Antwerpen, februari 2016
De vrijwilligers en ons ‘bruto sociaal product’
Overal staan ze klaar: de vele vrijwilligers van dienst. Al of niet in uniform. Met of zonder gekleurd hesje. Jong of ouder van jaren. Bij elk bezoek kom ik ze tegen. Ze wijzen je de weg in een ziekenhuis. Ze vergezellen mensen met een beperking op uitstap. Ze verzorgen het onthaal in de parochiezaal. Ze helpen het Rode Kruis bij sportprestaties of festivals. Ze zingen in het koor. Ze doen de boekhouding van vzw’s, kerkbesturen of parochiale verenigingen. Ze zijn leider of leidster in een jeugdbeweging. Ze zijn leesmoeder op school. Ze geven catechese aan kinderen en jongeren. Ze koken in een sociaal restaurant. Ze werken mee als vrijwilliger in een woonzorgcentrum. Ze houden een kringloopwinkel open. Ze bieden daklozen een maaltijd aan. Ze zijn lid van besturen en adviesraden. Ze zijn sponsor van een project voor het goede doel. Al deze medewerkers samen vormen een groot netwerk. Ze weven kostbare knooppunten van extra menselijkheid in onze samenleving.
Naast haar ‘bruto nationaal product’ heeft elke samenleving zoiets als haar ‘bruto sociaal product’. Het is de totale waarde van alle diensten die onder andere door vrijwillige medewerkers worden geleverd. Deze totale waarde is moeilijk in uren en cijfers uit te drukken, omdat juist op vrijwilligerswerk geen teller staat. Toch is deze totale waarde een belangrijke graadmeter voor de sociale temperatuur van een samenleving. Wordt onze samenleving killer of warmer? Wordt onze samenleving meer of minder solidair? Dat is geen abstract of theoretisch verschil. Je kan het aflezen aan de curves in het vrijwilligerswerk. Als in een dorp het vrijwilligerswerk achteruit gaat, komt het dorp tot stilstand. Zodra het vrijwilligerswerk herleeft, komt het dorp weer in beweging. Zo is het ook in parochies en het christelijke middenveld.
Een dame die bijzonder actief is in de parochie, zei me: “mijn kinderen en kleinkinderen vragen steeds ‘maar oma, waarom blijft je dat toch allemaal doen’?” Het is de vraag die vele vrijwilligers te horen krijgen. Waarom doe je het? Uiteraard doen ze het omdat iemand het moet doen. Op vele vragen en noden kunnen alleen vrijwilligers een antwoord geven. Toch is er meer. Ze doen het ook en vooral omdat ze het graag doen. Vrijwilligheid komt uit een bezieling, een enthousiasme, een geloof. Zeker bij vrijwilligerswerk is de persoonlijke betrokkenheid belangrijker dan het zakelijke resultaat. Daarom ligt het vrijwilligerswerk zo dicht bij het Evangelie en bij de zending van de kerkgemeenschap. Daarover gaat het Evangelie: over wat je zomaar doet, omdat God het in je hart legt. Geven zoals God geeft: dat maakt andere mensen van ons. Paulus verwijst naar een woord van Jezus: ‘Het brengt meer geluk te geven dan te ontvangen’ (Hand. 20,35).
Op 27 februari start de week van de vrijwilliger. Namens het bisdom Antwerpen wil ik graag mijn dankbaarheid en erkentelijkheid uitspreken aan alle vrijwilligers, waar ze ook werkzaam zijn. Zij verhogen het ‘bruto sociaal product’ van onze samenleving. Zij geven handen en voeten aan de boodschap van het Evangelie. Ze geven iets van Gods goedheid door, die niet berekent.
+ Johan Bonny
Bisschop van Antwerpen
