2017 - Trefdag over tegengaan van eenzaamheid | Kerknet
Overslaan en naar de inhoud gaan

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
kerknet
  • Hulp
  • Startpagina portaal
  • Mijn parochie
  • Aanmelden of registreren
Menu
  • Startpagina
  • Kerk
  • Vieringen
  • Shop
  • Zoeken
Attent

Attent

  • Startpagina
  • Contacten
  • Zoeken
  • Meer
    • Zoeken
    • Wat is Attent? Presentie
      Werkgroep presentie: visie en doelstellingenMeer weten over Presentie
      Migratie Diversiteit Gastvrijheid
      Werkgroep Migratie Diversiteit Gastvrijheid: visie en doelenMeer weten over MiDiGa
      Ecokerk Bisdom Antwerpen
      Ecokerkraad: Nieuwe samenkomsten en verslagenActiviteiten, aanbod en terugblik Ecokerk & Laudato Si Werkgroep Ecokerk: visie en doelen
      Rouwzorg Attent
      Werkgroep Rouwzorg Attent: visie en doelenMeer weten over verlies, rouw en verdriet
      Project Levensbeschouwingen over "Gastvrijheid" Project Levensbeschouwingen over "Zorg voor de aarde" Trefdagen - Terugblik sinds 2014 Andere thema's en publicaties door Attent
      Andere thema's AttentBoek 2023: Presentie. Samen mens wordenBoek 2017: Kerk, eigendom en de woonnood - Lees onlineWebinar diakonia in Boek Handelingen
      E-Brief van Attent E-Brief in jouw mailbox?

2017 - Trefdag over tegengaan van eenzaamheid

icon-icon-artikel
Gepubliceerd op woensdag 13 december 2017 - 16:25
Afdrukken

Klokslag half tien heette Jef Van Hecken, voorzitter van Attent de deelnemers aan de Trefdag “Bijeenzaam” op zaterdag 9 december 2017, hartelijk welkom. Over welke eenzaamheid zal het hier vandaag gaan? Ook de bisschop, mgr. Johan Bonny, kijkt er nieuwsgierig naar uit. Zal het gaan over de eenzaamheid die al in 1962 werd bezongen door Will Tura in het onsterfelijke refrein “Ik ben zo eenzaam zonder jou”, vraagt hij. Of gaat het over de eenzaamheid, die de bisschop vereeuwigd zag boven de ingangspoort van de abdij van Westvleteren: “Zalig de eenzaamheid, onze enige zaligheid?” Bestaat er ook een eenzaamheid die deugd doet?

Jef Van Hecken leidde vervolgens de eerste spreker in. “Het kan vreemd lijken om op de vooravond van “de warmste week”, die zoveel mensen bij mekaar brengt, stil te staan bij eenzaamheid. Uit recent onderzoek blijkt echter dat eenzaamheid in onze samenleving een even groot probleem voor de gezondheid is als overgewicht. Bovendien blijkt eenzaamheid niet enkel ouderen te treffen, maar ook meer en meer jongeren. Er is dus duidelijk wat aan de hand en daarover leren we graag bij van prof. Dr. Dirk De Wachter”. 

Over welke eenzaamheid gaat het hier vandaag? © RB
Jef Van Hecken leidt de sprekers in © RB
Dirk De Wachter heeft het mooiste beroep ter wereld © J. Govaerts
Vorige Volgende

Geluk maak je niet zelf

Prof. Dr. Dirk De Wachter vertelt vlot en met veel humor. Hij bekent dat hij in zijn jonge jaren een trauma opliep, omdat hij geen talent had om voetballer te worden, ook niet voor kunst en muziek. “Mijn moeder zaliger zei: ’t Is niks jongen, als je niets kunt, ga dan gewoon studeren”. Psychiater bleek iets te zijn om lang te studeren. “Nu ben ik verdrietdokter, zo noem ik dat”. Hij waarschuwde ook dat hij rare dingen zal vertellen,  die stevig ingaan tegen wat in onze samenleving opgeld maakt.

