Begin september gaan de scholieren weer naar school, en even later vliegen de studenten van het hoger onderwijs er ook in, met mondmasker. Zondag 6 september zegenen we de boekentassen. We zegenen al die mensen in volle ontplooiing, en hun onderwijzers en professoren. Eigenlijk begint ieder van ons aan een nieuw leerjaar in de leerschool van het leven en van het geloof. We blijven leren. We kunnen leren uit alles wat we meemaken, van de moeilijke dingen misschien nog meer dan van de fijne momenten.
De Joodse geleerde Martin Buber heeft een herinnering bewaard aan rabbi Abraham Jakob, die uitlegde aan zijn toehoorders: ‘Van alles kun je leren. Alles kan ons iets leren. Niet alleen alles wat God geschapen heeft, ook alles wat de mens gemaakt heeft, kan ons wat leren.’
Tiens, dat is verrassend. We hebben al wel eens gehoord dat we kunnen leren van de standvastigheid van een boom, van de schoonheid van de bloemen, van de cyclus van de seizoenen, of van de diepte van de zee of de stilte van de bergen. Maar kunnen we ook leren van menselijke uitvindingen, van technische dingen, van metalen spullen?
‘Wat kunnen we dan leren van de spoorweg?’ vroeg iemand aan rabbi Abraham Jakob. Het antwoord was: ‘Dat je omwille van een ogenblik alles kunt missen.’ Kom je te laat, dan is je trein weg. Wees bij de pinken. Mis niet wat het leven hier en nu, op dit moment, op je bord legt. Wees wakker. Jezus leerde het ook: als je Heer komt, moge hij je wakend vinden.
‘En wat kunnen we leren van de telegraaf?’ Deze herinneringen aan chassidische rabbijnen komen uit het negentiende-eeuwse midden-Europa, en toen bestond de telegraaf nog. Toen schreven ze nog in ‘telegramstijl’, zo kort mogelijk, want voor elke letter moest je betalen. ‘Wat kunnen we leren van de telegraaf?’ Rabbi Abraham Jakob antwoordde: ‘Dat ieder woord wordt geteld en in rekening gebracht.’ Wel, dat kan tellen! Jezus zei ook: van ieder ijdel woord zul je rekenschap moeten geven. Oei, ondertussen kletsen wij wel wat af. Moge het altijd goede woorden zijn, opbouwend, als ze nodig zijn, tot zegen van de hoorders, zoals Paulus aanraadde.
Derde vraag: ‘En wat kunnen we leren van de telefoon?’ ‘Dat ginds wordt gehoord wat wij hier zeggen’, antwoordde de rabbijn heel gevat. ‘Ginds’ is de overkant. In de hemel horen de engelen ons hier bezig. Dan glimlachen ze, of ze trekken grote ogen, of ze zeggen tegen elkaar: ‘Moet je dat nu eens horen!’ Elk van onze woorden dringt door de wolken heen en brengt de engelen en heiligen op de hoogte van wat ons hier bezighoudt. Laat het dan geen onzin zijn. Laat het dan echt zijn, eerlijk, welgemeend en warm.
Voila: je kunt van alles leren, ook van een koffiezetapparaat, een nietje of een rollator. Alles zegt iets. Je kunt leren van een gordijn, een fiets of de beenbreuk van een kleinkind.
Veel succes dit leerjaar!
P Paul Delmé
