aan God te wijden in een slotklooster. Ze las ontelbare werken over de karmelspiritualiteit en wie dat doet, stoot al spoedig op de figuur van Edith Stein. Ze las ook de teksten van Edith Stein zelf en verdiepte zich zo in haar persoon en denken dat ze er voordrachten en seminaries over ging geven.
Uiteindelijk bracht ze, op verzoek van de broeders van de Nederlandse Provincie van de Ongeschoeide Karmel, al haar kennis samen in dit boek. Er zijn al vele biografieën over Stein geschreven. Dit boek onderscheidt zich daarvan door specifiek aandacht te schenken aan de periode dat Edith Stein in Nederland woonde, een belangrijke tijd in haar leven waarvoor in de biografieën tot nu toe weinig aandacht is geweest. Dat doet Ediths verblijf in de lage landen, de grote inzet van de zusters van Echt en van vele andere Nederlanders, de vrienden die zij er maakte en het werk dat ze er verrichtte, in vele opzichten tekort. Met dit boek hoopt Ilse Kerremans iets van dit tekort goed te maken.
Wat Edith Stein nog allemaal voor ons had kunnen betekenen, indien zij de oorlog overleefd had - we kunnen er slechts naar gissen. Maar Auschwitz mag het laatste woord niet krijgen. Edith Stein komt opnieuw tot leven op deze bladzijden, door haar aan het woord te laten in haar teksten en in getuigenissen van mensen voor wie zij een stuwende kracht in het leven was en is.
Edith Stein werd in Breslau geboren op 12 oktober 1891. De kennismaking met de autobiografie van de heilige Theresia van Ávila betekende een keerpunt in haar leven. Stein bekeerde zich tot het katholicisme en liet zich op 1 januari 1922 dopen. Op 15 april 1934 trad zij in bij de orde van de ongeschoeide karmelietessen inKeulen en nam de kloosternaam Teresa Benedicta van het Kruis aan. Stein ging in 1938 naar een Karmelietessenklooster in het Nederlandse Echt in een poging zo aan de Jodenvervolging te ontsnappen. Een jaar later volgde ook haar zus Rosa. Twee jaar na de Duitse bezetting van Nederland werden beiden op 2 augustus 1942 opgepakt door de Gestapo en via kamp Westerbork naar Auschwitz-Birkenau gedeporteerd. Deze actie van de Gestapo paste in een landelijke vergeldingsactie na een herderlijk schrijven van 20 juli 1942 van de gezamenlijke bisschoppen van Nederland, waarin ze de deportatie van Joden aanklaagden. Een paar dagen later, vermoedelijk op 9 augustus 1942, werden zuster Benedicta en haar zus Rosa in de gaskamer omgebracht. Paus Johanns Paulus II verklaarde haar heilig op 11 oktober 1998.
Ze is beschermheilige voor Europa.
Haar naamdag valt op 9 augustus.
Vormingsmomenten in Jette in februari en maart 2020:
(telkens in de Pastorie, Kardinaal Mercierplein 4, 1090 Jette)
1 februari, 10 u. volwassenvorming: Verzoening bevrijdt.
17 februari, 17.30 u. vorming van de werkgroep Tochtgenoten met Jan Van Eycken over Boeddhisme
18/19 februari: bijbelgroepen
10 maart, 19 u. Vastenconferentie met Ilse Kerremans over Edith Stein
16 maart, 17.30 u. vorming in samenwerking met Tochtgenoten met Boubker Macbahi, imam van Jette /UITGESTELD
17/18 maart: bijbelgroepen/UITGESTELD
24 maart, 19 u. Nabespreking vastenconferentie/ Edith Stein/ UITGESTELD
28 maart, 10 u. Volwassenvorming: Leven krijgt toekomst /UITGESTELD
Van harte welkom!