Waarom is er, in heel de westerse wereld, steeds meer werk voor psychiaters? Hoe zorgen we ervoor dat dit afneemt? “Ik denk dat het komt omdat de westerse mens obsessioneel bezig lijkt te zijn met geluk. Geluk dat hedonistisch, egoïstisch, egocentrisch en materialistisch wordt ingevuld én wordt verbonden met het idee dat dit geluk maakbaar is. De westerse mens meent dat je geluk zelf een richting kan geven.” Voor de professor is dit verkeerd: "Ik ben geboren in een land waar geen oorlog was, geen grote epidemieën, geen reusachtige armoede. Ik ben hier terecht gekomen, zonder dat ik  vooraf een formulier had ingevuld om te bepalen: daar wil ik geboren worden. Die noodlottigheid is mij overkomen. Ik kan daar niets aan doen.” Vervolgens spreekt hij over de “chance” van een warm gezin en een goed verstand, zodat hij nu het mooiste beroep van de wereld heeft. Hij besluit dat de westerse mens zich beter moet realiseren dat een groot stuk van zijn geluk genade is, in plaats van trots te beweren: zie, ik heb dit geluk gemaakt, het was allemaal mijn prestatie, waarvoor ik ook nog een bonus wil. “Dit vind ik zeer problematisch. Ik zie ook elke dag mensen die veel minder ‘chance’ hebben met hun hersenweefsel, met hun talent en land, met hun oorsprong in gezinnen waar het veel minder plezant was, waar traumatische ervaringen een dagelijkse realiteit waren”.

Ook valt het Dirk De Wachter op dat mensen niet meer ‘content’ kunnen zijn. “Gewoon geluk lijkt banaal en vervelend. Alles moet altijd fantastisch zijn en daarvoor zoekt men naar het bijzondere, het straffe, naar nog grotere kicks.” Vroeger, toen geluk gewoon content zijn was, was er nog altijd het paradijs, het hemelse geluk. Maar dat paradijs willen we niet later, maar nu. En dit is een probleem, omdat het aardse nu eenmaal gebrekkig is. Het bestaan is altijd bij momenten echt lastig. “Zelfs zonder tegenslagen in het leven, is het aardse bestaan moeizaam, strompelend, moerassig. Echt waar, het kan niet anders. We willen dat het leven altijd ongelooflijk is, interessant, fantastisch. Maar dat is een verkeerd idee.”

Onze cultuur duwt de lastigheid van het aardse leven en de mislukking weg. Daar is geen plaats voor in een maatschappij die inzet op ‘fantastigheid’. En wanneer geluk wordt gezien als een eigen gemaakte prestatie, dan wordt mislukking al snel gezien als een persoonlijk falen en je ongelukkig voelen wordt iets wat niet normaal is. “Het lijkt alsof de gewone lastigheden van het leven alleen nog maar kunnen begrepen worden in de vorm van ziekte. Dat is de psychiatrisering van de wereld. Alles wordt psychiatrie – het einde van de normaliteit.” 

“In plaats van na te denken over een moeilijke gevoel, vlucht de mens weg in een leeg genieten. Maar daar zit de oplossing niet in. Dus is mijn stelling: Laat ons alsjeblieft een beetje ongelukkig zijn.  Geef ongelukkigheid een plaats. Ban de kwetsbaarheid, lastigheid, moeilijkheid niet uit het leven. Het leven is ook de ‘ambetantigheid’ meenemen. Dat lijkt mij de echte kunst van het leven. En ik denk zelfs dat in de aandacht voor die lastigheid de echte liefde voor mekaar verschijnt. Liefde is te vinden in de doodgewone dagelijkse lastigheden, waarin we mekaar kunnen zien. Liefde is oog hebben voor de barsten in de zelfgenoegzaamheid, is kunnen delen in de kwetsbaarheid.” 

