Anton Van Wilderode: herdenking 2016

Hierbij een uittreksel uit de toespraak van dhr. Willem Persoon

Beste familie, goede vrienden van Anton van Wilderode

Een lijn van liefde

Het is niet zo veel auteurs of kunstenaars gegund om jaarlijks een herdenking van hun geboortedag of sterfdag te krijgen. Meestal verdwijnen zij na hun overlijden - en de gepaste eer die dan bewezen wordt - een tijdlang in wat ik zou noemen: ‘quarantaine’. In de hogere regionen wordt dan de ‘wetenschappelijke evaluatie’ gemaakt - waarbij vooral de tijd een rol speelt. Er wordt afgewacht of de auteur of kunstenaar de rol en betekenis die hij bij leven heeft gespeeld, ook jaren na zijn aards bestaan nog zijn waarde blijft behouden.

Hier gaat dat anders. Eerst en vooral was Anton van Wilderode door zijn volgehouden en consequente levensstijl een dichter van het volk geworden.

Doorheen al zijn teksten loopt een lijn van liefde. En die lijn van liefde heeft een veelkleurig licht gekregen. Er is eerst en vooral de liefde voor zijn familie, zijn ouders en zijn geboortegrond. Vanaf de eerste bundel ‘De Moerbeitoppen Ruischten’, tot zijn nagelaten gedichten is dat terug te vinden. Er is de liefde voor de oude culturen. Het Avondland, noemde hij dat. Hoeveel keren reisde hij niet naar Griekenland, Italië, Spanje… Anton van Wilderode was een bereisd auteur. Hij hield ervan de sporen van de antieken met eigen ogen te zien. Zo leerde hij een stuk van het verleden van de mensheid te begrijpen, om hierdoor ook het heden te doorzien en van commentaar te voorzien.

Als leraar gaf hij de gelegenheid ook het werk van die Antieken beter te begrijpen, vooral ook door zijn onvolprezen vertalingen.

Anton van Wilderode hield van zijn volk. Misschien nog het meest riskante wat een dichter kan doen. Meer dan wie ook heeft hij dat ondervonden. Want het VOLK – met hoofdletters – kan wispelturig zijn. Vaak verbrandt het wat het gisteren aanbad. Vaak wordt de STEM – met hoofdletters – mis begrepen of miskend. Vaak gebeurt dit uit eigenbelang, en eigenbelang is altijd tijdelijk. Zo is al meermaals gebleken. Een zelfgemaakte pedestal heeft zwakke poten, vooral als je er zelf ook nog wil opklimmen.

Anton van Wilderode had een onmetelijke liefde voor de literatuur. Hij leefde van de literatuur. Hij ademde literatuur. Hij stond er mee op en ging er mee slapen. Hij schreef poëzie. Hij ademde poëzie, zoals hij zijn eigen aarde ademde.

Hij WAS en BLIJFT poëzie – mét hoofdletters! …

Beste familie, goede vrienden van Anton, naast die Lijn van Liefde, is er een lijn van mededogen. Ook dit typeerde Anton van Wilderode. Misschien was het soms een negatief kantje aan zijn karakter. Hij kon heel moeilijk “neen” zeggen. Maar precies daarom is hij ook een Dichter van het Volk geworden. We kennen bij benadering niet zijn hoeveelheid gelegenheidswerk. Het moeten heel vele erg persoonlijk gerichte verzen zijn. Hiermee bracht hij zovele mensen troost, bij een overlijden. Maar ook blijdschap bij een geboorte of zelfs huwelijken. De dichter heeft bij leven heel veel lof en waardering gekregen…

Anton, ook ik heb veel van je geleerd. Al wilde ook ik niet in jouw stijl mijn eigen richting vinden. Ik heb niet eens de gelegenheid gehad jou als leraar te hebben gekend. Maar toch heb je mij doorheen de jaren dat ik je wel heb gekend, ook heel veel geleerd. Vooral dat een mens geduld moet hebben, vooral in tijden dat het wat minder gaat in een mens zijn leven. Ook ik heb je mededogen gekend in donkere dagen. Jij was geen reactionair, geen fundamentalist, je had respect voor andere meningen. Maar je vroeg wel aan anderen ook respect te hebben voor jouw mening. En dat respect groeit nog met de dag, ook op plaatsen waar je het zeker niet had verwacht. Er zijn hier in Moerbeke en Klein-Sinaai meerdere kringen waar je nalatenschap

levendig wordt gehouden. Er is de Internationale Vriendenkring Anton van Wilderode, die al zovele jaren doorheen heel Europa actief is geweest en wil blijven. Er is de Internationale Poëziewedstrijd, waaraan jaarlijks zovele honderden jonge mensen deelnemen en waaruit soms echte nieuwe talenten worden ontdekt. Zelfs vanuit Zuid-Afrika. Anton, mijn laatste groot interview met jou was getiteld: Ik geloof in de Slingerbeweging! En daarbij verwees je naar de klok die tikte en de slinger die van rechts naar links blijft zwaaien.

Het wordt tijd dat de slingerbeweging nu definitief in jouw richting gaat. Er wordt verder gewerkt aan de Canon met de essentiële teksten uit de Nederlandse Literatuur. Die begint met Sente Servas van Hendrik van Veldeke van circa 1170-1180, en loopt over de eeuwen heen tot de voorlopig laatste en dat is Jef Geeraerts. Jawel, Bredero is er bij en Vondel en Conscience, en Guido Gezelle, en Stijn Streuvels, Paul van Ostaijen, Willem Elsschot en Hugo Claus, twee keer

zelfs. Jouw naam mag hier niet ontbreken. Ik heb dat voor alle zekerheid alvast ingeleid bij het Vlaams Fonds voor de Letteren. We zullen zien wat er gebeurt. Er zijn genoeg hedendaagse auteurs en ‘Schriftgeleerden’ – mét hoofdletters – die jou mee in deze Canon kunnen brengen. Ze hebben nu de klok horen luiden, laat ze nu ook nog de klepel vinden.

Willem Persoon

Herdenkingsdag 28 juni 2016 – Moerbeke-Waas