Dinsdag 21 oktober 2025
Het exodusverhaal: geen geschiedschrijving, maar theologie - de basis van het Jodendom
De exodus kan niet als een historische gebeurtenis beschouwd worden. Egyptische teksten of archeologische gegevens over de uittocht zijn er niet te vinden. Veelal komt de Bijbelse beschrijving niet overeen met wat we nu weten over het Egypte van die tijd. Er zijn veel tegenstrijdigheden en anachronismen in de tekst. Zo waren er in de periode die de Bijbel beschrijft bijvoorbeeld geen kamelen (of dromedarissen) als lastdieren, enkel ezels. En op het moment dat Jozua de stadsmuren van Jericho aanviel, waren er hier helemaal geen muren om neer te halen.
Harde feiten die wijzen op een historische kern van de uittocht uit Egypte, de doortocht door de zee (welke zee precies?), de lange zwerftocht door de woestijn en de spectaculaire verovering van Kanaän zijn er niet. Wel is er nu goede informatie over verschillende nomadische groepen (“stammen”) uit die periode, zoals over de Habiru en de Sjasoe, en over hoe zij tot een eenheid kwamen in de nasleep van de invallen van de Zeevolken.
Het boek Exodus is nochtans het kernverhaal van het Oude Testament, het mythologische stichtingsverhaal van het Jodendom. Het vertelt hoe het volk uiteindelijk door Jahweh werd bevrijd uit de slavernij. Het moet niet gelezen worden als historisch relaas maar als theologische literatuur, want het is een verhaal over het uitklaren van het joodse godsbeeld. Het was er de Bijbelschrijvers niet om te doen feiten door te geven aan volgende generaties, maar wel om hen te laten delen in een bepaalde ervaring van het Godsmysterie. Bijbelverhalen gaan in essentie over het menselijk bestaan en het uitbouwen van een leefbare en menswaardige samenleving.
Marleen Reynders is Egyptoloog, verbonden aan KU Leuven, en ook musicoloog. Als Egyptoloog publiceerde zij vnl. bij Davidsfonds o.a. Onder het oog van de Zonnegod; De wereld van de farao’s; Kunstschatten uit Egypte; Stroomopwaarts de Nijl; Exodus: De impact van een Bijbelse migratie.
Dinsdag 25 november Huub Gerits over Chagall en de Bijbel
Chagall (1887-1985), die het grootste deel van zijn leven in Frankrijk heeft doorgebracht, heeft twee Bijbelse taferelen uit het leven van Abraham op doek gezet. Abraham ontvangt onverwachts bezoek van drie Godsmannen, die hem komen melden dat zijn vrouw Sara, die onvruchtbaar is, toch op hoge leeftijd nog moeder zal worden. Als God hem vraagt om zijn geliefde zoon Isaak te offeren, is dit voor Abraham een zware beproeving. Hij probeert dit grote mysterie van die onbegrijpelijke God te doorgronden, zonder zijn vertrouwen in Hem te verliezen.
Het leven van Abraham wordt gekenmerkt door zijn sterk geloof en zijn grenzeloos Godsvertrouwen. Hij is een pelgrim van de hoop, die niettegenstaande allerlei beproevingen rotsvast blijft geloven in Gods goedheid en trouw. Chagall vertaalt dit Bijbels verhaal in kleur. Zijn schilderijen hebben een boodschap. Hij neemt ons mee in dit grote heilsgebeuren van Gods menslievendheid. Hij wil ons eveneens pelgrims van hoop maken. Hij laat ons aanvoelen dat God iemand is die op mensen bedacht is, die meeleeft met de gekwetste en lijdende mens, met hem aan tafel wil zitten , met hem zijn lief en leed wil delen, de mens nabij wil zijn, ook in zijn beproevingen.
Huub Gerits is norbertijn van Averbode en geeft reeds vele decennia conferenties en bezinningsdagen vanuit de schilderijen van Chagall.
Dinsdag 20 januari 2026: Geert Van Oyen over ‘de rol van de lezer in het zoeken naar de betekenis van het evangelie volgens Johannes’.
In deze lezing willen we aantonen hoe het evangelie volgens Johannes door een bepaalde manier van vertellen zijn lezers aanzet om na te
denken over wat het betekent Jezus te herkennen en te volgen. Zeker twee aspecten van Johannes’ narratieve strategie in de communicatie met zijn lezers komt aan bod.
1. de vragen die gesteld worden in het evangelie
2. de opvattingen van Jezus die sommige personages erop nahouden.
Op die manier ontdekken we - enigszins verrassend - dat ook Johannes (net als Marcus) over een soort “Messiasgeheim” beschikt.
Geert Van Oyen is exegeet, hij was hoogleraar Nieuwe Testament aan de Universiteit Utrecht en is nu professor aan de UCLouvain.
Dinsdag 24 februari 2026: Marga Devalck en Katrien De Decker over “Wat zien onze kinderen in de les rooms-katholieke godsdienst en wat kunnen wij van hen leren?”
Op 27 mei 2025 werd in de Pieter De Somer-aula te Leuven het geactualiseerde leerplan rooms-katholieke godsdienst (RKG) gelanceerd. Het geactualiseerde leerplan stelt de levensbeschouwelijke groei van het kind centraal, met erkenning van de diversiteit in de klas en de leefwereld en met de katholieke traditie als dialoogpartner.
Wat is het fundament en wat zijn de bouwstenen van dit vernieuwde leerplan RKG? Welke intenties heeft het geactualiseerde leerplan RKG? Wat leren onze kinderen vandaag nog in de godsdienstles? Waarover wensen ze te leren? Wat kunnen wij van onze kleinkinderen leren? Op deze en andere vragen proberen twee inspecteurs-adviseurs RKG, tevens de penhouders van het vernieuwde leerplan, een antwoord te bieden.
Marga Devalck was 29 jaar leermeester RKG in het Gemeenschapsonderwijs. Als inspecteur-adviseur RKG is ze bevoegd voor de scholen van het gewoon en buitengewoon lager onderwijs in bisdom Mechelen Brussel.
Katrien de Decker was 13 jaar lector RKG aan de Hogeschool Odisee te Aalst. Nu is ze inspecteur-adviseur RKG voor de scholen van het (buitengewoon) basisonderwijs in bisdom Gent.
Dinsdag 28 april: Rony Ceustermans over de manier waarop mensen vandaag naar God vragen en daarbij dikwijls struikelen.
Is God echt dood? De Duitse filosoof Friedrich Nietzsche publiceerde Gods overlijdensbericht. Heel wat mensen beschouwen zijn heengaan als een voldongen feit. Maar toch, is God wel echt dood? Immers Nietzsche zelf beweerde dat feiten niet bestaan, maar alleen interpretaties. Hoe wijsgeren en schrijvers over Gods doodgaan en de implicaties daarvan denken, roept vragen op en ontdoet de radicale goddeloosheid van onze tijd van zijn evidentie.
Rony Ceustermans is norbertijn, docent filosofie en regelmatige publicist in Tertio. Van zijn hand verscheen onlangs het boek Mensen zijn verlangen. Voedingssupplementen voor de ziel.