Bijeenzaam  © RB
Zicht op het publiek © RB
Een ticketje bemachtigen voor een werkwinkel over eenzaamheid © RB
Vorige Volgende

Spreken met elkaar 

Hoe kunnen we de tekorten van het bestaan een plaats geven? Hoe slagen we er in om een beetje ongelukkig te zijn, er niet van weg te vluchten? Dat kan alleen maar met mekaar. En hier bevindt zich het raakpunt met eenzaamheid. Bij kwetsbaarheid en lastigheden zegt men in onze cultuur: trek uw plan, laats ons gerust. Wie het lastig heeft, wordt verlaten. Terwijl de lastigheid juist oproept tot verbondenheid tussen mensen. Sartre zei: “L’enfer c’est les autres. “Maar ik denk ‘L’enfer c’est le manque des autres” – de hel is het ontbreken van een andere. We leven dicht op mekaar, maar we willen van mekaar niet weten. Het ideaal van de verlichte mens, het individu, het autonoom wezen, is doorgeschoten naar ‘allenigheid’, de verbondenheid is doorgeknipt. Ongelukkigheid en eenzaamheid worden meer en meer gezien als individuele problemen. Ze worden ook meer en meer gereduceerd tot een probleem in het brein. De ongelukkige mens, moet dan niet naar de psychiater voor een gesprek, maar voor een pil. Een pil om zich goed te voelen en terug vrolijk te zijn in de wereld, te kunnen doen alsof er geen problemen zijn.”

“Natuurlijk is het brein een belangrijk brein, maar ik denk dat de mens meer is dan zijn brein. Een mens is een verhaal. Wij worden verteld en wij vertellen. Wij zijn maar omdat wij worden gezien en aangesproken. Taal stelt de mens ook in staat om op metaniveau te communiceren. De mens is een filosofische wezen dat zijn eigen sterfelijkheid beseft. Daarom kunnen we niet anders dan ons de vraag stellen: wat doe ik hier? De mens, het bestaan heeft ook altijd iets dat onbegrijpelijk blijft, stoot op het niet-weten. Ook dat is voor de  westerse mens, die alles wil categoriseren, grijpen en liefst wil omzetten in iets dat je kan kopen, heel moeilijk. Er is veel dat we niet begrijpen en hoe meer de wetenschap vordert, hoe duidelijker het wordt dat alles veel ingewikkelder blijkt te zijn dan we dachten. Een pil zal dus altijd maar één stukje zijn van waar het om gaat in de psychiatrie. Eenzaamheid gaat niet opgelost worden met een pil, maar vraagt om spreken, om laten spreken en doen nadenken. In mijn vak zijn veel dingen niet op te lossen. Maar het is essentieel om hoopvol te blijven meegaan met mensen, om niet weg te lopen van onoplosbaarheid. Ook kwetsbaarheid is niet op te lossen, maar is iets om te koesteren, omdat kwetsbaarheid menselijkheid is”. 

Hechting en verbondenheid

Om de verbondenheid tussen mensen te vergroten, is hechting een wezenlijk element.  Een pasgeboren kind is volkomen niet in staat om te leven. Het kan nog niets en heeft t nood aan eten, drinken en menselijke warmte. “De baarmoederlijkheid houdt niet op bij de geboorte. De nood aan koestering, een omarmende omgeving, hechting, blijft. Daarom pleit ik voor lijfelijke koestering, niet alleen van onze kinderen. Een mens heeft aanraking nodig. Ook dat is een remedie voor eenzaamheid. En we moeten spreken met mekaar. En daarmee bedoel: mekaar in de ogen kijken, niet enkel maar verbonden zijn met mekaar via moderne communicatiemiddelen. We moeten mekaar echt blijven zien.”

