Parochie H. Oscar Romero in Horebeke, Ename, Mater, Nederename, Volkegem, Welden, Zwalm

VASTEN 2025 - OP WEG ALS PELGRIMS VAN HOOP Oscar Romero

icon-icon-artikel

Gepubliceerd op maandag 10 maart 2025 - 9:21

Tijdens de vasten nemen we wekelijks 1 gedachte op uit het boek ‘Wandelen naar verinnerlijking – Een kraanvogeltrek naar Compostella’. Sigrid en Philippe Bafort-Ceulemans gaven ons hiervoor de toestemming.

Het boek brengt het verhaal van de voettocht naar Compostella van Sigrid en Philippe, twee ziekenhuispastores uit Gent. In hun dagelijks leven gaan ze figuurlijk op stap met patiënten en hun familie. In hun gesprekken vallen vaak woorden met een diepe betekenis. Een groot aantal van die woorden, hen aangereikt door vrienden, familie, collega’s of patiënten, namen ze mee op hun wandeltocht. Telkens dachten ze al stappend na over een ander specifiek thema. De gedachten die zo bij hen opborrelden, schreven ze neer in dit boek.

Op Pasen kiezen we voor het woord VERRIJZEN.

Beiden zijn wij het erover eens dat verrijzen een positieve en opwaartse beweging inhoudt, uit het dal van het negatieve, een nieuwe toekomst tegemoet. Je kan het vergelijken (metaforisch dan) met het weer: na regen komt zonneschijn, maar dikwijls is het dal waaruit je verrijst gevuld met storm, hagel, onweer, ijzel,… En bovendien aan het weer kan je zelf niets veranderen, terwijl je de kiemkracht voor verrijzen wel zelf in de hand hebt. De kiemkracht van waaruit de natuur na de herfst en de winter opnieuw tot leven komt en in de zomer tot volle wasdom: is verrijzenis op z’n best!

Het woord ‘verrijzen’ bestaat uit twee deelwoorden: ‘ver’ of ‘verder’ en ‘rijzen’. Bij ‘rijzen’ denken we uiteraard onmiddellijk aan een brood dat door de gist in grootte toeneemt. Figuurlijk betekent rijzen in kracht toenemen. Bij ‘verrijzen’ worden alle krachten gebundeld om uit het dal te groeien en er opnieuw te staan, klaar om verder te gaan.

We onderscheiden drie soorten van verrijzenis.

Het lichamelijk verrijzen heb je natuurlijk niet zelf in de hand. Zeker niet bij een chronische ziekte. Maar dat betekent daarom niet dat er hier geen sprake kan zijn van verrijzenis door jouw leven een ‘draai’ te geven en ondanks de beperking toch te zoeken naar iets wat je wel (nog) kan en waarmee je je leven zo zinvol mogelijk kan maken.

Van psychisch lijden is depressie een goed voorbeeld. Medicatie kan hierbij beslist helpen om de mentale zorgen wat naar de achtergrond te dringen, maar de essentie van het probleem -noem het de mentale knoop- raakt daardoor niet van de baan.

Het existentieel of spiritueel verrijzen wil zeggen dat je je niet meer door zielsgenoten en/of God verlaten voelt. Je kan weer contact maken met je diepste (goddelijke) zijnskern. Je voelt je opnieuw gedragen door wie je echt nabij is.

Verrijzen is een werkwoord. Het is een proces. Het ontkiemt uit die diepe goddelijke kern die eigen is aan ieder van ons. Onze ziel waarin ook geloof, hoop en liefde genesteld zijn.

Verrijzen is een lange weg…
Als je nog eens in een diep dal vertoeft stel je dan de vraag:
In wie of wat geloof je?
Waarop hoop je?
Wie geeft er echt om jou? Wie ziet je graag?
Wie aanvaardt je zoals je in wezen bent?
In het antwoord op al deze vragen ligt de sleutel,
de kiemkracht om tot verrijzen te komen.
Maar weet: het is een lange weg.

De zesde zondag van de vasten - Palmzondag kiezen we voor het woord LIJDEN.

Lijden is absurd en volstrekt zinloos op zich. Het zou niet mogen bestaan.

Het is iets onvoorstelbaars, iemand die het nog niet heeft meegemaakt, kan er eigenlijk niet echt over meespreken.

Enkel mensen die het zelf aan den lijve ondervinden, kunnen lijden echt invoelen. Alle anderen kunnen hooguit aanvoelen wat de lijdende beleeft en natuurlijk ook meevoelen – wat heel belangrijk is.

