In onze parochie vieren we rond 2 februari het feest van Maria Lichtmis, met een kinderzegening voor de kinderen die in het afgelopen jaar gedoopt zijn. Na de dienst mogen zij hun doopschelp mee naar huis nemen. Maar waar gaat het nu over ? Met het doopsel word je christen en deelgenoot van de grote gemeenschap die we Kerk noemen.
Uit de catechismuslessen leerden wij dat het doopsel het eerste en belangrijkste sacrament is, omdat het ons zuivert van de erfzonde en omdat je zonder het doopsel geen ander sacrament kan ontvangen. Vroeger werd het pasgeboren kind heel vlug na de geboorte gedoopt, want als je als pasgeboren baby stierf, voor gedoopt te zijn en dus nog besmet was met de erfzonde, kon je niet in de hemel maar moest je ziel naar het voorgeborchte van de hel. Het is pas met paus Benedictus XVI dat in 2007, dat voorgeborchte, werd afgeschaft.
De doopsels gebeurden daarom destijds doorgaans in de materniteit door de aanwezige priesters en dikwijls mocht mama niet mee, want zij lag nog in het ziekenhuisbed. Zo was het nog tot in de jaren zestig.
Vanaf de jaren zeventig, worden de kinderen in de parochiekerk gedoopt en met de liturgie is er ook wel wat veranderd. De kinderen worden niet meer direct na de geboorte gedoopt, maar meestal zes maanden later. Andere ouders wachten tot de kinderen één jaar zijn of nog later en soms kan het gebeuren dat kinderen gedoopt worden, vlak voor hun eerste communie.
Door de terugval van het aantal doopheren (priesters en diakens) en om van het doopsel een gemeenschapsgebeuren te maken, kozen sommige parochies voor een gemeenschappelijke doop. Op vaste zondagen en op vaste uren worden (1 à 2 keer per maand) er dan kinderen van verschillende gezinnen samen gedoopt. Door corona is die gewoonte ingetrokken en gebeuren de dopen terug individueel per gezin. Het gebeurt soms ook dat een doop tijdens een eucharistieviering plaatsheeft, meestal met Kerstmis of in de Paasnacht.
In onze parochies kiezen de meeste gezinnen voor de individuele doop. Alle formules hebben hun voor - en nadelen.
Het belangrijkste is dat ouders goed nadenken en beseffen wat het doopsel nu eigenlijk betekent en dat het meer is dan louter een leuke viering, dat gedaan wordt om de bomma een plezier te doen.
Immers, een kind krijgen is leven schenken, maar ook toevertrouwen aan God, zoals Maria en Jozef dat deden met Jezus in de tempel. Daarom zijn de verschillende riten en handelingen belangrijk en niet zomaar iets dat gebeurt voor de show.
Wie recentelijk een doopviering heeft bijgewoond, weet dat de doopliturgie een welbepaalde orde van dienst heeft en dit zoals elke liturgie. Ook komen de verschillende onderdelen later terug in de andere sacramenten.
Na de verwelkoming en het kruisteken, begint de doopliturgie met de naamgeving. De persoon die gedoopt wordt heeft immers een naam gekregen. Het is iemand met een eigen persoonlijkheid en hij of zij is uniek. Er is geen tweede zoals hij of zij en aldus gekend bij God. De naam staat geschreven in de palm van Gods hand.
Daarna volgt een kruisje. De voorganger, ouders, peter en meter, grootouders geven op het voorhoofd een kruisje als teken van tederheid, maar ook als eerste teken van de christen.
Na een lezing uit de Bijbel, volgt een korte uitleg door de voorganger en de handoplegging. Hoewel we het beste met onze kinderen voorhebben, kunnen we ze niet voor alle onheil behoeden. Daarom vragen we Gods bescherming, maar ook alle volwassenen hebben te taak om de kinderen te beschermen en daarom beloven ze met de handoplegging de kinderen te beschermen.
Vervolgens spreken ouders de belofte uit, om altijd goede ouders te zijn en de kinderen op te voeden in de geest van het evangelie. Peter en meter sluiten hierbij aan. Na het uitspreken van de geloofsbelijdenis gebeurt de eigenlijke doop. De symbolen bij het doopsel zijn het doopkleed (hier en daar in onbruik geraakt), het doopwater, het chrisma en doopkaars.
Het doopkleed staat voor het nieuwe, het zuivere. Het water is de leven gevende kracht. Water lest dorst, reinigt, verfrist en is levensnoodzakelijk. Olie (chrisma) maakt sterk en soepel en de doopkaars die aangestoken is aan de paaskaars getuigt van de Verrezen Christus, Licht van de wereld opdat wij ook licht zouden zijn. Kort nadien volgt het Effata of de zegening van ogen, oren, mond, handen en voeten, want dat zijn de instrumenten om je christen zijn echt te beleven.
Na de voorbede (voor de dopeling, de ouders en voor alle kinderen) wordt een Onze Vader gebeden en met een Wees gegroet dragen we de dopeling op aan Maria, onze hemelse moeder.
Na een slotgebed en de zegen, wordt het doopregister getekend en is de dopeling toegetreden als lid van de kerkgemeenschap en is doordrongen van de Heilige Geest. Veel van deze riten komen in de andere sacramenten terug: een kruisje maken met wijwater, de handoplegging, het gebruik van olie enz…
Met Lichtmis komen de gezinnen terug voor de kinderzegening. De ouders bevestigen hun belofte, die zij met het doopsel hebben uitgesproken. Ze krijgen een kaarsje mee als lichtgevend teken en de doopschelp, dat herinnert aan de dag van het doopsel. Meestal is de dienst dan luidruchtiger dan gewoonlijk, maar één keer per jaar moet dat kunnen. Meer nog, gezinnen met kinderen moeten zich altijd welkom vinden in de kerk. Was Jezus zelf niet verontwaardigd, toen de leerlingen de moeders met kinderen wilden heenzenden ? “Laat de kinderen tot Mij komen” zegt Jezus “want hun behoort het Koninkrijk”. Willen wij met Lichtmis hier aan denken en bidden voor alle kinderen?
Tot 30 januari 2022, dan komen we samen in de kerk om God te danken en te bidden voor alle kinderen.
Jean-Marie