“Voor het echt verbonden zijn met mekaar, moeten we ook tijd hebben, achterover gaan zitten en kunnen wachten. Heidegger noemt het “ein Schritt zuruck”, een pas achteruit zetten en spreekt van ‘gelassenheit’, een vorm van afwachten. De essentie van het leven zit in wachten en verwachten, niet in overdrukke bezigheden. “Door de angst iets fantastisch te missen, missen we het ware zijn. Denk ik. Wachten, stilstaan en luisteren. Spreken met mekaar heeft ook maar zin, als er stilte kan zijn, kan worden geluisterd. Ook een beetje ongelukkig zijn kunnen we alleen maar als we af en toe stil zijn en in het niet-weten kunnen zijn. Dat we er stil zorgend bij blijven, ook wanneer iets niet opgelost geraakt. Het is met onmacht kunnen omgaan, zonder cynisme, met deemoed en bescheidenheid”.

Kleine goedheid

“De oplossing voor eenzaamheid – voor alles eigenlijk - komt van de Franse filosoof Levinas, die pleit voor kleine goedheid”. Dirk De Wachter leest de omschrijving voor en commentarieert enkele woorden: “De kleine goedheid voltrekt zich van de een naar de ander en streeft er naar mensen tot hun recht te laten komen. Van de een naar de ander: dit is de verbinding. Om die tot stand te brengen zijn gewetens nodig, die tot in hun affectiviteit, gevoelig en kwetsbaar zijn voor het leed van een ander. Gevoeligheid en kwetsbaarheid: het zijn hier de noodzakelijke talenten om oog te hebben voor een ander, terwijl ze in onze wereld worden verbannen naar de psychiater om ze op te lossen met een pil.”

“Deze gewetens dragen de wereld, ook al hebben onze daden geen magische kracht om de hele wereld en de hele geschiedenis te veranderen. Het gaat over ons, de zogenaamde dwazen. Het gaat over ons, de zogenaamde naïevelingen, die in alle deemoed de ander voor laten gaan. Kleine goedheid voltrekt zich in heel concrete omstandigheden van de ene mens tegenover de andere mens, zonder te wachten op een organisatorische structuur die oplossingen brengt. Dat is ook een belangrijke omdat we meestal ook vinden dat een andere  het moet oplossen: de bankiers, de politiek, de migranten, de vrouwen, de mannen,… In het concept kleine goedheid staat voorop: wat kan ik doen? De kleine, haast ongemerkte zorg, die maakt de wereld. De kleine goedheid is de goedheid van de nederige mens die in het besef van zijn eindigheid zijn hoogmoed achter zich laat en spaarzaam hulp biedt. De kleine goedheid kiest voor een partiële, voorlopige, maar heel reële daad van barmhartigheid, tegenover de unieke ander”. 

Netwerken, een vast ingrediënt op de Trefdag © RB
Klaar voor de tweede inleiding © RB
Lea Verstricht over eenzaamheid in de bijbel © RB
Vorige Volgende

Het is niet goed dat de mens alleen blijft

Aansluitend leverde theologe Lea Verstricht vanuit de bijbelse traditie een bijdrage over eenzaamheid. “Ver moeten we niet gaan zoeken. In het eerste scheppingsverhaal, dat de schepping vertelt in zes dagen waarbij de mens wordt geschapen als kroon op het scheppingswerk, klinkt: “En God schiep de mens naar zijn beeld. Beeld van God schiep Hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep hij hen.” Voor de spreekster is dit een aanduiding dat we zo van in de oorsprong bedoeld zijn: aan elkaar geklonken, mannelijk en vrouwelijk. 

