De Vlaamse bisschoppen over het vak r.-k. godsdienst
Het vak r. -k. godsdienst op het kruispunt van samenleving, onderwijs & kerkgemeenschap
digitale link naar de brochure
De inspecteur-adviseur r.-k. kan bij een kasbezoek enkele documenten opvragen: agenda, lesvoorbereiding, jaarplan, werkschrift leerlingen, leerlingevaluaties, opvolging ILC’s,… Het werken aan de ILC’s (interlevensbeschouwelijke competenties) kan in bovenvermelde documenten worden vermeld.
1. Functiebeschrijving
Elk gesubsidieerd personeelslid met een aanstelling (voltijds of deeltijds) van meer dan 104 dagen dient een geïndividualiseerde functiebeschrijving te krijgen. Voor personeelsleden die voor kortere duur zijn aangesteld kan ook een functiebeschrijving worden opgesteld.
De eerste evaluator en het personeelslid overleggen welke instellingsgebonden opdrachten aan de algemene functiebeschrijving worden geconcretiseerd of toegevoegd. Basis voor de functiebeschrijving vormt het pedagogisch project van de school.
Voor personeelsleden die een levensbeschouwelijk vak geven, is de eerste evaluator alleen verantwoordelijk voor het niet-vakinhoudelijk gedeelte van de functiebeschrijving.
De functiebeschrijving onderwijzer lager onderwijs geldt voor elke klasleraar basisonderwijs. In verband met godsdienst is er een aanvullend deel voorzien.
De functiebeschrijving van de leermeester godsdienst bevat dus een aanvullend deel dat voor de vakinhoudelijke en vaktechnische aspecten het akkoord van de bevoegde instantie wegdraagt en voor godsdienst vastgelegd is. Voor deze aspecten is de inspecteur-adviseur verantwoordelijk.
De functiebeschrijving vormt een kans tot bespreekbaar maken en verduidelijking van de opdracht godsdienst.
In het vrij onderwijs krijgt men naast een functiebeschrijving voor het ambt waarin men een opdracht opneemt een addendum voor diegenen die ook godsdiensturen opnemen.
In het officieel onderwijsis de functiebeschrijving godsdienst voor alle levensbeschouwelijke vakken dezelfde functiebeschrijving en kent geen bijkomende aanvulling. Dit deel kan je consulteren via volgende link: 2021-FB-leermeester-LBV of hier als pdf-file downloaden
Een functiebeschrijving wordt steeds opgemaakt per instelling waar het personeelslid fungeert én per ambt dat het in die instelling uitoefent. Een personeelslid dat verschillende ambten uitoefent in eenzelfde instelling, zal dus meerdere functiebeschrijvingen hebben. Als een personeelslid eenzelfde ambt uitoefent in meerdere instellingen, dient het in elke instelling voor dat ambt een functiebeschrijving te krijgen. Een leermeester beschikt dus over een schooleigen functiebeschrijving én een functiebeschrijving voor de leermeester godsdienst.
2. Verzamelrooster of uurrooster
In de vrijelagere school zijn er in elke klas per week in het lessenrooster steeds drie lestijden godsdienst van vijftig minuten georganiseerd: de leermeester godsdienst geeft hiervan één lestijd; de andere twee lestijden zijn voor de titularis. In het officieelonderwijs zijn er voor de leermeester altijd twee lestijden godsdienst voorzien. Voor de eerste graad (en voor het B.L.O.)kunnen die lestijden in 25 minuten worden opgesplitst. Het moment van de dag waar de leraar de godsdienstles plaatst, hangt af van vele factoren. Eenmaal op het lessenrooster ingeschreven gaan die lessen godsdienst op dat moment door.
Elke leermeester en elke vrije school bezorgt aan de inspecteur-adviseur godsdienst het verzamelrooster godsdienst begin september.
