Na twee jaar hard werk is het eindelijk zover: de St.-Eligiuskerk pronkt met een volledig vernieuwd dak. De vakmensen van firma Bosch hebben het project tot een goed einde gebracht. Alleen nog enkele details resten, maar de grote klus is geklaard. Daarmee komt een einde aan een dossier dat maar liefst twintig jaar in beslag nam.
Van inspectierapport tot restauratieplan
Alles begon in 2005, toen Monumentenwacht tijdens een inspectie alarm sloeg. De houten loopbruggen in de immense, pikdonkere zolderruimte van de kerk bleken door houtworm aangetast en waren ronduit gevaarlijk om te betreden. Er ontbraken planken, de ondersteunende balken waren verzwakt en er was geen enkele leuning aanwezig. Deze loopbruggen zijn essentieel om de dakluiken te kunnen bereiken voor het onderhoud van de goten en voor het uitvoeren van kleine herstellingen aan het dak. Ook de oude ladderhaken op het dak voldeden niet meer aan de veiligheidsnormen. De koperen nagels waarmee de leien waren vastgezet, corrodeerden met als gevolg dat de leien uitzakten en er lekkages optraden.
De kerkraad - toen samengesteld uit voorzitter Marc Staels, secretaris Marc De Jonckheere, penningmeester Lieven Verhelst, de leden Jozef Verzele en Pierre Vergaert en pastoor-deken Philemon Van Cleemputte - besloot in 2007 om een restauratiedossier op te starten. Dit gebeurde in het kader van het opstellen van een nieuw meerjarenplan. De vernieuwing van de dakbedekking en een veilige toegankelijkheid van de zolders kregen daarin topprioriteit. Dankzij de beschermde monumentenstatus van de kerk, kon de kerkraad rekenen op een aanzienlijke restauratiepremie van het Agentschap Onroerend Erfgoed.
Een dossier van lange adem
In een eerste fase greep overleg met diverse experten plaats. In 2010 werd het ontwerpdossier voor de aanstelling van een architect afgerond. Een jaar later werd architect Alex De Meyer effectief aangesteld. De premieaanvraag bij het Agentschap Onroerend Erfgoed volgde in 2013. Dan begon het lange wachten. Het duurde nog acht jaar voor er schot in de zaak kwam. In oktober 2021 kwam de verlossende boodschap met de toekenning van de premie. Vanaf toen ging het snel waardoor in mei 2022 de aanbesteding van de werken kon gegund worden aan de firma G. Bosch uit Zedelgem. In september 2023 werd effectief van start gegaan. De werfplaats werd geïnstalleerd, de stellingen werden via een speciaal procedé aan de kerkmuren bevestigd, de reuzenkraan verscheen en men toog aan het werk. De historisch natte herfst en winter van 2023-2024 zorgde voor heel wat vertraging, maar eind goed, al goed.
Wat is er allemaal vernieuwd?
Alle leien zijn vervangen door nieuwe, hoogkwalitatieve Spaanse leien, geplaatst op een stevig raamwerk van nieuwe pannenlatten. Rotte muurplaten werden vervangen en de onderliggende, losse bakstenen werden opnieuw stevig ingemetseld. Een groot deel van de koperen goten en de dakluiken werden vernieuwd en er kwam een netwerk van genormeerde veiligheidshaken en aangepaste bliksemafleiders. De koperen daken van de zijbeuken kregen een volledige make-over. Ook in de zolderruimte werd grondig gewerkt: de loopbruggen zijn vervangen en beveiligd met leuningen, de elektrische leidingen werden vernieuwd en er werd verlichting aangebracht. De torentrap kreeg veilige treden en oude onveilige ladders maakten plaats voor nieuwe, stabiele exemplaren.
De dakbedekking van de toren werd enkel plaatselijk hersteld, de torenluiken werden aangepakt en herschilderd.
Een dak met geschiedenis
Het huidige dak is al het derde in de geschiedenis van de St.-Eligiuskerk.
De kerk werd gebouwd tussen 1853 en 1856 en kreeg toen een dak van zinken platen van de firma Vieille Montagne uit Angleurs. Dit was toen een nieuw procedé. Het gaf de kerk echter een ietwat mistroostig uitzicht. Honderd jaar later werden de dakplaten vervangen door leien. De klus was juist geklaard tegen het eeuwfeest van de kerk in 1955. De torenplaten ondergingen hetzelfde lot in 1968. Nu, zeventig jaar later, kreeg het gebouw opnieuw een volledig nieuw dak.
Dank aan alle betrokkenen
Als secretaris van de kerkraad én als schepen van erfgoed wil ik iedereen bedanken die zijn “steentje” - of beter, zijn “leitje” - heeft bijgedragen aan dit prachtige resultaat. Dank aan de kerkraadsleden die het initiatief namen, hun opvolgers die het dossier jarenlang hebben voortgezet, en de huidige raad die de uitvoering van nabij opvolgde. Een speciale vermelding ook voor architect Alex De Meyer voor zijn deskundige begeleiding én voor de medewerkers van firma Bosch, die het werk in moeilijke omstandigheden tot in de puntjes correct uitvoerden. Tot slot een welgemeende dank aan het Agentschap Onroerend Erfgoed en het gemeentebestuur van Kruisem voor hun onmisbare financiële steun.