Aan mekaar geklonken, zo eenvoudig zou het kunnen zijn, maar er komt al snel broedermoord, vernietiging van de aarde en een stad die de naam krijgt van Babel, verwarring en verstrooiing. Eenzaamheid, verlatenheid en kwetsbaarheid: ze staan  vooraan in het bijbelse verhaal. Enkele citaten spreken boekdelen. “Ach, hoe eenzaam is de dichtbevolkte stad. De heerseres over de volken is nu een weduwe, de vorstin van de gewesten is nu ondergeschikt.” (Klaagliederen 1,1).  “Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij in de steek gelaten? Waarom houdt U zich ver van mijn hulpgeroep, ver van mijn gejammer? Ik roep overdag, mijn God, en U antwoordt niet, en in de nacht, maar ik vind geen rust. (ps 22)”

Het boek Job

Het boek Job is voor Lea Verstricht een bijbelverhaal waarin eenzaamheid en kwetsbaarheid echt centraal staan.  Het verhaal leert dat een mens moet leren leven met moeilijke eenzaamheid en dat dit ook leidt tot een andere verhouding tot God.

Job wordt voorgesteld als een opmerkelijk  ideaal van wat een rechtvaardig mens verdient en hoe hij zich tot zijn God verhoudt. Maar in een hemelse vergadering krijgt Satan het van Jahweh gedaan om Job te beproeven, zodat Job zich van God zal afkeren. En Jahweh stemt in. In een eerste beproeving wordt Job al het vee, het land, de knechten en kinderen ontnomen. Maar Job keert zich niet af. Er volgt een tweede beproeving met lichamelijke kwalen en een vrouw die zich tegen hem keert. Job blijft alleen, afschuwelijk en niet om aan te zien achter. Nu komen er vrienden die bij hem neerzitten. Ze brengen zeven dagen door in stilte. Job doorbreekt de stilte met een klacht waarin de vraag naar de zin van het leven oorverdovend luid klinkt. Hij zegt: “Waarom leven voor een mens, die niet weet waar naar toe, nu God hem de weg verspert?”

Daarna ontspint zich een heel debat tussen de vrienden en Job, die ook God zelf uitdaagt om te antwoorden op de vraag van het lijden, van de verlatenheid van onschuldige mensen. De vrienden van Job vertegenwoordigen vaste kaders, waarin het weten van wat goed en kwaad is, duidelijk is. Voor Job is het anders en hij raakt vervreemd. Hij zegt: “Broers, zussen en kennissen zijn van mij vervreemd.  Mijn buren laten mij in de steek,  mijn kennissen zijn mij vergeten,  mijn gasten en mijn slavinnen zien in mij een vreemdeling,  in hun ogen ben ik de onbekende.  Als ik mijn knecht roep, dan antwoordt hij niet,  hoe vriendelijk ik het ook vraag.  Mijn vrouw kan mijn adem niet luchten,  mijn eigen zonen vinden dat ik stink; kinderen maken zich vrolijk om mij, als ik opsta spreken ze tegen mij. Mijn vrienden verachten mij, die ik liefhad keren zich van mij af. Vel over been ben ik, ik houd me nauwelijks staande”. (Job 19,13-20) Die laatste zin vind Lea Verstricht indrukwekkend : “Wanneer een mens zijn oorspronkelijke verbinding, zoals die bedoeld was, verliest, houden we ons nauwelijks staande. Eenzaamheid is alles verterend en gaat tot bij God, tot bij alles wat je tot dan toe geloofde.”

In de laatste hoofdstukken komt Jahweh weer op het toneel. Sinds het begin van het verhaal was het stil blijven van God oorverdovend. Het antwoord dat komt, is voor veel exegeten een moeilijk uit te leggen stuk bijbel. Eerder dan een antwoord, krijgt Job een hele reeks vragen over zich heen. Kan Job, door rechtvaardig te leven, de wereld naar zijn hand zetten? Neen, maar het antwoord op de vraag of God dan de wereld naar zijn kan zetten is ook erg genuanceerd. In het laatste hoofdstuk staat een beschrijving van de ontembaarheid van het beest. Dit oermonster – Leviatan – dat leeft in de chaos, die er was voor de schepping, is door de schepping een halt toe geroepen, maar blijkbaar niet verslagen. Over dit oermonster wordt geschreven: “Als hij zich opricht deinst zelfs de zeegod terug, weten de golven niet waar te vluchten. Niemand op aarde kan hem aan, schrik is hem onbekend. Hij kijkt neer op alles wat groot is, want onder de groten zelfs is hij nog koning.” Soms lijkt dat beest dus op te duiken in het leven van mensen, ontembaar, onontkoombaar.

