Samenvattend overzicht
Verhalen hebben een eigen zeggingskracht. De hedendaagse mens verlaat zich volledig op de wetenschappelijke kijk en ziet smalend neer op ‘verhaaltjes’… Toch hebben verhalen een eigen, onvervangbare kracht om de diepere zingevingsaspecten van het bestaan uit te drukken.
De Bijbel is het grote verhaal van God met zijn mensen. Hij bevat heel wat verhalen waarin de mens zich ‘herkent’ als in een spiegelbeeld, maar ook kijkt de tekst altijd naar jou en spreek hij jou aan.
Jezus – zo blijkt uit de evangeliën – is een geboren verteller.
Wil Hij iets duidelijk maken over het Rijk Gods, over zijn Vader, over hoe wij moeten handelen, … dan geeft hij geen theoretische uiteenzeting.
Hij vertelt een verhaal.
Drie hinderpalen kunnen een moeilijkheid zijn bij het lezen van deze Bijbelverhalen.
a. Een aantal gebruikte beelden en omstandigheden uit de Palestijnse wereld zijn ons minder bekend.
b. We zijn vooringenomen tegen veel verhalen: we kennen ze al! Bijgevolg we beluisteren ze niet meer echt.
c. Elk verhaal is - afhankelijk van de context van ontstaan en de bedoeling - in een ‘andere soort taal’ geschreven: juridische, poëtische, liturgische…
Bijbelverhalen zijn géén journalistieke verslagen die ons precieze feiten en situaties vertellen. Ze willen geloofsinzichten en –waarden verwoorden.
Bij verhalen die beginnen met ‘Er was eens iemand…’ is de tijd, de plaats en vaak de persoon niet te identificeren.
Dus kunnen ze ook voor óns bedoeld zijn en kunnen ze door ons worden ingevuld.
Daar waar dogma’s (leerstellingen) iets duidelijks willen vastleggen, hebben verhalen en beelden een àndere zeggingskracht.
Elk dient deze voor zichzelf te ontdekken. Verhalen plaatsen ons dan ook veel minder tegenover elkaar dan dogma’s.
Ze werken veel minder als splijtzwammen. Verhalen verbinden ons met elkaar.
Elk verhaal roept mijzelf op om mijn positie te bepalen tegenover wat erdoor opgeroepen wordt.
Naast de vier evangelies dienen we zelf ons ‘vijfde evangelie’ te schrijven.
Daarbij geven verhalen meestal geen precieze, dwingende oriëntering.
Ze nodigen ons uit ze te lezen als een kompas dat een richting aanduidt en ons op weg zet.
Ook al is wat er verhaald wordt niet echt gebeurd, toch kan het een ‘werkzaam’ verhaal zijn dat ons, zoals bij de barmhartige Samaritaan, uitnodigt tot handelen: “Ga en doe evenzo”.
Al is het niet echt gebeurd, een verhaal kan echt waarheid bevatten!
‘Verhalenderwijs’ wil niet alleen zeggen ‘op de wijze van een verhaal’, maar ook dat we er ‘wijzer door worden’.
Jezus is zelf de belichaming van de levensintuïtie die Hij in zijn verhalen uitdrukt.
Hem achterna worden wij ‘wijs’.
Guido Debonnet
Zie ook
bijlage 1 (A4pdf) en bijlage 1 (A5pdf)
bijlage 2 (A4pdf) en bijlage 2 (A5pdf)
bijlage 3 Op onderstaande webstek vind je de 150 psalmen in de vertaling van Piet Thomas, redactielid van Adem_tocht. 24 ervan zijn ook te beluisteren. Ze werden ingesproken door Stan Milbou.
https://www.kuleuven.be/thomas/page/poezie-en-proza/psalmen/
