Naar alle waarschijnlijkheid is de huidige kerk niet de eerste. Op dezelfde plaats heeft vermoedelijk een houten kerk gestaan op een stenen fundering. In het boek van Pastoor Annaert ‘Stekene en zijne kerk’ vermeldt de auteur dat een zekere Jan in Stekene pastoor, was omtrent het jaar 1200. Rond de houten kerk werd een nieuwe kerk opgetrokken. Pastoor Annaert geeft een gedetailleerde beschrijving: “De nieuwe kerk van Stekene, gebouwd in het begin van de jaren 1200, was een langwerpig vierkant (!) van 26,4 m lengte (zonder het koor), en 18,5 m breedte (nota van de redactie: afmetingen aan de binnenzijde van de dikke muren). Met een oppervlakte van om en bij 500 m² konden ongeveer 1500 gelovigen plaatsnemen in de kerk (nota van de redactie: Pastoor Annaert voorzag 0,33 m² per persoon: de gelovigen stonden toen nog recht in de kerk, want er waren geen stoelen; gelukkig was er toen nog geen coronavirus!). Ze was daarmee groot genoeg voor een bevolking van drie tot vierduizend zielen. Het gebouw had al drie beuken. De vensters waren breed en laag en een weinig spitsbogig. Ze deden aan de romaanse stijl denken. De vensterdorpels, omlijstingen, en raamverstevigingen waren in witte hardsteen (nota van de redactie: dit type hardsteen maakt nog steeds deel uit van de huidige ramen). De middenbeuk werd langs weerszijden verlicht door 10 smalle langwerpige bovenvensters. Tien pilaren in blauwe arduin, met krollen en bladeren in een strenge gotische stijl, ondersteunden de prachtige spitsbogen van de middenbeuk. Het koor was beperkt tot een verlenging van de middelbeuk en eindigde op een platte muur met drie smalle vensters. Tot zo ver de beschrijving door Pastoor Annaert.
Het is niet geheel duidelijk op welke exacte gegevens hij steunt. Wanneer we voor het Mariakoor staan, kunnen we ter hoogte van het altaar van Sint-Sebastiaan, aan de rechterzijde een stuk blootgelegde muur zien. Latere bouwwerken aan het hoogkoor zijn duidelijk merkbaar. Een grondplan en een tekening geeft een benaderend beeld van hoe de gelovigen in de 13de eeuw hun kerk hebben gezien.
Gert Laekeman, Kerkfabriek Heilig Kruis Stekene
Bronnen
Annaert Frans Jozef. Stekene en zijne kerk. Gent Drukkerij A. Siffer 1898: pp. 18-19.
Met dank aan Heemkundige Kring d’Euzie voor de informatie in de gids voor rondleiding