Innige verbondenheid

Hoe begrijpen we best het begrip “almacht van God”? In het boek Job wordt de term “El Shaddai” gebruikt. De term komt in de bijbel 41keer voor, waarvan 30 keer in het boek Job. De betekenis van het woord is onduidelijk. Het wordt voor het eerst gebruikt in het verhaal van Abraham (Gen. 17). “Toen Abraham 99 naar was, verscheen Jahweh aan hem en zei: ik ben God, de almachtige. Richt uw schreden naar mij en gedraag u onberispelijk. Ik wil mijn verbond met u sluiten en u zeer talrijk maken.”  De term wordt gebruikt in de context van een verbond én de belofte van een talrijk volk. Huub Oosterhuis vertaalt: “Ik ben God van de vruchtbare hoogte, handel voor mijn aangezicht en wees volmaakt.” Hij wijst er op dat het woord ‘shad’ te maken met hoogte, een berg. Nog andere exegeten zien een verwijzing naar het meervoud van het woord ‘shad’ wat dan de betekenis heeft van borst of moederborst.

De almacht van God wordt dus vaak gebruikt in contexten  die gaan over voeden, beschermen en verzorgen. Gen. 49, 25: “God Almachtig zal je zijn zegen schenken: de zegen van de hemel boven, de zegen van de diepten beneden, de zegen van borsten en schoot.” Ook wanneer Shaddai ook een verwoestende betekenis is er een verwijzing naar zorg en voedsel. Joël 1, 15: “Wee als hij komt, die dag! Ja, de dag van Jahwe is nabij, hij komt als verwoesting van de meest machtige; want voor onze ogen is het voedsel verloren gegaan en uit het huis van onze God zijn vreugd en gejubel verdwenen!”

Lea Verstricht besluit dat het El Shaddai, almachtige God niet betekent dat God de geschiedenis zomaar kan bepalen. God kan ten volle het leven schenken, maar het is ook in dit leven dat mensen het meest kwetsbaar zijn, nood hebben aan voeden, zorgen en geborgenheid. Het zijn werkwoorden die verwijzen naar een sterke verbondenheid, naar hechting, zoals prof. De Wachter zei. Dat kan ook de betekenis zijn van El Shaddai. Waar het voeden en verzorgen ophouden, gebeurt eenzaamheid. Dat toont ook het boek Job. Satan knip er alle verbindingen door. Toch kiezen voor leven, voor verbinding, dat stelt ook het beeld van God bij, die verschijnt als een moeder die zorgt voor haar kinderen.

Het innige verbond tussen God en mens wordt helemaal duidelijk wanneer God mens wordt in zijn zoon Jezus. In het verhaal van Jezus merken we op dat Jezus de eenzaamheid geregeld opzoekt. Hij trekt zich bijvoorbeeld terug in de woestijn  om te bidden, om alleen te zijn met zijn vader. Wat hij meteen doet wanneer hij terugkeert uit de woestijn, is naar de synagoge gaan, mensen toespreken, mensen rondom zich verzamelen, met wie hij zijn leven en handelen, zijn voedsel en drinken zijn voor anderen, kan delen. Maar ook de totale verlatenheid maakt Jezus door. Dat wordt heel zichtbaar in de laatste keer dat hij verzamelde met zijn leerlingen. Na zijn vereenzelviging met het brood en de wijn, het voedsel waarvan mensen kunnen leven en mensen zich kunnen geven aan mekaar start het verhaal van verraad en gevangenneming. Op dat moment vluchten zijn leerlingen allemaal weg. Petrus durft van op een afstand volgen, maar wanneer hij in de massa wordt herkend volgt nog een stap in de vereenzaming. Petrus zegt: “Ik ken die man niet”. Aan het kruis ervaart Jezus een complete verlatenheid: vader, waarom heb je me verlaten?

