Waarom dit thema? Hoop is naast geloof, liefde en berouw een van de vier ‘goddelijke deugden’.
Wat vinden we in het evangelie en in de Bijbelteksten over ‘hoop’?
Zowel in het OT als in het NT komt het woord ‘hoop’ een honderdtal maal voor, voornamelijk in de boeken Job, Psalmen, Jesaja, Makkabeeën, Wijsheid en Sirach, in de brieven van Paulus en in het boek Handelingen, voornamelijk ivm Paulus. Heel opvallend: in de vier evangelies komt het woord ‘hoop’ maar heel uitzonderlijk voor nml. vier maal.
Bijv.: de Emmaüsgangers zeggen “Wij leefden in de hoop dat Hij degene was die Israël zou bevrijden.” Lk.24:21.
Paulus schrijft: “Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde.” 1 Kor. 13:13.
Zowel in het OT als in het NT wordt het woord ‘hoop’ vooral gebruikt in een ‘wereldse’ context: hoop op een goede oogst, op gezondheid of genezing, op het overwinnen van de vijand, op het krijgen van nakomelingen, op het ontmoeten van een bepaald persoon, op begrip en geduld van anderen, op een voorspoedige reis enz. Daarnaast wordt het ook, maar in mindere mate, gebruikt in een spirituele context: zijn hoop vestigen op God, op zijn Naam, op zijn Woord, op de Heer…
Hoe ervaren wij hoop? Is dat een motor in ons leven? En: wat hopen wij? Dat de wereld beter wordt? Dat de oorlog in Oekraïne eindigt? Dat onze (klein-)kinderen het goed/beter hebben? Dat we elkaar beter verstaan en dat we de ander aanvaarden zoals die is?
‘Hoop is het kleine broertje van de liefde.’ (Theresia van Lisieux?)
Hoop gaat vaak samen met onrust, onzekerheid, onmacht en machteloosheid. We hopen op het allerbeste voor onze kinderen en kleinkinderen en tegelijkertijd zijn we ongerust daarover omdat we weten en vrezen dat het verkeerd kan gaan en dat we het zelf niet helemaal, of helemaal niet in de hand hebben. Zo ook met de oorlog, de klimaatverandering, het beleid inzake kinderarmoede, het onderwijs, de toekomst van de kerk enz.
Als je iets hoopt ben je ook bereid je ervoor in te zetten. Hoop creëert verandering en evolutie. Hoop schept een nieuwe toekomst.
Het gesprek kwam, haast onvermijdelijk ook op de actualiteit, nml. het TV-programma ‘Godvergeten’ over het kindermisbruik door geestelijken in de kerk. We hebben ons vele vragen gesteld, zoals: Heeft de kerk nog toekomst, is er nog hoop voor de kerk? Heeft onze parochie nog toekomst, is er nog hoop voor onze parochie? Hebben de slachtoffers nog toekomst, is nog voor de slachtoffers nog iets om op te hopen? Wat kunnen wij, hier en nu, eraan doen? Misschien gaat het niet zozeer om de toekomst van de kerk maar wel om het beleven en actualiseren, op een meer geseculariseerde manier, van het evangelie? Vernieuwing komt soms geleidelijk, stap voor stap (evolutief), maar soms ook in schokken en door scheuren (revolutie). Vernieuwing komt haast nooit van bovenaf, bijna altijd van onderuit. Het optreden van Jezus van Nazareth betekende ook een (gedeeltelijke maar toch duidelijke) breuk met het klassieke, traditionele jodendom. Wij hoeven niet bang te zijn voor scheuren of breuken; dat kan evangelisch zijn! Bijvoorbeeld door ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’ of door af te wijken van de officiële, van boven opgelegde regels. Bijvoorbeeld: het jarenlang en moedig optreden van Rik Devilé die op een volgehouden maar niet verbitterde manier de slachtoffers van het kindermisbruik in de kerk is blijven aanklagen.
Kan onze parochiegemeenschap in deze iets doen? Kan onze kleine Emmaüsgroep iets doen? Mogen we het zomaar laten passeren? Een ‘witte mars’? Een opstelling op het kerkplein? Een brief naar de bisschoppen of naar Rik Devilé? Een actie samen met alle parochies van het vicariaat?
De slogan van de Bond zonder Naam in sept. 2023 sluit helemaal aan bij het thema van ons gesprek: “Hoop geeft moed.”
‘Een sprankel is genoeg om het duister te verlichten.
Eén genster volstaat om je hart te verwarmen.
Een zuchtje is al voldoende om je hoofd op te ruimen
Hoop geeft licht waar je het niet ziet zitten.
Hoop geeft zuurstof als je op je adem trapt.
Hoop stuwt ons voort, ook in moeilijke dagen.
Om te gaan voor wat in ons brandt.
Om niet bij de pakken te blijven zitten.
Om de verandering te zijn, waar we naar verlangen.
Hoop is ons verzet tegen de onverschilligheid.
Hoop beweegt.
Hoop engageert.
Hoop geeft moed.
Durf jij hoop te hebben?
Heb jij de moed om hoop te zijn?’
We hebben deze bijeenkomst afgesloten met enkele minuten stilte en het bidden voor onze persoonlijke intenties.
Johan Hamels
