Hoe moet het gesprek verder?
Voor de auteurs blijft de verdeling uit 1947 de basis voor de gesprekken over de twee staten oplossing. Is het oplosbaar? Al hebben de Palestijnen dat aanvankelijk niet aanvaard, met Arafat en Oslo-akkoorden hebben ze wel die klik gemaakt. Vaststelling is dat Joden vandaag die klik niet kunnen maken en de erkenning van Gaza niet uitvoeren. Vandaag is de opdeling: 78% Joods en 22% Palestijns, met meer dan 4 miljoen Palestijnen, die nog steeds wachten op een terugkeerplan. De Palestijnen hebben het gevoel uit de geschiedenis weggeveegd te zijn. Ze voelen zich slachtoffers. Tegelijk erkennen ze niet dat zij zelf slachtoffers maken.
De internationale gemeenschap vandaag vraagt om terug te keren naar de grenzen van voor 1967, met een Twee Staten oplossing. In de feiten wordt een status quo van het onrecht bijna aanvaard. Israël zelf is bezig met het ondergraven en beschadigen van de Palestijnse economie: de bouw van een muur, het gericht vernielen van dorpen, het bouwen van nederzettingen,…)
Een voorbeeld vanop de Westoever – Zone C. Dat wil zeggen: in die zone mogen Palestijnen net bouwen. Letterlijk staat er: geen fundamenten aanbrengen. Met projectgeld uit België is er een schooltje gebouwd met rubberen banden, zonder fundamenten. Maar er kwam een officieel bericht dat het zal worden gesloopt. Vraag daarbij is: wanneer reageert men hierop? Vooraf? Achteraf?
Niemand durft harde maatregelen nemen tegen Israël. Men wil Israël niet afstoten. En ondertussen gaat de versnippering van het land nog steeds verder door. Er zijn momenteel 120 nederzettingen. En wat met de muur (waar Palestijnen met een ladder overklimmen om naar hun werk te gaan). Wat met Gaza? Er zijn ook mensen die voelen dat het niet de juiste weg is, bij Israëlische burgers zelf, die goedkoop, betaalbaar willen in Israël zelf, en bewust niet in bezet gebied. De vraag van burgers naar een sociale politiek, is een teken van hoop, zegt Brigitte Herremans. Net als de mensen die zich beginnen uitspreken onder de noemer “niet in mijn naam”. Maar de tragedies zijn heel groot, bijvoorbeeld door de start van steekpartijen. Omgekeerd is het ook bijzonder tragisch dat inwoners van Israël, vaak zo weinig weten over wat er echt bij hen gebeurt. Of ze willen het niet weten en kijken gewoon niet naar het nieuws. Vrede zal echter pijn doen. Verzoening ontstaat ook maar wanneer het recht op wraak wordt opgegeven. En ook daar zijn er in Israël heel ontroerend mooie voorbeelden van.
Vanuit het publiek werd gevraagd: wat kunnen wij doen? Best wel wat, blijkt uit de antwoorden. Vooreerst: politici aanspreken en hen aanmoedigen zich zelf ook moedig op te stellen, zoals onze premier Michel onlangs heeft gedaan. Gerichte boycot van producten die uit de nederzettingen komen of van bedrijven die de nederzettingen steunen. Als Europa ook onze rol niet teveel onderschatten. We hebben er niet alleen een historische verantwoordelijkheid, maar ook gezag. Beiden erkennen Europa als partner. Verder: ngo’s steunen, lokaal of via ngo’s als Broederlijk Delen), de situatie in Israël niet normaliseren en symbolische druk blijven uitoefenen, zoals bijvoorbeeld dansgezelschap Rosas deed. En tenslotte: als je er naar toe gaat: spreek met beide partijen. Dan merk je bijvoorbeeld dat de haat tegen de Joden kleiner is dan dat je het hier bij ons bij jongeren kan vinden.
Is er nog echt geloof in Twee Staten oplossing? Gezien de huidige internationale context is dat geloof erg beperkt, maar het is en blijft wel een goed uitgangspunt voor elk gesprek. Zijn er in Israël geëngageerde politici die in het vredesproces geloven? Ja, maar ze worstelen wel met een dreigend verlies aan draagkracht. En gelukkig zijn er ook nog lokale bewegingen die een tegenstem opwerpen.
Rita Boeren, met dank aan Jan Kint