We onderscheiden drie soorten lijden:
lichamelijk lijden dat je wordt aangedaan door een ongeval of ziekte, een al dan niet aangeboren beperking of handicap;
psychisch lijden of het lijden over iets wat danig is misgegaan, ontspoord of helemaal uit de hand is gelopen: het overlijden van een kind, echtscheiding, ontslag… situaties waar een mens geestelijk onder lijdt.
En er is ook het existentieel lijden of zielslijden. Dat is het lijden van iemand die zich door zielsgenoten verlaten voelt. Gelovigen voelen zich op zo’n momenten ook door God verlaten omdat Hij juist in en door anderen werkt en aanwezig komt. Het is dus een vorm van spiritueel lijden waarbij men de voeling van zijn of haar goddelijke kern kwijt is gespeeld.

Deze drie vormen van lijden zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zo kunnen lichamelijke klachten een gevolg zijn van psychisch lijden of kan bijvoorbeeld een ziekte leiden tot verlies van zielsgenoten.

Eenzaamheid is ook eigen aan het lijden. Vaak hebben mensen het gevoel er alleen voor te staan of kiezen ze er ook voor om er niemand in hun naaste omgeving mee te belasten. In de hof van Olijven voelt Jezus zich niet alleen door zijn vrienden verlaten, Hij geeft enkele uren later aan het kruis ook woordelijk aan dat Hij zich door God verlaten voelt.

Het zijn nochtans je naasten of omstaanders die je kunnen helpen om het lijden verder te dragen, mee te dragen, zoals Simon van Cyrene op de kruisweg voor Jezus deed.

Naasten die helpen om het kruis te dragen, kunnen voor een aanzienlijke verlichting van het lijden zorgen…

Je kan een lijdende op vele manieren intermenselijk nabij komen door bijvoorbeeld af en toe te polsen hoe het gaat of door aan te bieden iets met of voor hen te doen of door hun gedachten te verzetten. Bij gelovigen kan het ook helpen om voor te stellen met of voor hen te bidden, een kaarsje aan te steken… Op die manier poog je met je goddelijke kern de ziel van de ander te raken. Het is een vorm van mededogen.

Toch blijft het hoe dan ook aartsmoeilijk om lijden te aanvaarden, tenzij je erin slaagt om het zelf een plaats te geven, er een zin aan te geven.

De vijde zondag van de vasten kiezen we voor het woord VERDRAAGZAAMHEID.

Wat zit er in verdraagzaamheid verweven? SAMEN iemand VERder DRAGEN! Het vraagt een houding van respect voor de andere die je tegemoet treedt, wederzijds respect voor elkaar. En dat betekent concreet dat er een basishouding van openheid moet zijn voor de ander.

Dit is een behoorlijke opdracht voor ons mensen, maar we kunnen er alleen maar beter en menselijker door worden. Iedereen heeft een plaats op deze wereld, maar niet iedereen hoeft daarom hetzelfde te doen of te denken. Integendeel zelfs, door de grote verscheidenheid aan gedachten en gewoontes kunnen we met z’n allen alleen maar ‘rijker’ worden.

Als basisvoorwaarde voor verdraagzaamheid noteren we de onvoorwaardelijke liefde, zoals die twintig eeuwen geleden door de profeet Jezus Christus werd gelanceerd: ‘Bemin je naaste als jezelf’. Elke aardbewoner (gelovig, zoekend of niet gelovig) draagt een kern van geloof, hoop en liefde in zich. Openheid voor die (goddelijke) zijnskracht in alle mensen, zonder onderscheid van etnische afkomst, economische status, geslacht, huidskleur, seksuele voorkeur, politieke ideologie, leeftijd, religie, beperking of chronische ziekte,… vormt de basis van universele verdraagzaamheid.

Al stappend staan we stil bij de grootste zorgen voor de wereld van deze tijd, de vluchtelingenproblematiek om maar iets te noemen. Hoe kunnen we verdraagzaam blijven tegenover deze aanhoudende toestroom van mensen? Het houdt het merendeel van de wereldleiders in de ban.

Door de eeuwen heen zijn ook wij, Vlamingen, op de vlucht geslagen of uitgeweken. De universalisering hoeft niet noodzakelijk negatief te zijn. Waar het dorp vroeger onze wereld vormde, neigt de wereld nu ons dorp te worden. En deze evolutie biedt enorme kansen tot wederzijdse verrijking, maar enkel en alleen wanneer we in volle verdraagzaamheid naast elkaar willen en weten te leven.

De vierde zondag van de vasten kiezen we voor het woord ZUIVERHEID.

Enkele synoniemen voor zuiver klinken als helder, klaar, puur, rein, transparant, niet troebel, niet geïnfecteerd,…

We situeren zuiverheid op drie verschillende niveaus. Allereerst uiteraard de zuiverheid van lichaam. Ons lichaam is zuiver als het gewassen is, als het gezond is, wanneer we ons goed voelen. Een lichaam waar niets aan mankeert. Aan ons om verder zorg te dragen voor zo’n gezond lichaam, het is de tempel van onze geest.

