Toelichting tot gezegde :
'Daar zijn twee kwa getijen in het jaar, zei boer Naestens:
Pasen, als men moet zeggen [= biechten]
en Bamesse als men moet leggen' [= belastinggeld neertellen]
Met de bamis kreeg de heilige Bavo ook zijn plaats in het volksleven. “Als de bamisklokke luidde” op 1 oktober, gingen de boeren hun pacht betalen.
Maar wie is Sint-Bavo?
Hij werd rond 589 geboren als Merovingische graaf Allowin van Haspengouw. Van zijn ouders had hij de naam Allowin meegekregen. Hij trouwde met een dochter van graaf Adilio; samen kregen zij een dochter Adeltrudis of Agletruide. Zij zou later op het landgoed dat zij van haar vader overnam, een kloostertje stichten.
Aanvankelijk was Allowin een woesteling. Twee feiten veranderden echter zijn leven: de dood van zijn vrouw, waardoor hij besefte hoe kort en vergankelijk het leven was, en de ontmoeting met de heilige bisschop Amandus. Hij had een mens ontmoet die helemaal vervuld was van God en dat was de aanleiding om zijn leven over een andere boeg te gooien. Hij gaf al zijn bezittingen weg en leidde van toen af het leven van een boeteling in de St-Pietersabdij te Gent. Nog weer later verkoos hij, met toestemming van zijn abt Sint Floribertus, zich als kluizenaar geheel en al aan de Heer te kunnen toewijden in de eenzaamheid van een holle boom in de onmiddellijke omgeving.
Talloze mensen wisten hem in hun nood te vinden. Hij troostte en bemoedigde hen. Ook het wonder ontbreekt niet in zijn leven. De werkman Hattin, die tegen zijn zin meewerkte aan de bouw van het klooster en verongelukte, zou door het gebed van Bavo tot het leven zijn teruggekeerd. Bavo leefde in totale zelfverloochening, zelfs toen hijzelf getroffen werd door een vreselijke ziekte waardoor zijn hele lichaam met zweren was overdekt. Omstanders wisten te vertellen hoe zijn opgewektheid niet leed onder de helse pijnen. Omringd door gelovigen, vrienden en zijn geestelijk leidsman die hij had laten roepen om hem bij te staan, stierf hij op 1 oktober 658 (?) “in geur van heiligheid”.
De door Amandus gestichte abdij Ganda (Gent) werd later naar hem St-Baafsabdij genoemd. Hij is patroon van de stad Gent, ook van het bisdom en de kathedraal. In Mendonk toont men de steen die hij als hoofdkussen gebruikt zou hebben. Hier wordt jaarlijks op de eerste zondag van oktober een bedevaart ter ere van hem gehouden. In Moerzeke is een rondgang met de reus Bavo.
Naast de parochie Zingem zijn nog andere Vlaamse plaatsen met de heilige Bavo als patroonheilige, o.a.: Wilrijk, Sint-Baafs-Vijve, Vinderhoute (Lievegem), de nieuwe Bavoparochie in de kanaalzone (Lochristi, Wachtebeke), Mere, ...
Sint-Bavo is de patroon van valkeniers (vanwege zijn attribuut de valk). Zijn voorspraak wordt ingeroepen tegen het mislukken van de oogst, tegen long- en keelontsteking en kinkhoest, zo bestaat er een oud versje te Rijsbergen:
'Wie van de kinkhoest wil genezen,
ga naar Rijsbergen als voor dezen.
Sint Bavo wordt daarvoor geprezen.'
Hij wordt afgebeeld met het zwaard van de ridder en de valk van de jacht, een duidelijke verwijzing naar zijn adellijke afkomst.
Kinderrijmpje:
Sint Bavo, die zijn schatten zwaar,
Zijn goed, zijn wapenen, zijn boeken
Verliet om alleen God te zoeken
Tot hij Hem vond als kluizenaar.
Geef, dat mijn hart niet bouwt op geld
Maar slechts in God vertrouwen stelt
Uit: Smit G.& Worm P. Roosjes uit de Hemeltuin. Utrecht/Antwerpen, De Fontein,1946.
Weerspreuk:
'Rijzen de blaren met Sint-Bamis,
een vruchtbaar jaar te wege is.'
Tekst & Foto's Annemie De Praetere
