Als ik met mensen spreek over het Lam Gods, dan denk ik meestal direct aan het meesterwerk van de gebroeders Van Eyck. Dit schilderij of beter veelluik is immers één van de toppers van Belgische kunst. Van heinde en ver komen toeristen naar Gent om dit unieke schilderwerk te bewonderen. Zeker in 2020 verwacht men veel bezoekers om in het Museum van Schone Kunsten 13 werken van Jan Van Eyck te bewonderen.
Er valt zoveel over te zeggen en er zijn al veel boeken over geschreven, want het is ook geen gewoon kunstwerk.
Het is historisch interessant omwille van de voorwerpen die afgebeeld worden. Het is kunsthistorisch interessant omwille van het feit dat Jan Van Eyck, de olieverf zou uitgevonden hebben en er onnoemelijk veel details in zitten. Er hangt ook een waas van geheimzinnigheid over, omdat het paneel van “De rechtvaardige rechters” nog steeds spoorloos is.
Maar het is ook en vooral een religieus schilderij. Het is een synthese van ons christelijk geloof. Dat begint met de zondeval en het verhaal van Kaïn en Abel. Vervolgens zijn er enkele profeten die de Messias voorspellen en er is de aankondiging van de engel Gabriël aan Maria, dat de Heilige Geest over haar zal komen en ze zwanger zal worden. We zien twee beelden op het gesloten luik : Johannes de Doper (voorloper van Jezus) en Johannes, de evangelist die ook de Apocalyps schrijft en zo al verwijst naar het open luik.
Verder ziet men de gekroonde Jezus op zijn troon met Maria en Johannes de Doper, die naar Jezus verwijst. Het paneel met het Lam is het centrale. Daar zien we het Lam, dat ons aankijkt. Uit zijn buik komt het bloed (bloed van Christus). Rondom het Lam zien we de passiewerktuigen en het Lam wordt geëerd door figuren uit het Oude en Nieuwe Testament. We zien wereldlijke en geestelijke hoogwaardigheidsbekleders en gewone pelgrims. Allemaal op stap naar het Lam, om het eer te brengen. Als christenen geloven wij immers dat Jezus (het Lam) ons bevrijding heeft gebracht nadat hij eerst de kruisdood was gestorven.
En zo zeggen we in elke eucharistieviering : “Lam Gods dat wegneemt de zonden der wereld” tot drie keer toe. Twee keer antwoorden we dat Jezus zich over ons zou ontfermen en één maal dat we zijn vrede wensen.
De voorganger zegt nog éénmaal: “Lam Gods dat wegneemt de zonden der wereld” en dat is het teken dat we mogen deelnemen aan de maaltijd van de Heer. We gaan te communie omdat het Lam, de verrezen Christus, tot ons mag komen. We gaan als de personages op het schilderij, naar het Lam toe.
Maar naar het Lam toe gaan, of anders gezegd God ontmoeten, dat doen we in de omgang met onze medemens. Met het te communie gaan delen we in Jezus (en dus het Lam) en mogen zo we met elkander delen, zoals Jezus zichzelf met ons deelt.
De gebroeders Van Eyck hebben gepoogd volgens de denkwereld van hun tijd om dit te vereeuwigen in hun veelluik. Restaurateurs zijn er al jaren bezig om het terug in zijn oorspronkelijke staat te brengen. Enkele gerestaureerde stukken zijn al te bekijken in de tentoonstelling.
Als je nog eens naar Gent gaat, moet je zeker eens proberen een glimp van “het Lam Gods” op te vangen. Een schilderij, waar we terecht fier op mogen zijn. Laten we ons betoveren door het Lam, dat ons aankijkt en uitnodigt.
Maar het echte Lam Gods, Jezus Christus, mogen we ontmoeten in de eucharistie en in de mens naast ons.
Jean-Marie