En zo komen we meteen op het derde niveau: de zuiverheid van geest. Maar laat ons het eerst even hebben over de zuiverheid van hart. Met dit tweede niveau bedoelen we onze emoties. Zuivere emoties zijn positief en goedaardig. Ze getuigen van tederheid, liefde, zorg, een goede inborst,… daartegenover staan de negatieve emoties. Deze vertroebelen het hart en kunnen wraakzuchtig, frustrerend en bitter zijn.

Met zuiverheid van geest bedoelen we ethiek: waarden zoals eerlijkheid, gelijkheid, rechtvaardigheid, naastenliefde, dienstbaarheid,… In ons denken worden we geïnspireerd door een zuiverheid die heel dicht staat bij de goddelijke zijnskern, bij de spiritualiteit die je beleeft.

En zo komen we als vanzelf bij de zuiverheid die ons menszijn als het ware overtuigt: het zuiverste van het zuivere is wat wij als gelovigen God durven noemen. In plaats van te spreken over de almachtige, het algoede, omschrijven wij God als zuiverheid. Zuiverheid, puurheid is namelijk de essentie!

De hele bijbel is een boek over het Volk Gods dat onderweg is naar het zuiverste van het zuivere. In vele verhalen lezen we pogingen van mensen om de goddelijke zijnskern te doorgronden. Het zijn niet alleen koningen en profeten die naar God op zoek gaan. Ook herders en zondaars willen dichter tot het goddelijke wezen doordringen. Uiteraard is het Jezus Christus die dichtst bij de zuiverheid aanleunt.

Is het onterecht dat wij ons afvragen waarom wij als christenen zijn gestopt met schrijven aan de Bijbel? Waarom we geen nieuwe verhalen of teksten meer bundelen bij de oude legendarische? De geschiedenis van het Volk Gods gaat immers nog altijd verder. We staan meer dan ooit zoekend in het leven. Steeds meer mensen hunkeren om zich op allerlei manieren te zuiveren van onzuiverheden. Is de opmars van talloze wellnesscentra daar geen mooi voorbeeld van?

De derde zondag van de vasten kiezen we voor het woord OPSTANDIGHEID.

Het woord linken we met ‘opstaan’. Uit de comfortabele positie waarin je verblijft komen, rechtstaan, ergens tegen ingaan… Je gaat niet akkoord met wat er aan het gebeuren is. Je beseft in de kern van je zijn dat dit niet de juiste wijze is van handelen, dat dit ingaat tegen je persoonlijke waardenschaal en manier van in het leven staan. Je rebelleert, tekent protest aan, revolteert omdat je merkt dat een situatie mensen ongelukkig maakt en voor hen een bedreiging vormt. Vanuit iets dat niet klopt, iets negatiefs, iets onrechtvaardigs, een beweging maken om daar iets aan te veranderen, zodanig dat het positieve de bovenhand haalt.

Op zich is opstandigheid dubbel. Je kan je immers afvragen wat voor goeds er uit eender welke revolutie kan komen. Het verleden heeft aangetoond dat opstandigheid ertoe kan bijdragen mensen te verenigen. Mensen die hun sterkste krachten weten te bundelen, kunnen vaak grote veranderingen teweegbrengen.

Vaak is het heel moeilijk om met opstandigheid om te gaan. Mensen in de zorg worden dagelijks geconfronteerd met patiënten of bewoners in een persoonlijke revolutiestrijd. Vragen zoals: ‘Waarom moet mij dat nu overkomen?’ zijn schering en inslag. Mensen voelen zich geraakt in hun rechtvaardigheidsgevoel. Ze worden terecht opstandig omdat ze zich willen verzetten tegen wat het noodlot hen heeft aangedaan. Ze geven dat noodlot ook een naam. Ze verzetten zich tegen een god waarvan ze zich afvragen waarom die niet ingrijpt.

Aanwezig zijn en aandachtig luisteren is op zich troostvoller dan in discussie proberen te treden.

Bijbelse opstandigheid vinden we onder meer terug in het verhaal waarin Jezus met geweld de handelaren uit de tempel verjaagt. Het is meteen het beste bewijs dat Hij opkomt voor de kern van de zaak: de naastenliefde, om het met een beladen maar zoveel zeggende term te beschrijven. Jezus verzet zich letterlijk tegen iedere vorm van geldgewin. Hij roept ons op om te focussen op de liefde, de goedheid, de gerechtigheid.

De tweede zondag van de vasten kiezen we voor het woord VERTROUWEN.

