Bart Willemen uit Oud-Heverlee was onlangs in Rome voor de bedevaart voor catechisten van over heel de wereld, na het congres van de Europese catecheseverantwoordelijken.
Gedurende vier weken volgen wij in K& l en op de website zijn relaas.
Dag 1: donderdag 25 september
Vandaag begon in Rome het jaarlijkse congres van de afdeling catechese van de CCEE. De dag begon voor mij zoals elke congresdag met een eucharistieviering, in het
Belgisch College. Ik voelde me onmiddellijk 'geaard' en 'verbonden' met de Wereldkerk, zoals steeds bij een eucharistieviering in een andere taal, in een ander land: je voelt
je thuis als gast - dat contrast dus.
Ook elk dagdeel van het congresprogramma start met een gebed - een eenvoudig maar krachtig teken van verbondenheid. Daar zijn we als Kerk echt goed in.
Carl-Mario Sultana heette ons welkom als secretaris voor catechese.
Daarna herinnerde Antonio Ammirati, secretaris-generaal van de CCEE, ons aan de woorden van paus Franciscus in 2019: “Niemand mag achtergelaten worden op de
reis van de synodaliteit.” Hij benadrukte aan de hand hiervan mooi dat catechese ons helpt om deze weg effectief met velen te gaan, zowel met parochianen, pastores, vrijwilligers
als met families, ouders, grootouders, jongeren en kinderen.
Mgr. Hranic, voorzitter van de afdeling catechese, bedankte nu reeds iedereen die mee gewerkt heeft aan het samenbrengen van dit congres.
Zijn uitnodiging aan het begin was duidelijk: “We hebben als nationale catecheseverantwoordelijken van een kerkprovincie mee de belangrijke
taak het geloof te helpen door te geven aan de volgende generaties. Laten we in onze ontmoetingen deze week daarom elkaars werk verrijken.”
Daarna kwam een zeer divers palet van ervaringen uit de Europese landen voorbij. Het was zoals elke keer indrukwekkend. Vanuit het thema
“Let us go happily to the house of the Lord”. "Catechesis, Formation and Pilgrimage" had zich voorbereid op een korte getuigenis
rond de opleiding en vorming van catechisten in zijn of haar land.
In vele landen gebruikt men het woord 'catechese' nog steeds ook voor godsdienstonderricht op school. Elk jaar moet ik in mijn getuigenis,
samen met enkele andere landen, de nadruk leggen op het grote verschil tussen godsdienstles door leerkrachten op school en catechese door catechisten en pastores
in geloofsgemeenschappen. In Polen zoekt men nieuwe wegen nu het aantal uren godsdienst op school door de regering verminderd is. Catechese verschuift
er steeds meer naar de parochies- een beweging die in België uiteraard sinds vele jaren stap voor stap gebeurt rond eerste communievoorbereiding.
In Zwitserland is het moeilijk één lijn te trekken: elk van de 26 kantons (!) bepaalt zelf hoe godsdienstlessen ingevuld worden, en dat brengt spanningen mee. Uit Slovenië en Tsjechië hoorden
we hoe catechisten vaak oudleerkrachten zijn, die na een intensieve opleiding kinderen en jongeren begeleiden op een geloofsweg.
Oekraïne en Kroatië - Heel anders klonk het getuigenis uit Oekraïne. Daar wordt catechese sterk gekleurd door de oorlog. Toch blijft men volhouden, met veel aandacht
voor gezinnen in binnen- en buitenland en voor de digitale vorming van catechisten, die zich vaak op grote afstand van elkaar bevinden.
Ook in Kroatië is de rol van leken opvallend groot. Jaarlijks komen catechisten samen voor spirituele retraites, wat mee te nemen is.
Uit Malta hoorden we hoe catechese na schooltijd in schoolgebouwen doorgaat, zodat ouders hun kinderen daar kunnen ophalen na het werk. Naschoolse catechetische opvang
in schoolgebouwen georganiseerd door vrijwilligers uit geloofsgemeenschappen- waarom niet?
Nederland vertelde hoe jongeren soms bij gebrek aan beter zelf op zoek gaan naar aanbod en sprekers uitnodigen op zelfgeorganiseerde events. Uit Duitsland kwam een
herkenbaar verhaal over de spanning tussen professionele pastorale werkers en vrijwilligers die minder tijd hebben om zich te vormen.
Pedagogie van Montessori
In Oostenrijk, Bulgarije en Frankrijk hoorden we hoe de Kerk experimenteert met nieuwe vormen van catechese voor gezinnen, onder andere
zelfs vanuit de inspiratie van de pedagogie van Montessori, en jongeren bijeenbrengt via zomerkampen en zomerpelgrimages met catechese 'on the road'. Ook uit landen
waar de katholieke Kerk kleiner is, zoals Albanië en Griekenland, klonken nieuwe signalen: van een nieuwe vertaling van de Catechismus
tot digitale platformen waar catechisten elkaar kunnen vinden.
Hoe verschillend én tegelijk gelijklopend kunnen de uitdagingen én kansen zijn? Secularisatie en het soms grote gebrek aan vrijwillige en professioneel opgeleide catechisten
keren eigenlijk overal terug, naast het stijgend aantal catechumenen, herbeginners en geïnteresseerden en de hoop van nieuwe en gedurfde initiatieven.
Nu een korte nacht op weg naar morgenvroeg voor de tweede congresdag.
