"Niemand komt ter wereld om onderdrukt te worden. Met deze zin uit het begin van de 58ste Boodschap voor de Werelddag van de Vrede met als titel "Vergeef onze schulden, schenk ons uw vrede" koppelt paus Franciscus krachtig de thema’s van gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping aan hoop en schuldvergeving.
“Het Jubeljaar dat van start is gegaan, gaat terug op een oude Joodse traditie, waarbij het schallen van de ramshoorn een jaar van kwijtschelding en bevrijding inluidde voor het hele volk. De oproep gold iedereen, en beoogt het herstellen van Gods gerechtigheid in alle aspecten van het leven: de verdeling van de grond, het bezit van goederen, de omgang met de naaste, vooral met de armsten en wie in ongenade waren gevallen”.
Wanhopige hulpkreten horen
De paus wil niet de ramshoorn laten schallen, maar wel “onze oren openen voor de wanhopige hulpkreten, die vanuit alle hoeken van de wereld opstijgen”. “Op onze beurt verheffen wij onze stem en komen wij op voor de aarde en de naaste die lijden onder uitbuiting en onderdrukking." Meteen volgt het begrip 'zondige structuren' van Johannes Paulus II: niet alle onrechtvaardigheden zijn louter te wijten aan de ongerechtigheid van enkelen, maar zijn verankerd.
Daarom moet "ieder van ons zich in zeker mate verantwoordelijk voelen voor de verwoesting van ons gemeenschappelijk huis. Dit begint al bij daden die, zelfs indirect, conflicten aanwakkeren en de mensheid teisteren. Ons handelen versterkt en verweeft zo de systemische uitdagingen die onze planeet treffen. Deze uitdagingen zijn divers van aard, maar toch onderling verbonden. Ik denk in het bijzonder aan misstanden van allerlei aard: de onmenselijke behandeling van migranten, de aantasting van het milieu, de opzettelijke verwarring door desinformatie, de afwijzing van elke vorm van dialoog en de enorme financiering van de militaire industrie. Dit alles vormt een concrete bedreiging voor het bestaan van de hele mensheid."
"Aan het begin van dit jaar willen we daarom luisteren naar deze schreeuw van de mensheid, zodat wij ons allen, samen en persoonlijk, geroepen voelen om de ketenen van onrecht te verbreken en Gods gerechtigheid te verkondigen. Enkele sporadische daden van filantropie zullen niet volstaan. Culturele en structurele veranderingen zijn nodig om een blijvende verandering teweeg te brengen.”
Dit start bij de erkenning dat de aardse goederen door de Schepper bestemd zijn voor iedereen. De paus roept op dankbaarheid voor deze gaven te betonen, want de band met de Vader vergeten, leidt al snel tot het idee dat relaties met anderen mogen beheerst worden door de logica van uitbuiting, wat we vandaag ook zien in de ‘schuldencrisis’. De paus herhaalt met klem de oproep aan de internationale gemeenschap op om de externe schuld kwijt te schelden en de ecologische schuld tussen het Noorden en het Zuiden te erkennen.
Weg van hoop openen
Als we die veranderingen ter harte nemen, kan het Jubeljaar voor ons allen de weg naar hoop openen. De paus reikt drie mogelijke acties aan die de waardigheid van vele volkeren herstellen en hun nieuwe hoop geven:
• een aanzienlijke, zo niet algehele, kwijtschelding van de internationale schulden. De vorige oproep werd door Johannes Paulus II in het Jubeljaar 2000 gedaan. Paus Franciscus vraagt om tegelijk te werken aan nieuw mondiaal financieel stelsel, om te voorkomen dat het een eenmalige liefdadigheidsactie wordt.
• een vastberaden inzet voor het respect voor de waardigheid van ieder mensenleven, van de conceptie tot de natuurlijke dood. Hier vraagt de paus de afschaffing van de doodstraf wereldwijd;
• de paus vraagt ook om een vast percentage van de bewapeningsuitgaven te bestemmen voor een wereldfonds dat de honger voorgoed uitbant en in de armste landen onderwijs en duurzame ontwikkeling bevordert in de strijd tegen klimaatverandering.
Ontwapenen van het hart
Wie deze weg opent, zal het doel van vrede zien naderen; een ware en blijvende vrede, die God schenkt aan een ontwapend hart. Het ontwapenen van het hart is voor iedereen weggelegd. Soms volstaat al een klein gebaar zoals een glimlach.
Volledige tekst: klik hier.
Rita Boeren
