HOMILIE UITGESPROKEN DOOR PASTOOR MARC VAN STEEN OP HET FEEST VAN MARIA TENHEMELOPNEMING EN HET AF-SCHEID VAN DE MARIAZUSTERS VAN FRANCISCUS IN DE SINT-EGIDIUSKERK VAN SINT-GILLIS-WAAS OP DINSDAG 15 AUGUS-TUS 2017 TE 09.30 UUR
Goede vrienden,
Eerste iets over de betekenis van Maria, vervolgens iets over de betekenis, meer bepaald de spiritualiteit van onze Mariazusters van Franciscus.
“God heeft zijn Zoon gezonden – zo lees ik in de Catechismus van de katholieke Kerk - maar om voor Hem een lichaam te bereiden heeft Hij de vrijwillige medewerking van een schepsel gewild. Daartoe heeft Hij van alle eeuwigheid af een dochter van Israël uitverkoren om moeder van zijn Zoon te zijn, een jonge joodse vrouw uit Nazareth in Galilea, een maagd die verloofd was met een man die Jozef heette, uit het huis van David; de naam van de maagd was Maria”. Tot zover onze Catechismus. God kiest dus een vrouw uit, en omdat haar Kind goddelijk is, maakt Lucas – op wie de Catechismus zich hier baseert - er geen probleem van haar ‘maagd’ te noemen en maakt hij er ook geen probleem van Jozef in het geslacht van David te situeren zodat Jezus ook voor de toehoorders koninklijk bloed krijgt. Of Lucas zich in zijn theologische duiding zover diende te wagen, is alleen voor onze tijd een probleem, voor zijn tijd gold het beeld als heel waarheidsgetrouw, want de heilswaarheid overtreft in zijn ogen altijd de zeg maar arme loutere historische waarheid. Maria noemde hij daarom heel terecht ‘maagd’, omwille van haar zuivere ontvankelijkheid, net zoals Pius IX haar trouwens in 1854 terecht binnen die heilswaarheid ook ‘onbevlekt ontvangen’ ging noemen of zoals Pius XII haar uiteindelijk zelfs in 1950 ‘ten hemel opgenomen’ ging noemen. Al deze omschrijvingen van de moeder van Jezus, zoals ook de omschrijving ‘moeder van God’ trouwens en alle latere erenamen, verraden alleen maar dat de Kerk in Maria altijd een bijzondere vrouw heeft herkend, een bijzondere moeder op aarde en daarom ook juist een bijzondere moeder in de hemel.
Wat dit laatste betreft, citeren we andermaal graag onze Catechismus: “Maria, de onbevlekte Maagd, gevrijwaard van iedere smet van de erfzonde, is na het voltooien van haar aardse levensloop, met lichaam en ziel in de hemelse heerlijkheid opgenomen en door de Heer verheven tot koningin van het heelal om zo gelijkvormiger te worden aan haar Zoon, de Heer der Heren en de overwinnaar van de dood. De tenhemelopneming van de heilige Maagd is een bijzondere deelname aan de verrijzenis van haar Zoon en een vooruitlopen op de verrijzenis van de andere christenen. Door haar volledige overgave aan de wil van de Vader, aan het verlossingswerk van zijn Zoon en aan iedere ingeving van de heilige Geest is de maagd Maria voor de kerk het voorbeeld van geloof en liefde. Daarom is zij het allerverhevenst en zeer uitzonderlijk lid van de kerk, zij is zelfs ‘de voorbeeldige verwezenlijking’, ‘het beeld’ van de kerk. In de orde van de genade is zij onze moeder” Tot zover de Catechismus van de katholieke Kerk.
Wel, goede vrienden, ieder van onze heeft - lichamelijk gezien - een moeder (anders zouden we niet geboren zijn), maar ieder van ons heeft - geestelijk gezien en in de orde van Gods genade – ook een moeder en om deze moeder zijn we vandaag als haar kinderen samengekomen. Mogen wij dit heilsmysterie in eenheid met God diep in ons hart beleven en Hem dankbaar zijn om zo’n beeld, zo’n kerkelijk toonbeeld, zo’n innig houvast voor vele mensen die zich solidair met haar eenvoudig, arm, doch vooral gehoorzaam weten aan Gods heilige wil.
Ten tweede graag iets over de spiritualiteit van onze Mariazusters van Franciscus. En om die toe te lichten, wil ik graag een en ander voorlezen hun Constituties, Constituties die dateren van het algemeen kapittel van 1980 en die werden goedgekeurd door monseigneur Van Peteghem in 1983. Ik citeer eerst monseigneur die een wens formuleert bij zijn goedkeuring: “Moge de religieuze inspiratie, de Mariale Geest, de Franciscaanse bezieling die het hart van deze Constituties vormen, de Mariazusters van Franciscus helpen tot de beleving van hun religieuze geloften in gemeenschap en bij hun getuigenis voor Christus in hun apostolaat van het contemplatieve leven, de opvoeding van de jeugd, de ziekenverpleging, de bejaardenzorg en de sociale diensten. Dat wens ik hun en daarvoor bid ik met hen.” Alvast een goede synthese van hun identiteit.
