De aandachtige toeschouwer merkte misschien op dat de kandelaar van de paaskaars dit jaar tijdens de paasvieringen niet zoals vorige jaren links van het altaar bij de doopvont, maar rechts ervan, bij de arendlezenaar stond. Bovendien was de lezenaar ook onderaan versierd met verschillende planten en bloemen. Naast het feit dat die mooie versiering bieden, hebben ze ook een erg diepe en zeer oude betekenis.
Vooreerst is er een verschil tussen een lezenaar en een ambo (bij ons de arendlezenaar). Een lezenaar heeft een functie: er kan een boek op liggen. Een ambo heeft die functie ook, maar heeft daarenboven een bepaalde symbolische structuur voor de verkondiging van het Woord van God. Het is daarom dat we de bijbellezingen van de ambo lezen en niet van eender welke lezenaar.
Toen de vrouwen de weggerolde steen en het lege graf aantroffen, was het gezeten op een steen dat de engel hen de Blijde Boodschap aankondigde: “Hij is niet hier, Hij is verrezen, alleluia!” Als we naar de oudste stenen ambo’s kijken, bijvoorbeeld in enkele zeer oude kerken in Rome, zien we dat exact die scène wordt verbeeld in de architectuur. Onderaan zien we vaak een leegte, die naar het lege graf verwijst. De ambo’s zijn ook vaak versierd met plantenpatronen rondom die leegte: Jezus’ graf bevond zich namelijk in een tuin. De ambo evolueerde doorheen de tijd echter sterk in vorm en onze arendlezenaar is er zo een die in de late middeleeuwen erg populair werd. Helaas is daardoor een beetje de oorspronkelijke betekenis verloren gegaan.
Ook de paaskandelaar had in de eerste eeuwen van het christendom steeds een plaats vlak bij de ambo en dat hoort eigenlijk ook nu zo te zijn. De Blijde Boodschap van de Verrijzenis is er een van licht, het Licht dat de duisternis heeft verslagen. De Paaskaars is bij uitstek het symbool van dat licht van Pasen. De lange (en overigens meer dan 1500 jaar oude) Paasjubelzang aan het begin van de paaswake is onder andere een lofzang op die Paaskaars. Paaskaars en ambo horen samen.
Het is daarom dat ook wij nu de paaskandelaar op zijn rechtmatige plaats naast de ambo hebben geplaatst en als verwijzing naar de symboliek van het graf in de tuin dat we planten en bloemen aan de voet van onze ambo hebben geplaatst.
Matthias Ausloos (gebaseerd op prof. Daniel McCarthy OSB en prof. Joris Geldhof)
