1 Samenvattend overzicht van het artikel
Het licht wordt korter en het donker langer. Tijd om ons zoals de natuur in winterslaap te gaan? Geenszins. De liturgie van de advent vertelt ons vier weken dat er Iemand op komst is.
Elk jaar hetzelfde? En toch! Ons alleen maar wat voorbereiden op eindejaarsfeesten? Of geleid door drie gidsen Jesaja, Johannes de Doper en Maria uitzien naar echte menswording: onderweg van verwachting naar vervulling, van droom naar werkelijkheid?
1 Het lef om te dromen met Jesaja.
Niet in de wolken levend, maar tegen de moedeloosheid ingaand ons niet neerleggen bij wat feitelijk is. De zwaarden omsmeden tot ploegijzers: de wereld niet als een puinhoop, maar als een vruchtbare akker zien die meer gerechtigheid en vrede brengt voor meer mensen. Bemoedigende en uitdagende woorden tégen de verwildering in.
2 Bekering op maat met Johannes de Doper.
De oproep tot bekering is het sleutelwoord van het Rijk der Hemelen. Tegen de oppervlakkigheid in krijgen mensen, tollenaars en tenslotte soldaten een op maat gesneden programma, heel dicht bij het leven van elke dag. Welzijnszorg is er een mogelijke actualisering van vandaag de dag.
De weg naar de Heer moet bewandelbaar worden. Geen wildgroei in onze ongebreidelde verlangens en kunstmatige behoeften. Geen bergen van pretentie, zelfzucht en hoogmoed. Geen heuvels van vooroordelen, noch dalen van doemdenken. Wat krom is moet ondubbelzinnig rechtgetrokken worden. Het is nu meer dan ooit nodig. De bijl ligt reeds aan de wortel van de bomen die onvruchtbaar zijn. Het kaf moet van het koren gescheiden worden. Het doopsel van Johannes zal teken van bekering zijn: oude gewoonten dienen afgespoeld.
3 Met Maria wachten en verwachten.
Verwachten is een wezenlijke grondtrek van elk mensenbestaan. Wachten moeten we wel elke dag doen, aan een loket, bij de tandarts. Het voelt vaak passief en ongelegen aan. Verwachten is iets totaal anders. Denk aan alles wat een aanstaande moeder doet. Verwachten is steeds iets dat verder ligt dan het nu-moment. Het situeert zich in het spanningsveld tussen het ‘reeds’ en het ‘nog niet’. Het spanningsveld tussen wat wij mogen verwachten en wat ons overkomt, maar ook waarvoor we onszelf moeten inzetten.
In de advent gaan gebed en actie hand in hand. Nadat Maria de boodschap ontving dat zij moeder zou worden, blijft zij niet hangen in allerlei dromerijen. Zij gaat haar nicht Elisabeth hulp bieden. Hier gebeuren twee dingen: Zij zingt haar Magnificat: een schreeuw die de geboorte van de ware mens en een waarachtige samenleving zoals God die droomt, nabij bidt. Maar meteen zet ze ook concrete stappen naar dienstbaarheid om die droom werkelijkheid te laten worden. Zij zoekt Elisabeth als medestander. Want ‘een droom die we alleen dromen, blijft een droom. Maar een droom die we met allen dromen, zegt Helder Camara, wordt werkelijkheid. Gebed én inzet gaan hand in hand. Het is goed dat het weer Kerstmis wordt. Dat wij met Jesaja dromen, ons bekeren op het woord van Johannes en met Maria bidden en ons inzetten.
2 Methodische aanwijzingen
* De adventsbeleving van christenen is veel ruimer en omvattender dan de sociale dimensie van het zich samen inzetten voor een betere wereld waartoe de actie Welzijnszorg ons elk jaar oproept. De rijke uitwerking van Maurits Gilissen is overduidelijk.
* De besprekingsvragen gaan naar de kern van deze benadering: de droom, de bekering, en mét andere samen biddend verwachten en de handen uit de mouwen steken…
* Bespreek ook even wat er uit het artikel aan bod komt in de affiche van de actie Welzijnszorg voor 2023. En in het vignet van de actie.
3 Een originele visie van Manu Verhulst over de advent
De wereld transparant maken. Uit Op de golfslag van de Geest, Halewijn
Marc Chagall, de beroemde joods - Russische schilder, schrijft in zijn memoires over zijn miserabele jeugd in Vitebsk, een onooglijk dorpje in de Russische steppe.
Daarin vertelt hij dat op een zekere dag de schoolmeester in de klas kwam met een gele rol papier onder de arm die hij behoedzaam ontvouwde en aan het bord spijkerde. Het was een reproductie van Dürer: twee gevouwen handen.
De kleine Chagall zat er gefascineerd naar te kijken, alsof er niets anders meer op de wereld bestond. Dat kon dus, met één afbeelding de hele wereld doorzichtig maken, met pen en penseel een wereld scheppen die alleen in je diepste dromen bestaat.