Laat ik dan enkele passages uit hun Constituties, meer bepaald uit hun Leefregel citeren: “Met de hele persoon God zoeken, Hem aanhangen en leren kennen, geloven in zijn liefde en Hem innig liefhebben, maken de kern en de vreugde uit van hun evangelisch geïnspireerde bestaanswijze. Hij is de Ene Nodige die als enige Werkelijkheid alles doordringt met goddelijke aanwezigheid en daarom altijd voorrang verdient”. En verder: “Christus Jezus stellen zij centraal in hun leven, omdat Hij door zijn menswording, kruis en verrijzenis mens en wereld redt en tot voltooiing brengt (…) De Regel en het leven van de Mariazusters van Franciscus bestaan erin het heilig Evangelie van onze Heer Jezus Christus te onderhouden in armoede, zuiverheid en gehoorzaamheid, door zijn leer en voetstappen te volgen vooral in franciscaanse broederschap. Hun toeleg op het vereren van Maria beoogt tegelijk en op de eerste plaats de viering en de aanbidding van de grootheid, de goedheid en de liefde van God zelf (…) God wil de zusters zijn eschatologische gaven meedelen om door hun radicale beleving van het Evangelie in mariaal-franciscaanse geest de ‘gunstige tijd’ en de ‘nieuwe schepping’ te bevorderen en te bespoedigen (…) Om in hun leven vooral het mysterie van het kruis waar te maken, geven zij uiteindelijk steeds voorrang aan zelfverloochening-in-God terwijl zij, loskomend uit de ban van de zintuiglijke wereld, tegelijk hun zelfontplooiing blijven behartigen (…) Vrijwillig verbinden de zusters zich er toe de arme, zuivere en gehoorzame Jezus te volgen en in de geest van Maria en Franciscus te streven naar diepere eenheid met Hem. Daardoor geven zij te kennen dat God hun rijkdom en vervulling, hun Leidsman en vrijheid, hun Bruidegom en Levensgezel is.” In de Constituties worden vervolgens de drie raden van armoede, gehoorzaamheid en zuiverheid toegelicht en wordt er daarna ingegaan op de betekenis van het gebedsleven en het apostolisch leven. Nog enkele passages graag uit deze laatste twee leefregels: “Voor de zusters is bidden een grondelement van hun bestaan. Het betrekt mens en wereld op iets absoluuts dat aantrekt en zich toch verbergt, op iets dat op verheffende wijze het egoïsme overstijgt en de diepere zin der dingen doet ontdekken (…) De zusters laten zich in hun gebedsleven vormen naar de gave van hun eigen charisma (…) In tijden van dorheid en pijnlijke woestijnervaringen over Gods schijnbare afwezigheid in het gebed, volharden zij moedig in het naakte geloof dat God hen door deze beproevingen loutert en zuivert (…) Maria is de Moeder van de apostolische liefde. Zij is op unieke wijze verbonden met het apostolaat van haar Zoon. In stille verborgenheid en biddend met Hem verenigd, beleeft zij het geestelijke priesterschap van de offerende liefde. Mensen tot God brengen en hen leren Hem in blijdschap dienen en beminnen, is haar heilige zending (…) Als Mariazusters van Franciscus laten zij zich leiden door de wijze waarop Maria en Franciscus hun apostolische bewogenheid beleefden (…) Als ‘armen’, willen zij vooral naar armen, kleinen en zwakken gaan. Hoe noodzakelijk het ook is aandacht voor hen te hebben, hen te helpen en bij te staan, toch is hun voornaamste opdracht hen te laten zien wat het betekent zelf arm te zijn. Niet zozeer de afwezigheid van bezit als wel met lege handen álles van God durven verwachten, zodat zij zich nergens bezorgd moeten over maken, is de diepe zin van hun arm-zijn en maakt tevens hun échte rijkdom uit. Erkennen dat God de Eerste en de Laatste is in hun leven, de weelde van zijn persoonlijke vriendschap mogen ervaren, de overtuiging in alles door Hem geleid te worden, openbaart het mysterie van de ware armoede die bevrijdend werkt voor de mens.” Tot zover deze leefregels.
Dierbare zusters die nu van ons weggaat, in het besef dat jullie op basis van uw roeping en op basis van uw voorbeeldige behartiging van deze Leefregel heel veel voor onze gemeenschap en gemeente betekend hebben, drukken we samen onze dankbaarheid voor u uit, hopen wij dat uw inspiratie ook mag voortleven in onze harten en dat u een verdiende rust en gezegende toekomst moogt binnengaan. En daartoe wil ik namens ons allen nog het oude Mariagebed Sub tuum praesidium bidden, het gebed om Maria’s bescherming voor u en voor ons allen. Ik bid: “Om uw bescherming komen wij vragen, heilige Moeder van God. Wees niet ongevoelig voor ons smeken in de nood, maar verlos ons steeds uit elk gevaar, gij glorievolle en gezegende Maagd Maria. Amen.
