We associëren een kerkgebouw spontaan met erediensten en liturgie. Om liturgie te kunnen vieren moet een kerkgebouw toegankelijk zijn. Toegankelijkheid vraagt om een degelijk beheer. Voor dat beheer zijn mensen en middelen nodig.
De parochieploeg stuurt en inspireert het liturgisch gebeuren in de parochie heilige Helena. Zoals vermeld, vervult een kerkgebouw de functie van thuishaven voor weekendmissen, doopplechtigheden, uitvaarten, huwelijken, eerste communie- en vormselvieringen. Om al deze plechtigheden in goede orde te laten verlopen, moeten materiële randvoorwaarden vervuld zijn. Het regent binnen in de kerk wanneer de staat van het dak en de afwatering te wensen overlaten. Een kerkgebouw kan ontoegankelijk verklaard worden omwille van brandgevaar door elektrische leidingen in slechte staat. Een degelijke verlichting is nodig. Hetzelfde geldt voor de geluidsinstallatie. Een optimaal functionerend orgel ondersteunt koor- en volkszang. Een voldoende verwarmde kerk geeft aan de bezoekers een welkom gevoel. Een vlot toegankelijk toilet wordt als normaal beschouwd. Rekeningen van gas, elektriciteit en water vragen om tijdige opvolging. Proper houden van de omgeving rond de kerk wordt als normaal beschouwd. Restauratiewerken vragen om samenspraak met architect en aannemer, het bijwonen van werfvergaderingen en, jazeker, geregeld de stellingen opklimmen om zich te vergewissen van de problematiek en het oplossen ervan.
Het is de verantwoordelijkheid van de kerkfabriek om al die materiële dingen te behartigen. De leden van de kerkfabriek werken als vrijwilligers, gratis dus. Zij verdelen de verantwoordelijkheden en zijn aanspreekbaar bij gebreken.
De Heilig Kruiskerk van Stekene is een beschermd monument. Ze maakt onlosmakelijk deel uit van het dorpsgezicht, en dat al ongeveer 800 jaar. Het kerkgebouw heeft in die honderden jaren al heel wat meegemaakt. Aan het einde van de 16de eeuw lag ze gedeeltelijk in puin na de verschrikkelijke beeldenstorm van 1578. Dat jaar werd trouwens ook de Abdij van Boudeloo in Klein-Sinaai volledig verwoest. In tegenstelling met de Abdij, kon de Heilig Kruiskerk heropgebouwd worden. Dankzij verbouwingen, herstellingen en restauraties vormt ze nog steeds een referentiepunt in Stekene.
De kerkfabriek Heilig Kruis Stekene is nauw betrokken bij de lopende herstellingswerken aan torenkap, daken, dakkapellen, afwatering, gewelven en elektrische installatie. In samenspraak met de architect worden aannemers aangezocht en worden de werken toegekend. Dat kan enkel wanneer geld voorhanden is. De kerkfabriek moet het initiatief nemen om subsidies aan te vragen. Dat geld komt voorlopig van het Vlaamse Gewest (voor 60%) en de gemeente Stekene (40%). Vroeger speelde ook de provincie een rol, maar die tijd is voorbij. Bij bewijs van deskundig beheer kent het Vlaams Gewest 10% meer toe en wordt de verhouding gewest/gemeente 70 % versus 30 %. De vraag stelt zich in hoeverre ook in de toekomst voldoende financiële middelen zullen gevonden worden om de nodige zorg te kunnen besteden aan kerkgebouwen. Het aantal kerkgangers daalt. Om middelen te vinden voor het noodzakelijke onderhoud moeten we kunnen bewijzen dat een kerkgebouw ook voor een ruimere gemeenschap een betekenis heeft. Dat begint met het trekken van de aandacht via diverse activiteiten.
Open Monumentendag biedt bijvoorbeeld de gelegenheid om aandacht te vragen voor de historische functie van de kerk. Tijdens de jongste Open Monumentendag in september stelden we, naast de publieke ruimte, enkele hoeken en kanten van onze kerk open voor bezoekers. Een 60-tal moedigen ging in op de uitnodiging om de begane grond te verlaten en het hoogzaal met het pijporgel uit 1909, de bovenkant van de gewelven en de klokkentoren te bezoeken. Dergelijke bezoeken verruimen de kijk op de kerk. Bij rondleidingen valt telkens op hoe bezoekers op een of andere wijze aanknopingspunten vinden met de historiek van het kerkgebouw.
Om belangstellenden de gelegenheid te geven de band met het kerkgebouw nog hechter aan te halen, diende de kerkfabriek een project in bij de erfgoedvereniging vzw HERITA onder de naam ‘Vrienden van de Heilig Kruiskerk’. Met de logistieke steun van HERITA werd een erfgoedrekening geopend waarop belastingaftrekbare giften kunnen gebeuren. Deze giften zullen enkel besteed worden aan het monumentale gebouw en het religieus erfgoed in de kerk. Meer informatie is te vinden via deze link: https://www.herita.be/nl/heilig-kruiskerk-stekene
Gert Laekeman (voorzitter), Luc De Brant (secretaris), Martin De Witte (penningmeester), Erwin Meul (lid), Johan De Meyer (lid) van de kerkfabriek Heilig Kruis Stekene
