1. Algemene achtergrond.
De Paaservaring is voor de leerlingen zo overrompelend dat zij veel tijd nodig hebben om de ware toedracht van wat hen is overkomen te vatten.
Ze verspreiden meerdere verhalen, die elkaar vaak op meerdere punten tegenspreken (lege graf-verhalen bij voorbeeld).
Zo hebben ze ook drie feesten nodig om de rijke inhoud van het Paasgebeuren te omschrijven: Pasen, Onze-Lieve-Heer-Hemelvaart en Pinksteren.
Met Pasen viert de Kerk dat het verhaal van Jezus niet eindigt op het kruis.
Na Goede Vrijdag toont Jezus zich aan de leerlingen als de Levende in hun midden. Niet de dood, maar de Liefde heeft het laatste woord.
Het feest van Onze-Lieve-Heer-Hemelvaart beklemtoont dat het nieuwe leven van Jezus, geen nieuw aards leven is, maar een verderleven in God.
God zet zijn handtekening onder alles wat Jezus heeft gezegd en gedaan, door Hem bij zich op te nemen en Hem een plaats te geven aan zijn rechterhand.
Voortaan is Jezus de norm, het criterium. Het leven dat Hij heeft geleefd, zet ons op het spoor naar God. Bij Hem mogen wij thuiskomen.
Met Pinksteren doet Jezus wat Hij heeft beloofd: Hij zendt van bij de Vader zijn inspiratie, zijn Geest om de leerlingen te sterken.
Hij brengt hen alles in herinnering wat Jezus heeft gezegd en gedaan en inspireert hen om Kerk te vormen rondom de verrezen Heer.
In de Handelingen van de Apostelen is het er Lucas precies om te doen aan te tonen hoe de Geest de apostelen en Paulus begeleidt bij de verkondiging van de verrezen Heer en de opbouw van de Kerk (8,14-17) (19,1-7) (10,44-48).
Drie betekenisvolle feesten, die alle drie even belangrijk zijn en elkaar aanvullen.
2. Bijbeltekst (2,1-13).
Toen de dag van het Pinksterfeest aanbrak, waren ze allen bij elkaar.
Plotseling klonk er uit de hemel een geluid als van een hevige windvlaag, dat het huis waar ze zich bevonden geheel vervulde.
Er verschenen aan hen een soort vlammen, die zich als vuurtongen verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten, en allen werden vervuld van de heilige Geest en begonnen op luide toon te spreken in vreemde talen, zoals hun door de Geest werd ingegeven.
In Jeruzalem woonden destijds vrome Joden, die afkomstig waren uit ieder volk op aarde.
Toen het geluid weerklonk, dromden ze samen en ze geraakten geheel in verwarring omdat ieder de apostelen en de andere leerlingen in zijn eigen taal hoorde spreken.
Ze waren buiten zichzelf van verbazing en zeiden: ‘Het zijn toch allemaal Galileeërs die daar spreken?
Hoe kan het dan dat wij hen allemaal in onze eigen moedertaal horen?
Parten, Meden en Elamieten, inwoners van Mesopotamië, Judea en Kappadocië, mensen uit Pontus en Asia, Frygië en Pamfylië, Egypte en de omgeving van Cyrene in Libië, en ook Joden uit Rome die zich hier gevestigd hebben, Joden en proselieten, mensen uit Kreta en Arabië – wij allen horen hen in onze eigen taal spreken over Gods grote daden.
Verbijsterd en geheel van hun stuk gebracht vroegen ze aan elkaar: ‘Wat heeft dit toch te betekenen?’
Maar sommigen zeiden spottend: ‘Ze zullen wel dronken zijn’.
3. Duiding.
Meer dan we op het eerste gezicht vermoeden, heeft het Pinksterverhaal verschillende ankerpunten in de Joodse Bijbel.
De Joodse kalender kent eveneens een Paas- en Pinksterfeest. Met Pasen herdenken de Joden de uittocht uit Egypte.
Het Pinksterfeest, ook wel het Wekenfeest genoemd, wordt volgens het boek Leviticus elk jaar gevierd vijftig dagen na Pasen.
Het is een oogstfeest: de eerstelingen van de oogst worden bij wijze van dank afgestaan aan de Heer.
Lucas situeert de Pinksterervaring van de eerste Kerk op het Joodse Pinksterfeest.
Naar analogie zou je kunnen zeggen dat op Pinksteren de christenen God danken voor de oogst die de Geest ons schenkt: de Kerk.
Tijdens het Joodse Pinksterfeest wordt voorgelezen hoe Mozes op de Sinaï de Wet ontvangt, die hij vastlegt op twee grote stenen.
Lucas beklemtoont dat de Geest het oude verbond vernieuwt en de Geest de oude wet vervangt.
De belofte van Ezechiël gaat in vervulling: ‘Ik zal jullie mijn Geest geven en zorgen dat jullie volgens mijn wetten leven’ (36,27).
Ook de profetie van Joël, waarnaar Petrus verwijst in zijn redevoering op Pinksteren (Hand. 2,16-21):
‘Aan het einde der tijden zal Ik over alle mensen mijn Geest uitgieten’ (3,1).
In het Pinksterverhaal wordt Jezus voorgesteld als de nieuwe Elia. Zoals Elia na zijn hemelvaart een dubbel deel van zijn Geest aan Elisa schenkt, zo schenkt ook de ten hemel opgenomen Jezus zijn Geest aan de leerlingen. In beide verhalen zijn derden de getuige van de gave van de Geest (2 Kon.2,9-15).
Het Pinksterverhaal is opgebouwd als de tegenpool van het Babelgebeuren (Genesis 11,1-9).
Omdat de mensen slechte bedoelingen hebben (ze vatten het plan op een toren te bouwen tot in de hemel), brengt God in het Babelverhaal verwarring in de taal van de mensen:
zij verstaan elkaar niet meer. In het Pinksterverhaal brengt de Geest de leerlingen samen en zet hen in vuur en vlam zodat iedereen hen hoort spreken in zijn eigen taal.
De Blijde Boodschap wordt wereldwijd verspreid vanuit Jeruzalem, voor Lucas het centrum van de wereld.
4. Gebed.
Heilige Geest van God, wij aanbidden U.
Wij gissen en raden wie Gij zijt voor ons, naar best vermogen.
Wij noemen U met menselijke namen en woorden om niet geheel te hoeven zwijgen.
Wij openen ons hart voor U, in ontvankelijkheid, om te verstaan hoe diep en ongezien Gij overal aanwezig zijt.
(H.Oosterhuis)
5. Lied.
Veni Creator Spiritus!
Bron: Kerk in Roeselare
