In die tijd zat Johannes de Doper in de gevangenis. Daar hoorde hij wat Jezus allemaal deed. Hij stuurde zijn leerlingen naar hem toe om te vragen: “Zijt gij de beloofde Messias of moeten wij een ander verwachten?” Jezus antwoordde hun: “Ga naar Johannes en zeg hem wat gij hoort en ziet: blinden zien en lammen lopen, melaatsen genezen en doven horen, doden staan op en aan armen wordt de Blijde Boodschap gebracht. Gelukkig is hij die zich aan mij niet ergert!” (Matteüs 11,2-4)
Na geweld of misbruik ondergaan te hebben, hopen de slachtoffers op gerechtigheid. Daar moeten zij soms jaren op wachten, want de gerechtelijke molen maalt traag. Soms zitten mensen ook onterecht in de gevangenis, meestal in landen met een dictatoriaal regime. Omdat zij onrecht aanklaagden, omdat zij opkwamen voor de rechten van medeburgers. Wie ook onterecht vastzit in de cel en op gerechtigheid hoopt, is Johannes de Doper van wie we in de liturgie van de derde adventszondag horen. Hij zit in de gevangenis, niet omdat hij verdacht wordt van een moordende aanslag, wel omdat hij zijn stem durfde verheffen tegen koning Herodes, die het zoals elke despoot enkel om zijn eigen belangen en in stand houden van zijn macht te doen is. Johannes zal het uiteindelijk met zijn leven bekopen.
Maar intussen weegt het verblijf in de gevangenis op Johannes, ook al omdat hij met vragen en twijfels zit aangaande Jezus. Is hij wel de komende Messias zoals Johannes hem had aangekondigd? Iemand die zijn dorsvloer grondig zal zuiveren, de tarwe in zijn schuur verzamelen en het kaf in onblusbaar vuur verbranden? Maar nu hoort hij in de gevangenis heel andere zaken over Jezus. Hij gaat aan tafel met hen die dat niet waard zijn in de ogen van de toenmalige joodse samenleving. Armen krijgen de blijde boodschap te horen dat zij meetellen in Gods ogen. Dat is een heel ander geluid dan dat van een onverbiddelijke rechter die vonnist en veroordeelt. God komt tot ons in een weerloos kind. Zijn weg is die van het traag kiemende zaad, om het met een beeld uit de Jakobusbrief (Jacobus 5,7-10) te zeggen. Hij zaait goddelijke goedheid in de hoop dat het goede in ons wortel schiet en heerlijke vrucht zal voortbrengen.
De vraag is of Johannes zich in dat beeld van de Messias kan herkennen, of hij er God in herkent. De vraag is of ook wij dat kunnen. We spannen God graag en gemakkelijk voor het karretje van onze verwachtingen. Als die niet uitkomen, wenden we ons af, teleurgesteld, en gaan onze eigen wegen. Dat God zijn liefde ook naar hen doet uitgaan die dat in onze ogen niet verdienen, mag ons de vraag doen stellen welke God wij willen dienen en aanbidden?
Voor mij is het antwoord: dat mag de God zijn zoals Hij in Jezus gestalte kreeg, die het opneemt voor wie verlamd en geslagen is. In die God wil ik mij herkennen, Hij die hoop is voor de wanhopigen, toeverlaat en bron van vrede voor wie zoekt naar rust en erkenning.
Soms moeten slachtoffers van ongerechtigheid lang wachten op gehoor en gerechtigheid. Maar mag het hen dan rust en heling bezorgen, genezing van wonden en trauma’s. Dat de Heer op die manier ook in deze tijd aanwezig mag komen, licht voor allen die ernaar uitkijken.
Jos Houthuys