Sjabloon voor het invullen van een verzamelrooster:
3. Agenda
Het klasagenda is een officieel instrument dat een beeld vormt van het lesgebeuren. Het is vooral een planningsinstrument voor de leerkracht om doelgericht te werken. De agenda wordt opgemaakt vanuit een ontwikkelingsperspectief (evaluatie leerproces, planning,…)
Noteer eerst het onderwerp (project)waarbinnen je werkt. Denk na wat je wil bereiken. Wees bewust van leerplandoel en lesdoel. Kies een leerplandoel en formuleer een of twee lesdoelen (ontwikkelingslijnen)die haalbaar zijn en concreet. Vermeld kort het gebruikte materiaal of de leermiddelen. Evalueer achteraf kort het lesgebeuren om te kunnen bijsturen.
Je kan dit sjabloon voor een agenda gebruiken
4. Lesvoorbereiding
Voor de lesactiviteiten godsdienst is zeker voor de eerste schooljaren een goede voorbereiding noodzakelijk. Lesvoorbereidingen maak je als leermeester op voor je eigen lespraktijk (en niet voor het oog van de directeur of godsdienstinspecteur). Een lesvoorbereiding veronderstelt een pragmatische en functionele aanpak van de lesactiviteit. Een lesvoorbereiding geeft de rode draad weer van het leerproces dat je als leraar met de leerlingen in communicatie opbouwt.
Probeer een onderwerp in zijn geheel uit te werken en breng afwisseling in je werkvormen binnen dit onderwerp. Haal de kern uit het aanbod, hou rekening met de leerplandoelen en probeer een duidelijke lijn uit te stippelen (ook voor de jaarplanning).
Belangrijke elementen zijn:
- situering van de les in het leerplan: welk leerplandoel komt aan bod?
- beginsituatie van de leerlingen
- lesdoelen
- leerproces (fases van verkennen, verdiepen, verankeren)
- werkwijze omschrijven (werkvormen, gebruikte impulsen, timing, bordschema)
- materiaal (ook buiten de handleidingen) en achtergrondinfo
- evaluatiewijze van de doelen naar de leerlingen toe
- evaluatie van de leraar
5. Jaarplan
De verschillende leermiddelen voorzien in een model van jaarplan dat je via hun website kan afhalen. Een jaarplanning is een hulp tot zinvol programmeren en is bedoeld als houvast en leidraad voor de loop van het schooljaar. Een opgemaakt jaarplan geeft bovendien een indicatie aan in verband met de duur die normaal voor een onderwerp is voorzien. Plan binnen het hele aanbod een ruimte voor occasionele onderwerpen: onder meer voor Missio, Vredesweek, Welzijnszorg, Damiaanactie, Broederlijk Delen… En maak daarvoor elk jaar een beperkte keuze binnen de beschikbare lestijden. Een jaarplan is een persoonlijk werkinstrument en een kader waarbinnen onderwerpen worden uitgewerkt. Een goede planning voorkomt verrassingen en leemtes. Leerlingen en actuele gebeurtenissen sturen mee het leerproces en de uitwerking. Niet alles kan op voorhand helemaal vast liggen. Een jaarplan hoort dus voortdurend bewerkt en aangepast te worden.
‘Jij mag zijn zoals je bent, om te worden wie je bent, maar nog niet kunt zijn;
en je mag het worden op jouw manier en in jouw tijd.’ Anna Terruwe
6. Evaluatie (in het godsdienstonderricht)
Godsdienst is een vak als een ander en dient daarom ook geëvalueerd en gerapporteerd. Evaluatie en rapportering gebeurt op de wijze van de school. De website "evalueren in het basisonderwijs" biedt alle info en suggesties op https://www.kuleuven.be/thomas/page/evalueren/
7. Rapportering
https://www.kuleuven.be/thomas/page/rapporteren/
Het schoolrapport voor godsdienst vermeldt een objectieve waardering waarbij kennis, vaardigheden en attitudes worden gerapporteerd.
De resultaten van evaluatie dienen meegedeeld in een rapport.
Indien er een totaal wordt gemaakt, telt de evaluatie voor godsdienst mee.
Rapporteren is altijd de leerinspanning van elk kind evalueren en waarderen.
