Vandaag is het in het evangelie de beurt aan de zaligsprekingen. Ah, de beruchte bergrede, dacht ik. Maar nee, nee, het zijn de zaligsprekingen van Lucas en niet die van Matteüs. En bij de evangelist Lucas speelt de redevoering van Jezus zich af op vlak terrein en wordt dan ook ‘vlakterede’ genoemd, in tegenstelling met bergrede bij Matteüs.
Net zoals er in Genesis twee scheppingsverhalen staan, bestaan er dus ook twee versies van de zaligsprekingen. Dat is niet abnormaal in de bijbel. Even ter herinnering, de bijbel is niet één boek, maar een verzameling van boeken. Een heuse bibliotheek eigenlijk. Het woord bijbel is trouwens afgeleid van het Griekse biblia, wat boeken betekent, in het meervoud.
Maar we wijken af. We hadden het over tegenstellingen. De profeet Jeremia schetst het tegengestelde beeld van iemand die niet volgens de richtlijnen van God leeft en iemand die vertrouwt op God. De ene is een kale struik in dorre grond; de andere een weelderige boom met sterke wortels, die altijd blijft vruchten dragen.
Bij de evangelist Lucas horen we soortgelijke tegenstellingen terug, maar dan in de vorm van vier zaligsprekingen en vier wee-roepen (of jammerklachten) die hier tegenover staan. Waardoor voelen jullie je het meest aangesproken? Zalig die arm zijn … Zijn wij dan arm? Als ik jullie zo zie zitten, denk ik van niet. Zalig die honger lijden … Hebben wij honger? Ik vermoed dat iedereen al ontbeten heeft en straks op café krijg je een koekje of een wafel bij uw koffie. Zalig die nu wenen … Ik zie hier niemand zijn zakdoek bovenhalen.
Zijn het niet veeleer de vier wee-roepen die voor ons bedoeld zijn? Wee u, die rijk zijt; wee u, die verzadigd zijt …
Pas op, ik wil hier niemand een schuldgevoel aankweken. Er niets mis met goed uwe kost verdienen en eens lekker, uitgebreid tafelen. Deze jammerklachten zijn geen veroordeling. De wee-roepen zijn eerder bedoeld om mensen wakker te schudden. En dan vooral mensen die zelfvoldaan zijn, die blind geworden zijn voor het onrecht dat aangedaan wordt aan de minsten onder ons. Want ze zijn enkel nog bekommerd om zichzelf. En die mensen wil Jezus waarschuwen en hen andere wegen doen bewandelen.
Hoe kunnen we mensen die uit de boot vallen en in de marge van onze concurrentiële maatschappij terechtkomen tegemoet komen? Hoe kunnen we plaats maken in ons hart voor de zogezegde ‘honger’lijders: voor eenzamen, voor zieken, … ? Wie nooit in de ogen van een lijdende medemens gekeken heeft, wie nooit een helpende hand heeft uitgestoken naar een familielid of vriend in nood, zal misschien nooit weten hoe groot de pijn of het verdriet van die naaste wel is. En wie weet zullen of kunnen wij dan nooit bij de ‘zaligen’ gerekend worden … ??
Oei, oei, hoor ik jullie al denken. Heeft de Gerry het over mij? Ik herhaal, ik wil niemand met een slecht gevoel opzadelen. Maar misschien kunnen we de wijze raad van Alice Nahon wel eens opvolgen, die zei: “ ’t is goed in ’t eigen hert te kijken” want wie goed geluisterd heeft naar het evangelieverhaal van vandaag heeft maar liefst vijf keer het woordje ‘nu’ gehoord. Lucas wil hiermee benadrukken dat het Rijk Gods waar Jezus het zo vaak over heeft, ‘hier en nu’ al bezig is. Dat koninkrijk van God is niet door plaats bepaald, noch door tijd. Nee, wij beleven dat hier en nu, in onze eigen parochie, op dit eigenste tijdstip. En wij worden als mede-scheppers door Jezus opgeroepen om hieraan mee te werken. Overal waar we nu reeds iets zien van dat Rijk Gods, wordt er gewerkt aan een betere wereld. Zalig toch?!
Gerry Bellekens, bruggenbouwer van onze Pastorale Eenheid Mozes