Lea Verstricht besluit dat we niet zomaar altijd alles voor mekaar  betekenen. Er zijn geen eenvoudige antwoorden. Maar door aanwezig te blijven bij mekaar en te leven van verbondenheid, is het mogelijk om ook God te ervaren als iemand die ons niet alleen laat, ook al zwijgt hij misschien veel meer dan ons lief is.

Ze pleit er tenslotte voor dat wij  de eenzaamheid ook leren, dat wij ook ons geloof daardoor laten uitdagen, dat we de juiste verhoudingen blijven maken.  Pelgrims, die een eenzame weg gaan, voor hen gebaand door duizenden anderen, komen er anders en voller van terug. Mystici die de donkere nacht niet ontkennen, weten dat ze daar door moeten om de eenheid met zichzelf en met God te vinden.  Eenzaamheid  verdraagt geen snel antwoord. Je moet er je tijd voor nemen. Om de zeven dagen een rustdag: het is nog niet zo’n slecht idee. Om de zeven jaar een sabbatjaar, het is geen overbodige luxe. Het leert eenzaamheid waarnemen, daar waar het zich voordoet in zijn helende, maar ook in zijn vernietigende vorm. Het houdt ons in evenwicht. 

Eenzaamheid kan worden gedicht © RB
Eigen verzen toevoegen  © RB
Schrijversgroep Tussen De Regels werkt aan het groepsgedicht  © RB
Mekaar echt kwali-tijd cadeau doen kon op deze stand © RB
Vorige Volgende

Groepsgedicht 'Bijeenzaam'

In de loop van de dag werd, onder begeleiding van schrijversgroep “Tussen De Regels” aan een gedicht gewerkt. Dat werd op het einde van de dag naar voor gebracht.

Mag ik u kussen?

Zelfs met je mond vol. Krachtig, klein.

Als je je eenzaam voelt, zoek dan

eenheid om te delen.
 

Zoiets als kleine goedheid: Ik ben

bevrijd. Hier ben ik. Wie bent u?

En als ik roep, antwoord dan niet

meteen maar blijf

barmhartig. En het wordt stil.


Mag ik mij teder omarmen? De diepte

in, antwoord vinden. Wie ben ik?

Eenvoud, vreugde, onmacht. Ik ben

maar als jij mij ziet.

Koffiepauze © RB
Broodjeslunch én netwerken © RB
Broodjes vliegen de deur uit, geen voedseloverschotten vandaag! © RB
Drie aandachtige luistervinken: wat nemen ze mee als aandachtspunten?  © RB
In kleine groep verder aan de slag met eenzaamheid © RB
Vorige Volgende

Gepubliceerd door

Attent

Meer

Solidariteit
Artikel
Geloof en samenleving
diaconie
maatschappelijke inzet
eenzaamheid

Deel dit artikel

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel via e-mail

Lees meer

Bisschop Lode Van Hecke © Bisdom Gent, foto Kristof Ghyselinck
readmore

Solidariteit volgens: bisschop Lode Van Hecke

icon-icon-artikel
Mgr. Lode Van Hecke, bisschop van Gent en referent diaconie voor de Bisschoppenconferentie van België  © IPID
readmore

‘Mensen zonder papieren niet vergeten!’

icon-icon-persbericht
Bisschoppenconferentie van België © IPID
readmore

Oekraïnecrisis: bisschoppen roepen op tot maximale solidariteit

icon-icon-persbericht

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
© 2025 Kerk en Media vzw
Vacatures
Contact
Voorwaarden
YouTube
Twitter
Facebook