Jan Mertens werd op 1 december 1937 geboren te Mol als achtste van twaalf kinderen. Hoewel hij naast studeren ook moest meewerken op de hoeve, vond hij toch tijd om in zijn parochie Millegem een lokale Chiro-afdeling te stichten. Na zijn humaniora op het college van Mol trok hij naar het seminarie van Mechelen. Op 7 juli 1963 werd hij door het gebed en de handoplegging van Mgr. Daem tot priester gewijd.
Tijdens de vakantie die daarop volgde, kreeg hij de opdracht om in de normaalschool van Turnhout, het latere St.-Pieterscollege, de lessen Godsdienst en Latijn, alsook zijn lievelingsvak Geschiedenis te doceren. In 1970 werd hij benoemd tot parochievicaris -toen nog onderpastoor- in de parochie Geel-Sint-Amands. Samen met zijn betreurde collega Jan Maes was hij een van de trekkers van het centrumdistrict, een soort pastorale eenheid avant la lettre. De jeugd lag hem natuurlijk heel nauw aan het hart. Hij wilde hen vormen tot jonge christenen. Ondertussen waren zijn vader en moeder bij hem komen inwonen, en kreeg hij natuurlijk veel familie over de vloer. Hij is altijd een echte familieman gebleven.
In de moeilijke zeventigerjaren - het tweede Vaticaans Concilie was voorbij en had toch niet alle verwachtingen ingelost - voelde hij wat onrust. Hij schreef daarover: “Ik voelde mij niet gelukkig meer. Ik ben dan een driemaandelijkse cursus gaan volgen in Leuven met stage in het Universitair ziekenhuis. Samen met andere priesters, paters en oud-missionarissen, gingen wij op zoek naar de zin van het priesterschap… daar heb ik heel wat aan gehad”.
Later volgde hij ook nog de opleiding van Votep: de voortgezette opleiding voor Theologie en Pastoraat. In 1979 werd hem gevraagd om de arbeiderspastoraal te begeleiden in het verbond Turnhout. Met veel enthousiasme ging hij daarop in. Eén van zijn projecten was de K-animatoren: mensen vormen die zorgen voor de christelijke inspiratie en bezinning in de verschillende bewegingen. In 1989 kwam hij terug naar Geel als pastoor van Sint-Amands. Hij werd er ook deken van 1994 tot 2005. Met vele medechristenen bereidde hij er de toekomst voor. Hij zag hoe de pastoraal aan het evolueren was van een priesterkerk naar een kerk waarin leken en priesters samenwerken. Geen kerk van klanten, maar een kerk van medewerkers. Na enkele jaren kreeg hij er ook de parochies Geel Punt en Stelen bij, en later ook nog Winkelomheide. Na zijn periode als deken aanvaardde hij binnen het nieuwe dekenaat Zuiderkempen de opdracht van federatiecoördinator. Zijn dagen waren natuurlijk goed gevuld, maar toch ging hij regelmatig het avondgebed bidden bij de zusters in de buurt. De zondagavond was ook een speciaal moment: samen met zijn vriend Guy trok hij naar Tongerlo om de vespers mee te zingen, en daarna een pot te pakken om de week door te spoelen.
Ondertussen was hij ook opgemerkt door het seminarie. Verschillende jaren kreeg hij stagiairs toegewezen: van het CPRL, de opleiding PWW maar ook seminaristen van het diocesaan seminarie. Dat deed hij met veel zin voor verantwoordelijkheid, maar ook met een groot hart en een even grote hartelijkheid. Een gezamenlijk ontbijt op zondagmorgen, met sandwiches en pistolets, bewezen dat. Eén van zijn stagiairs, Bart mocht hem dan ook opvolgen, toen hij met pensioen ging. Hij werd dan nog enkele jaren rusthuiswerker in het WZC O.L.Vrouw en Zusterhof. In het begin kon hij nog met bekende en onbekende bewoners een praatje gaan maken, maar ook dat viel weg. “ Er kwam mist in zijn hoofd”, zei hij. Hij werd dan resident in Zusterhof en bij goed weer wandelde hij met zijn rollator rond, vriendelijk glimlachend en soms liedjes zingend. Zijn wandeling eindigde meestal in de kleine kapel. De coronatijd was voor Jan dubbel verwarrend. Zijn zus Lief, zijn engelbewaarder, die zo goed voor hem zorgde, mocht niet meer binnenkomen… en dat snapte hij niet. Hij dacht soms dat ze hem in de steek liet.
In september van dit jaar maakte hij een val en brak daarbij zijn heup. Dat was het begin van zijn verdere aftakeling. Op vraag van zijn familie vierden wij de ziekenzalving. Toen ik hem vertelde dat ik hem kwam zalven en voor hem bidden, begin hij spontaan te zingen: Tantum ergo sacramentum. In de vroege ochtend van 12 november heeft hij zijn leven neergelegd in de handen van zijn Schepper.
Met velen hebben wij hem uitgeleide gedaan in de kerk van Sint-Dimpna. De kerk van Sint-Amands, zijn kerk, is omwille van herstellingswerken gedurende een jaar gesloten. Op zijn vraag hebben wij hem buiten gedragen onder het zingen van de zegen van Sint-Franciscus. Daarna hebben wij hem te rusten gelegd op het kerkhof van Millegem, dicht bij zijn lieve ouders, broers en zusters.
Dankjewel, vriend Jan, voor je inspirerende leven. Adieu en tot bij God!
E.H. Rik Aegten
Sint-Franciscus van Assisi- Geel
