Beste mensen, enkele jaren geleden heeft men enkele woordjes veranderd in het Onzevader. Niet veel, maar toch. Misschien wel de meest ingrijpende wijziging was dat “leid ons niet in bekoring” “breng ons niet in beproeving” werd. Ik denk dat velen onder u nog altijd het eerste zeggen, omdat dat er zo is ingepompt.
Beproeving, bekoring, het ligt sowieso heel dicht bij elkaar, maar de reden was dat de nieuwe vertaling meer aanleunt bij de oorspronkelijke brontekst. OK, net zoals alle redenen goed zijn voor een feestje, kan ik hier wel mee leven.
In het evangelie van vandaag wordt Jezus ook beproefd, of beter gezegd: op de proef gesteld. Jezus wordt getest en niet één keer, geen twee keer, maar maar liefst drie keer. Dit is al een antwoord op de vraag: hoeveel. Als een goed journalist proberen we nu ook een antwoord te vinden op de vragen: wanneer, waar, door wie en waarom?
Maar eerst even terug naar die drie keer. Samen met de veertig dagen dat Jezus in de woestijn verblijft, doet dit aantal uiteraard sterk denken aan de keren dat het volk van Israël, dat veertig jaren door de woestijn trok, getest werd. Op een gegeven moment had het volk honger en morde. God zorgde toen voor manna en kwartels. Daarna vraagt het volk een teken van Gods aanwezigheid, waarop Mozes met zijn staf op de rots slaat en er kwam water uit. En dan komt het volk tot de verleiding – of mag ik zeggen: bekoring? – tot afgodendienst en aanbidt het gouden kalf. De evangelist Lucas slaat hier duidelijk een brug naar het Oude Testament.
Op welk moment heeft Jezus deze woestijnervaring? Interessant om weten is dat we na drie weken gelezen te hebben uit de vlakterede, uit hoofdstuk 6 van Lucas, nu terugspringen naar hoofdstuk 4, dat net na de doop van Jezus komt. De Geest, die bij de doop in de Jordaan nog op Jezus neerdaalde, stuurt Hem nu naar de woestijn vóóraleer Jezus aan zijn publieke optreden begint. Jezus neemt als het ware afstand om dichterbij te komen. In ’t Frans zeggen ze: reculer pour mieux sauter. Even achteruit gaan om beter te kunnen springen.
De vraag ‘waar’ is kort en snel beantwoord. In de woestijn. Traditioneel de plaats waar de bijbelse mens duidelijkheid krijgt over de richting die hij aan zijn leven wil geven. Over de vraag ‘door wie’ Jezus getest wordt, kunnen we ook kort zijn. Door de duivel. ‘Diabolos’ in het Grieks of letterlijk vertaald: ‘hij die uiteendrijft’, ‘hij die wanorde maakt’, ‘hij die alles in de war stuurt’. Ons eigen leven kan soms ook grondig in de war gestuurd worden, wanneer het op het werk of in de relatie niet loopt zoals je het gedacht had…
En dan komen we bij de waarom-vraag. Jezus zoekt de eenzaamheid op om zich dieper verbonden te weten. Aan die verbindende Liefde houdt Jezus vast wanneer de duivel Hem probeert te verleiden. Tot drie maal toe wijst Jezus de bekoringen van de hand. Het is Hem niet om macht of opmerkelijke prestaties te doen, maar om dienstbaarheid. Jezus blijft trouw aan de Vader, die voor Hem zeer nabij is. Door te slagen in deze testen wordt het voor Jezus dus duidelijk dat ook Hij een nabije persoon wil zijn. Hij wil in zijn publieke optreden ‘er zijn’ voor de medemens.
De veertigdagentijd nodigt ons uit om hetzelfde te doen. De veertigdagentijd is één van de ‘sterke’ tijden in het liturgisch jaar, maar vooral een tijd om goede vruchten voort te brengen, zoals we hoorden in de eerste lezing. Om het met de woorden van onze bisschop Johan Bonny te zeggen: “De vasten is anders dan de advent. Terwijl de advent een tijd is van verwachting en verlangen, is de vasten een tijd van beslissing en bekering. Er zijn keuzes die we nu moeten maken als we niet willen dat de blijde boodschap te laat komt voor mensen. Er zijn besluiten die we niet mogen uitstellen als we de kracht van Pasen in ons leven nog willen ervaren.”
Wij kunnen hopelijk over veertig dagen ook goede vruchten aanbieden: een sterkere verbondenheid met God, met elkaar, met vluchtelingen uit Oekraïne misschien… Die vruchten ademen dan hopelijk het licht van Pasen.
Amen.
Gerry Bellekens, bruggenbouwer van onze Pastorale Eenheid Mozes
