Op 11 mei werd de boodschap voor de jaarlijkse Wereldddag van migranten en vluchtelingen, dit jaar op zondag 24 september, gepubliceerd. Het thema "Vrij om te kiezen tussen migreren of blijven" werd al in maart 2023 aangekondigd.
De keuzevrijheid is één aspect van het complexe en gevarieerde verschijnsel van de migratiebewegingen in onze tijd, opent de paus. “Men zou altijd vrij moeten zijn om te kunnen kiezen tussen migreren of blijven. Maar dat is in vele gevallen niet zo. Conflicten, natuurrampen of gewoonweg de onmogelijkheid om een waardig en welvarend leven te leiden in eigen land, dwingen miljoenen mensen om te vertrekken”. Paus Franciscus is niet de eerste paus die een lans breekt voor het recht om niet te migreren. In 2003 verklaarde paus Johannes Paulus II dat werken aan vrede in de praktijk betekent dat men zich ernstig inzet voor het recht om in vrede en waardigheid in het eigen land te leven en dus niet te moeten migreren.
In de boodschap bij de Werelddag dit jaar koppelt paus Franciscus zijn eerste overwegingen aan twee Bijbelse verhalen: de engel die Jozef aanmaant om met Maria en de pasgeboren Jezus naar Egypte te vluchten en Jacob die met zijn familie omwille van hongersnood naar Egypte trekt,… Een lot dat velen vandaag treft.
Integrale ontwikkeling
Vervolgens herinnert de paus aan het ideaal van de eerste christelijke gemeenschap – “Allen die geloofden waren bijeen en hadden alle dingen in gemeenschappelijk bezit; … (Hand. 2, 44-45) en pleit hij ervoor er naar te blijven streven iedereen een eerlijk deel te geven, om zo ieders toegang tot integrale menselijke ontwikkeling te verzekeren. Pas wanneer iedereen een waardig bestaan kan hebben, dan is migratie een echt vrije keuze.
De paus blikt vooruit naar het jaar 2025, dat een Heilig jaar wordt, en herinnert aan de Bijbelse gewoonte om bij een jubeljaar iedereen te laten terugkeren naar de oorspronkelijke situatie, en om alles te herstellen.
Het recht om niet te moeten emigreren, maar in vrede en waardigheid in het eigen land te leven, moet nog worden vastgelegd in wetten en daarvoor richt de paus de blik op de gedeelde verantwoordelijkheid van alle staten.
Christus zelf ontvangen
Tenslotte haalt hij Mt.25, 35-36 aan: “Ik had honger en u gaf mij te eten; ik had dorst en u gaf mij te drinken, ik was een vreemdeling en u ontving mijn, ik was naakt en u gaf mij kleding, ik was ziek en u verzorgde mijn, ik zat in de gevangenis en u bezocht mij”. Deze woorden zijn “als een constante aansporing om in de migrant niet alleen een broeder of zuster in moeilijkheden te zien, maar als Christus zelf, die aan onze deur klopt”.
Of men nu in het land blijft of elders een toekomst zoekt op te bouwen, het belangrijkste is dat er altijd een gemeenschap is die bereid is iedereen te verwelkomen, te beschermen, te bevorderen en te integreren, zonder onderscheid en zonder iemand uit te sluiten. De boodschap sluit af met een gebed:
God, Almachtige Vader,
Geef ons de genade om onvermoeibaar
te werken voor rechtvaardigheid, solidariteit en vrede,
zodat al uw kinderen de vrijheid wordt gegarandeerd
om te kiezen om te migreren of te blijven.
Geef ons de moed om alle wreedheden
in onze wereld aan de kaak te stellen
en te vechten tegen alle onrechtvaardigheid,
die de schoonheid van uw kinderen
en de harmonie van ons gemeenschappelijke huis aantast.
Sterk ons met de kracht van uw Geest,
zodat wij uw tedere liefde kunnen tonen
aan elke migrant die u op ons pad brengt,
en de cultuur van ontmoeting en zorg
kunnen verspreiden in harten en in elke omgeving.
De volledige boodschap vind je op Kerknet in de rubriek ‘Documenten van de wereldkerk vertaald in het Nederlands (Bisschoppenconferentie). Klik hier.
Of je kan de tekst hier meteen downloaden (pdf).
Campagnemateriaal
De Vaticaanse Dicasterie voor integrale menselijke ontwikkeling – Afdeling Migranten en vluchtelingen maakt maandelijks een reeks filmpjes en bezinningsteksten, waarin telkens een aspect van de boodschap wordt belicht en mensen concreet getuigen, bijvoorbeeld over projecten die ter plaatse het leven helpen waardig maken. Dit materiaal is beschikbaar in meerdere talen, niet in het Nederlands. Meer weten? Klik hier.
Bij ons is handig materiaal voor deze Werelddag gemaakt door Dorina Pagliori, stafmedewerkster vicariaat Kempen voor internationalisering, migratie en diversiteit. De map gaat van gebed en homilie tot eenvoudige acties en sterke vormen van getuigenis en ontmoeting: klik hier om deze te downloaden.