Als je iemand in vertrouwen neemt, dan is dat een teken dat je je goed voelt bij die persoon. Zo goed dat je bereid bent diepere dingen uit te wisselen. Vertrouwen leunt in die zin nauw aan bij geloof. Als je iemand vertrouwt, dan geloof je ten diepste dat die persoon respect voor je heeft. Dat die ander niet zomaar gaat rondbazuinen wat je hebt toevertrouwd aan zielenroerselen. Zoniet word je in je vertrouwen beschaamd. En dat raakt mensen tot in het diepste van hun wezen. Het veroorzaakt een groot verdriet, een litteken op de ziel.

Maar niet alleen aan zielsverwanten vertrouwen mensen zich toe. Vertrouwen gaat in sommige gevallen nog verder. In uitzonderlijke gevallen hebben mensen in volle bewustzijn geen schrik om te sterven omdat ze ervan overtuigd zijn dat ze na de dood naar een plaats gaan waar rust, vrede en sereniteit zal zijn. Voor gelovigen een plaats waar ze God zullen ontmoeten. Zo’n patiënten weten echt rustig heen te gaan. Zij vertrouwen zich toe aan een grote, onbekende, maar veilige toekomst waarin ze zich geborgen weten.

Jezus’ laatste kruiswoord is wellicht het treffendst om het vertrouwen Bijbels te duiden: ‘Vader, in uw handen beveel ik mijn geest.’ (Lc 23,46).

Niemand -zelfs Jezus niet- weet wat er bij het sterven precies gebeurt. Maar christenen durven geloven in iets positiefs. En ook al kunnen we er ons niets bij voorstellen, toch hopen en geloven wij in een toekomst voor onze zielskern: het goddelijke wezen dat iedere mens in zich draagt.

Op de camino zelf is het een kwestie van voortdurend vertrouwen te hebben dat het zo goed als het kan zal meevallen. Toegegeven, het is nogal een belevenis om vier weken lang alles los te laten. Op bedevaart gaan is geen schrik hebben voor de toekomst. Het is genieten van het heden en vertrouwen hebben in je tochtgenoot. Je staat er samen voor en je helpt elkaar erdoor bij iedere mogelijke tegenslag.

De eerste zondag van de vasten kiezen we voor het woord DRAAGKRACHT.

Draagkracht, het woord zegt het zelf, is de kracht om iets ernstigs dat jou overkomen is, te dragen, te verdragen, verder te dragen op je levensweg. Het kan zijn op lichamelijk, psychisch, sociaal, relationeel, financieel,… niveau. Denk bijvoorbeeld aan een chronische ziekte, een depressie, het verlies van sociale contacten, een relatiebreuk, werkloosheid. Het zijn allemaal voorbeelden van obstakels die je levensweg kunnen blokkeren. En draagkracht kan je helpen dit te verwerken, dit te boven te komen, dit een nieuwe plaats te geven.

Draagkracht kan een verstillende kracht zijn die je bijvoorbeeld haalt uit het genieten in de natuur: de geur van bloemen, het gefluit van vogels, de weerspiegeling in het water, de gedempte stilte van verse sneeuw, oneindige vergezichten, kleurrijke zonsondergangen, het horen van kabbelend water,…

Draagkracht kan je ook vergroten door ontlading, door je verdriet bijvoorbeeld af te reageren op beweging. Zo kan wandelen je helpen de gedachte te verzetten. Ook dansen en eigenlijk eender welke sport kan helpen om psychische pijn te kanaliseren.

Draagkracht groeit ook onder invloed van cultuur, die je optilt, en dan denken we aan alle vormen van kunst. Door te verwijlen bij een beeldhouwwerk of een schilderij dat je raakt, of nog door op te gaan in een prachtig muziekstuk, een filmvoorstelling of een toneelspel of door te genieten van een unieke balletvoorstelling.

Vervolgens wordt draagkracht versterkt door de kracht van medeleven. Dat zien we natuurlijk dagelijks in het ziekenhuis. Mensen voelen zich extra gesterkt als ze zich begrepen voelen in hun pijn, van welke aard ook. En dan kan het deugd doen en extra draagkracht geven als je een kaars voor hen aansteekt, belooft aan hen te zullen denken, te bidden. Door met mensen mee te leven, leer je hen soms op een andere manier naar het vaak begrensde leven kijken. Het is namelijk van belang dat mensen zich een doel stellen in het leven, een droom nastreven en dat op zich kan ook de draagkracht vergroten.

Draagkracht groeit van binnenuit. Zo komen we als vanzelf bij een volgende eigenschap: draagkracht houdt ook een onzichtbare kracht, noem het een goddelijke kracht, in zich. Een link met de Bijbel vinden we in de figuur van Simon van Cyrene. Hij staat letterlijk ‘achter’ Christus terwijl hij Hem helpt om het kruis te dragen. Ze gaan er samen voor!