Een gebarsten kruik
Ik zag de vaas voor de eerste keer toen ze nog niet in de kerk stond, nog niet in de glazen kast en het lichtje was nog niet aangebracht. De kracht van het werk was daarom niet minder sterk.
Er ging een golf van ontroering door mij.
Ik zag tedere sierlijkheid : zachte rondingen van het hout, en pastelkleuren , subtiel aangebracht.
Ik zag broosheid. Natuurkrachten hadden het stevige eikenhout niet ontzien en een hevige barst toegebracht. Halverwege laat de lijn een scherpe punt laat zien …… in mijn verbeelding althans. Telkens weer ging mijn blik naar die gapende wonde.
Mijn gedachten maakten een sprong naar het werk van Jan Vanriet Drie Nagels. Harry Gielen koos deze afbeelding als illustratie voor één van de vastenmeditaties die hij jaarlijks uitwerkte. Hij gaf de bezinning als titel mee ‘Wat kan een hamer die spijkers in het licht slaat? ‘ een zelfstandig vers van Hans Andreus. Het is een beeldspraak voor de in héél de mensengeschiedenis aanwezige worsteling met duisternis en licht, goed en kwaad.
Vanuit de traditie van de beeldende kunst verwijzen nagels naar de Golgothascène. Ze zijn er onlosmakelijk mee verbonden. Voor christenen is op Goede Vrijdag het verhaal van het schroeien van de nagels gevat in het licht van de paasmorgen. ‘Wat kan een hamer die spijkers in het licht slaat?‘ is in die zin een mini-geloofsbelijdenis: een belijdenis van de uiteindelijke doorbraak van licht. Licht dat doorbreekt niet alleen na Golgotha, het dieptepunt van duisternis, maar in het dagelijks gevecht van de mens tegen alles wat hem verstikt en met de dood bedreigt. Aldus Harry Gielen.
Christine De Waele
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
De kruik van Udo Mathee
De vaas van Udo Mathee lijkt zo verrassend eenvoudig…
Een blok hout, met een barst, heel banaal, heel gewoon.
De gouden rand en het licht dat door de barst schijnt, lijken er logisch en vanzelfsprekend bij te horen.
Een eerste 'en toch ...'
There is a crack in everything (Leonard Cohen)
De barst kwam er niet door de beitel van Mathee. Ze was al diep ingekerfd in het blok hout, voor dat stukje eikenhout vaas werd.
Wat gebeurde er ? Wat veroorzaakte die barst ? Regen en wind ? Een zeer koude winter ? Een harde val bij transport ? Houtworm ?
Was die barst er ineens of kwam ze er na een lang erosieproces ? Zet de barst nu nog uit of blijft ze onveranderd ? We weten het niet.
De barst is onherroepelijk. Niet weg te krijgen.
Ze bepaalt de structuur en de vorm van alles. De vaas had anders gekund, had een andere vorm kunnen krijgen, had een ander object kunnen zijn, maar niet de barst. Zij is de essentie van het kunstwerk.
Meer dan op de vaas wordt je blik dan ook gericht op de barst.
De barst is wat je raakt.
Ze staat voor “ons”,
voor ons zoeken,
voor waar we tegenop lopen,
voor onze eigen onmacht ..
voor de dingen waar we niet zo gemakkelijk over spreken,
voor de dingen die we niet laten zien maar die er altijd zijn.
voor de vele momenten waarop we het niet meer weten.
voor de momenten waarop we botsen met de eindigheid van het leven
voor de momenten waarop we mensen die ons lief zijn, hebben zien afzien
voor de pijn die we ervaren als engagement stuk loopt
voor onrecht dat wordt aangedaan
dat we niet kunnen veranderen
een tweede 'en toch...'
That’s how the light gets in !
De gouden gloed en het licht verzachten de gebrokenheid van de vaas.
De barst lijkt uit zichzelf licht te stralen;
De barst blijft heel prominent maar ze biedt opening en ruimte.
