LAGEN DE HERDERS 'S NACHTS IN HET VELD?

Lagen de herders met hun schapen in het veld, toen onze verlosser geboren werd in de stal van Bethlehem?
Een opmerking waaraan wel vaker aan getwijfeld wordt, want onze winters laten toch niet toe dat de herders in het veld liggen te slapen.
Sommigen nemen dit als belangrijkste argument dat Jezus niet is geboren op kerstdag, maar ergens in de zomer.
Het kerstverhaal komt uit het evangelie van de H. Lucas, ook al was onze kalender reeds in gebruik, er werden in zijn verhaal geen datums vermeld.
Over de datum kan nog gediscuteerd worden, maar niet over de periode. Een studie over de plaatselijke cultuur in het oude Palestina brengt hierover wel degelijk klaarheid. Karl-Heinrich Bieritz schreef een boek over het kerkelijk jaar. Daarin bestudeert hij ook het Paasfeest, en het oude Paasfeest bij de Joden.

WIJ ARME SLECHTE LIEKENS …

Ieder jaar is het heerlijk om samen kerstliederen te zingen op 2^de kerstdag, telkens in een andere kerk, en georganiseerd door het Davidsfonds. Vorig jaar nog in Kemzeke. Daar werd in het lied “Herders Hij is geboren” de tweede strofe weggelaten, omwille van de moeilijk zin;

Wij arme slechte liekens gelijk de boeren zijn ...

Zijn de boerkens slecht? Of is dit een copy fout? Natuurlijk is dit geen nieuw kerstlied, maar overjaars, en meer dan dat, een lied uit 1669, en voor het eerst in Leuven gezongen.
Of is onze taalkennis bekrompen, en zijn wij het oude Vlaams verleerd. Bij sommige woorden is door tijd de oorspronkelijk betekenis, overgegaan naar een andere. En dat is hier het geval, want het werkwoord slechten, kennen we wel en dat wil zeggen, effen of glad maken.
Voor alle zekerheid doen we nog een beroep op het etymologisch woordenboek, en dat duldt geen tegenspraak.
Slecht betekent: effen, recht, eenvoudig, gewoon of oprecht.
Dat de boerkens in 1669 slecht, dus oprecht waren is de juiste betekenis. In de 19 de eeuw, tijdens de opkomst van de bourgeoisie werd oprechtheid aanzien als, onbeleefd en ongemanierd, om meer belang te kunnen hechten aan oppervlakkige uiterlijkheden. Laten wij dan maar slecht zijn, zoals die boerkens, en geven wij hun plaats in het kerstlied terug.

Luc De Brant
Afbeeldingen vrij van rechten op WIKIPEDIA
Karl-Heinrich Bieritz: Het Kerkelijk Jaar.1995 Prometeus Amsterdam blz 37