Chagall schrijft over dat moment: Toen is in mij de schilder geboren... Hij durfde kijken naar de wereld zoais die er nog niet is. Kijken is schilderen.
Dat is advent! De dagelijkse dingen worden transparant, worden verwijzing naar een werkelijkheid die er nog niet is, maar waarin we, ondanks alles, blijven geloven.
Advent is de gezindheid van een kind aannemen. Een kind leeft altijd naar de toekomst toe, denkt dat het mooiste nog moet komen.
Chagall schilderde een wereld als een triomf van het leven, een triomf van de liefde met een vioolspeter op het dak en twee geliefden die boven zichzelf uit stijgen.
Zou het kunnen dat God, nog meer dan Chagall, droomt van een wereld die we nog nooit gezien hebben? Dat God, net ais een kind, denkt dat het mooiste nog moet komen?
Wij zijn de verfstrepen op het doek van de aarde, hoekig en onaf. Wij zijn de klei in zijn handen, weerbarstig en onwillig, vormeloos nog.
God schildert zijn wereld, zijn 'morgen wereld'. Je kunt Hem aan het werk voelen in al de kleine mooie dingen die zich tussen mensen afspelen, overal waar zij elkander rechthouden of rechttrekken uit armoede en achter-uitstelling, overal waar de triomf van het leven, de triomf van de liefde, zichtbaar wordt.
4 Suggesties voor een gebedsmoment (ook apart opgenomen als bijlage 2 om voor de groep eventueel af te drukken)
De opname van het lied Z.J. nr. 117 vind je op de CD Door de Wereld gaat een lied 7, nr. 5. Ook te beluisteren (en te downloaden) door te klikken op het pijltje.
1 Beluister het lied Z.J. 117 Verheft uw hart
(of de eerste vier strofen nu en de laatste drie als afsluiting van dit gebedsmoment – alspelen dus op ‘pauze’ zetten na de vierde strofe)
1.Verheft uw hart,
weest welgemoed,
verhoopt de dag
die daagt voorgoed.
Gedenkt de Heer en zijn verbond
in woord en brood, totdat Hij komt.
2.Totdat Hij komt, bestaan wij hier,
wakend en wetend dag noch uur,
elkander dragend in geloof,
Gods woord verwachtend
van omhoog.
3.Heer God, die immer komen zult
in dood en mensennood gehuld,
geef dat wij U vandaag verstaan,
troostend elkander in uw naam.
4.Hemel en aarde gaan voorbij,
maar in Gods naam geloven wij.
Zijn woord breekt alle waan
en schijn.
Daar zal een nieuwe aarde zijn.
5.Jezus, maak uw belofte waar,
bekeer de mensen tot elkaar.
Gij die der mensen broeder zijt,
kome uw Rijk in heerlijkheid.
6.Kome wat komt,
Gods aanvangswoord
doorstroomt de tijden,
stuwt hen voort.
Die 't heil voorzag, die 't al begon,
Hij komt ten laatste. Jezus, kom!
2 Beluister de bezinningstekst Advent is wachten van Nel Benschop
Advent is wachten. Wachten en verlangen
totdat het eindelijk gebeuren gaat
wat werd voorspeld in de profetenzangen;
wachten, tot God het woord vervult in daad.
Advent is luist'ren. Luist'ren en verlangen
totdat de hemel lichtend opengaat
en je omspoeld wordt door de eng'lenzangen;
luist’ren, totdat je hart méézingen gaat.
Advent is komen. Komen met verlangen
naar Bethlehem, waar God vlak bij ons staat
en onze mond vervult met nieuwe zangen
en waar geloof verandert in de daad.
Advent is bidden. Bidden vol verlangen
opdat Gods rijk van vrede komen gaat;
en Hij ons op de nieuwe aarde zal ontvangen
waar ons verlangen in aanbidding overgaat.
Kom als een vuur, dat ons verzengt,
kom als een zon in onze nacht,
kom als een Vorst die vrede brengt,
kom Jezus, in mijn hart dat wacht!
3 Gebed
Gij God, die als een verre stem
in ons bestaan weerklinkt,
U die ons roept
om ons eigen heil niet te zoeken
in eigen haard en huis
maar in de warmte en het onderdak
dat wij anderen kunnen bieden:
doe ons Uw stem horen,
laat ons Uw aangezicht zien in Jezus Messias
die als een weerloos kind
ons leven is binnengekomen
en de kleine mensen hoop heeft gegeven
door bij hen te gaan wonen.
Geef ons zelf ook de genade
om klein en weerloos te worden als een kind.
Dan zal er toekomst zijn en vrede
voor iedereen op aarde
vandaag reeds
en alle dagen van ons leven.
Amen.
Guido Debonnet
Bijlage 1 (pdfA4 en pdfA5)
Bijlage 2 (pdfA4 en pdfA5)