Ze verduistert niet het licht maar brengt het naar buiten.
De gloed die door de barst naar buiten komt, verwoordt een oermenselijke intuïtie dat je, ondanks zoveel lastige dingen, kunt doorgaan.
Dat zoals Cohen in hetzelfde lied zingt: de som groter is dan de delen die je optelt, dat er altijd weer vogels de dageraad aankondigen, …
Een derde 'en toch...'
Op zoek naar gedragenheid
Maar de weg om deze menselijke ervaring te erkennen en voor jezelf invulling te geven is geen vanzelfsprekende weg. Veel minder vanzelfsprekend of voor de hand liggend dan de vaas en het lied van Cohen lijken te suggereren.
Het is een weg waarin je zoekt, vindt, weer verliest en terugvindt
Het is een tocht die je onderneemt met geduld, met mededogen
Het is een weg van herbeginnen, tegen dingen aanbotsen en weer beginnen
Het is een weg waarin je leert erkennen dat je andere mensen nodig hebt
Het is een weg waar je je toevertrouwt
aan het onbekende, aan de toekomst, aan de Andere
Roos Herpelinck
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
LICHT KAN OPENBREKEN DOORHEEN GEBREKEN
Onlangs sprong – aan de ingang van de kloosterrefter – volgende spreuk van Bond Zonder Naam (BZN) mij in het oog: Wie zijn wonden omarmt, verwelkomt zijn wijsheid, met volgende duiding op de ommezijde: “In Japan bestaat er een bijzondere kunst: kintsugi. Wanneer een kopje uit elkaar valt, lijm je het niet zo perfect mogelijk aan elkaar. Nee, je beschildert de breuklijnen met een gouden glans. Het mooiste kopje laat die gouden gloed zien. Leven is proberen. En dus ook vallen. Telkens als je valt, komt er een litteken bij. Soms een schaafwonde, soms een breuk. Als je er iets van hebt geleerd, verdient je val een lijntje goud. In jouw wonden schuilt jouw unieke kracht. Jouw wonden vertellen jouw levensverhaal. Omarm jezelf helemaal. Want wie zijn wonden omarmt, verwelkomt zijn wijsheid”.
Bij het lezen hiervan dacht ik onmiddellijk aan de diepe scheur in het kunstwerk ‘Sinnvoll’ van Udo Mathee en aan de barsten in mijn eigen leven. Wanneer ik terugblik op mijn verleden, heb ik God juist leren kennen toen mijn hart stilaan uit elkaar viel. Ik mocht gaan leren dat het goed was dat mijn hart bloedde, want zo begon alles op zijn plek te vallen. Doorheen de kwetsuren kon Gods liefde eindelijk binnenkomen. Dat gebeurde niet onzichtbaar of stil, neen het veranderde mijn hele zijn. Van gebroken door mijn omgeving werd ik hersteld, nieuw gemaakt vanuit de hemel. Juist toen ik mij zwak voelde, veel hartenleed en verdriet te verduren had, gaf God mij elke dag een nieuw lied; Hij schonk mij uitzicht, licht en zelfvertrouwen.
Ja, die gebarsten kruik is er in ieder mensenleven. Je kijkt naar jezelf en ziet flinke barsten. Sommige heb je zelf proberen te vullen met lijm. Andere zijn door God gevuld, gebruikt… Een zaadje moet breken, voordat er een nieuw gewas uit voort kan komen; wolkbreuken geven regen; gebroken graan is nodig voor brood; gebroken brood geeft kracht. Wonden zijn noodzakelijk om te beseffen dat je Gods genezing nodig hebt. Zonder kwetsuren, falen, frustraties en nederlagen is er geen opening voor Zijn glorie. Laat je gebrek dus gebruiken door God, Hij zal er iets moois van maken. Juist door jouw fouten heen kan God werken!
Zuster Caroline Moeykens
