In vroegere tijden was het op de tweede zondag van augustus kermis in Helen. Men vierde dan het feest van de H. Laurentius, patroon van dit kleine gehucht, langs de Kleine Gete. Het was een plezante tijd, met een feesttent en veel volk op de been. In recente jaren wordt deze feestdag in ere gehouden door een jaarlijkse gebedsdienst in het Vredeskerkje van Helen. Ook dit jaar zal dat nog niet het geval zijn maar graag afspraak voor een mooie editie volgend jaar.
Zoals vaak in het leven, liggen vreugde en verdriet kort bijeen. Die dag herinnert ook aan de tragische gebeurtenissen in Helen op 10 augustus 1914, toen Duitse soldaten in hun doortocht zeven burgers op gruwelijke wijze om het leven brachten. We noemen hun namen aan het eind van dit artikel. In deze editie van Kerk&Leven, die een langere vakantieperiode overbrugt, nemen we van de gelegenheid gebruik om het leven van Laurentius toe te lichten.
Hij was een diaken en stierf de marteldood op 10 augustus in het jaar 258. De meeste gegevens komen vooral uit een heel oud boek van 1296 met daarin verhalen over heiligenlegenden. En daarmee is het woord 'legende' gevallen want sommige delen van het verhaal zijn historisch correct, anderen allicht wat aangedikt.
Sowieso, een intrigerend verhaal. Vaak stellen we ons heiligen voor in mooie beeldhouwwerken of schilderijen badend in een zweem van vroomheid en heiligheid. Toch waren het stuk voor stuk mensen van vlees en bloed die opkwamen voor de zaak waarin ze geloofden en dienstbaar waren tot het uiterste. Mannen en vrouwen die hun onwrikbaar geloof handen en voeten gaven en inderdaad, vaak voor datzelfde geloof een gruwelijke dood stierven. Een mooie uitdrukking over heiligheid is deze: 'een heilige is niet iemand die bovennatuurlijke dingen heeft gedaan maar is wel iemand die de dagdagelijkse dingen op een buitengewone manier heeft gedaan'.
Hoewel de geleerden het er niet over eens zijn, gaat men er van uit dat Laurentius afkomstig is uit Spanje. Hij zou de aandacht hebben getrokken van de latere paus Sixtus II, toen deze onderweg was naar een bisschoppenconferentie in Spanje. In 257 - een jaar voor zijn dood dus - wijdde deze Laurentius tot zijn opvolger als aartsdiaken (er waren zeven stadsdiakens te Rome). Intussen had de Romeinse keizer Valerianus de maatregelen tegen de christenen verscherpt en omdat Sixtus niet wilde plooien voor de eisen van de keizer werd hij gearresteerd en ter dood veroordeeld, samen met vier andere diakens.
Laurentius was ondersteboven door de gang van zaken en voelde de bui hangen. Het bericht ging naar de keizer dat de christenen over grote schatten zouden beschikken. Laurentius werd bij de keizer geroepen. Deze zou hem hebben toegesproken: "Jullie, christenen, klagen er vaak over dat jullie zo hardvochtig behandeld worden. Maar wees gerust, we hebben het vandaag niet over martelingen. Ik vraag u in alle vriendelijkheid mij te geven wat u in bezit hebt. Ik weet dat jullie priesters drinken uit gouden kelken en zilveren bekers; en dat jullie kaarsen branden op gouden kandelaars. Geef mij die schatten". Daarop zou Laurentius geantwoord hebben: "Uwe majesteit heeft gelijk. De Kerk is onnoemelijk rijk. Maar uw schatten halen het gewoonweg niet bij die van ons. Ik zal ze u laten zien. Gun me alleen een paar dagen de tijd om ze bij elkaar te halen."
Sommige historici menen dat Laurentius die tijd gebruikte om de heilige vaten van de kerk te verkopen, de opbrengst gebruikte om voedsel, geneesmiddelen en andere noodzakelijke dingen te kopen voor zijn mensen. Tegelijk nodigde hij ze uit om op de afgesproken dag met hem mee te gaan naar de keizer. Dan zou zich die legendarische scène voorgedaan hebben waarbij Laurentius de beroemde woorden sprak: "Ziehier de ware schatten van de kerk".
Dat werd natuurlijk niet in dank afgenomen waarop het bevel gegeven werd een rooster klaar te maken en er gloeiende kolen onder te steken. Vervolgens werd Laurentius op het rooster gedrukt. Vandaar de typische afbeelding, zoals trouwens op de foto in de kerk te Helen. Bepaalde geleerden menen dat het niet Laurentius was die op een rooster de marteldood stierf, maar zijn Spaanse landgenoot Vincentius, eveneens diaken. Laurentius zou dan met het zwaard om het leven zijn gebracht. Hoe dan ook, hij is de geschiedenis ingegaan als de martelaar op zijn rooster…
Wist u trouwens dat in deze periode van het jaar veel vallende sterren te zien zijn. Vandaar dat deze nachtelijke lichtstralen vanouds "Laurentius-tranen" genoemd worden.
Burgerslachtoffers van 10 augustus 1914
Zoals hierboven vermeld, die 10e augustus 1914 was een tragische dag in Helen.
Vergeten wij nooit de slachtoffers van toen:
Henot Gustaaf
Lenaerts Clemens
Lenaerts Emiliana
Mombaerts Jozef
Neskens Alfons
Neskens Karel
Ponsaerts Herman
Dat ze mogen rusten in Gods vrede.
Luc
Pastoraal werker
met dank aan Simonne Roosen en Marcel Machiels uit Helen
