De Veertigdagentijd is een bijzondere periode. Hoe kijken we er tegen aan?
Als ik naar buiten kijk, zie ik mijn tuin. Die heeft in de voorbije weken een metamorfose ondergaan. Mijn vaste tuinier had het mij afgelopen zomer al gezegd: ‘Er moet eens goed gekapt en gesnoeid worden, want het wordt een wildernis’. Mijn tuin is serieus aangepakt; het is een stuk kaler, maar er is weer plaats vrij en met vruchtbaarheid kan alles weer op een gezonde manier groeien en bloeien. Wie in huis eens grote kuis houdt, heeft wellicht ook zo’n gevoel: Het vergt een inspanning, maar het is een opluchting en er komt weer ruimte vrij. De inspanning loont dus en is de moeite waard.
De Vasten is een heilzame tijd. Het is een tijd van bezinning, reflectie, van oriëntatie en heroriëntatie. Het gaat over het leven, en in het bijzonder over ons eigen leven. Goed dat we daar eens onze gedachten op zetten. Staan we goed in het leven? Zijn we op goede weg? Of moeten we misschien wat bijsturen? De Veertigdagentijd brengt ons terug naar de kern, de kern van ons leven. We hebben het leven ontvangen en krijgen veel vrijheid. Niet alles wat we doen en zeggen is even vruchtbaar en goed geweest. Ons leven, hoe lang duurt het nog? Ooit loopt ons aardse leven ten einde. Christenen geloven in meer, in een leven na de dood, want Jezus Christus is verrezen met Pasen. Dat is de kern van ons geloof. Willen we dit goed bewust zijn en zelfs vieren, dan vergt dit toch onze aandacht. Echte aandacht mag niet vluchtig of voorbijgaand zijn. Een bewuste langere periode is wijs en raadzaam. Daarom geeft de kerk ons enkele weken, 40 dagen. De Vasten is een periode om ons eens te concentreren op wat écht telt.
In de liturgie krijgen we in de Vasten enkele bijzondere woorden en symbolen. Op aswoensdag worden we getekend met het askruisje. Alles staat in het teken van het kruis, symbool van sterven én verrijzen. Het kruis van Jezus op Goede Vrijdag toont ons: Er is geen lijden en dood zonder nieuw leven. Zo is het bij God. Een moeilijke of zware periode, daar moet iedereen wel eens door heen. Staan we stil bij ons lijden en dat van andere mensen? De Vasten nodigt ons uit om dit niet weg te moffelen. De Vasten is een tijd van inzicht en inkeer. Op aswoensdag klinken de woorden van de profeet Joël: ‘Scheur uw hart, en niet uw kleren!’. Om kleren of om het uiterlijke gaat het niet, wel om het innerlijke. Hoe is onze ingesteldheid? Hoe is het met ons hart? Waar hechten wij waarde aan? Wat krijgt bij ons prioriteit? De Vasten is de geknipte tijd om de verhoudingen en proporties bij ons wat te herschikken, waar nodig. Tijd om puntjes weer op de i te zetten. Tijd om ons opnieuw vast te wortelen in goede aarde en ons niet te laten vastroesten. Het is goed om in ons leven het vruchtbare van het onvruchtbare te onderscheiden, het zinvolle van het zinloze.
Waar zijn we vastgeroest of dreigen we dat te worden?
Vasten is een tijd van authenticiteit. Durven we in de spiegel kijken? Hoe zijn we bezig? Waar besteden we onze tijd aan? We hebben allen onze plannen, voornemens en verlangens. Hoe werden die gerealiseerd? Bij niemand zal het 100% waargemaakt zijn. Toegegeven, ze zijn er: onze voorkeuren, onze grillen, onze vooroordelen, ons gekleurd denken, onze vriendjes… We lieten ons beïnvloeden door anderen. Wedijver, jaloersheid, de strijd tegen eenzaamheid, kuddegeest, hebzucht, heerszucht, prestige… ze hebben ons gemanipuleerd. Hier of daar zijn we, als we eerlijk zijn, slaaf van… Gehechtheid, verslaving…maken een mens onvrij. Voor we het beseffen zijn we vastgeroest en kunnen we niet meer los. Misschien grepen we meer naar andere theorieën en levensbeschouwingen en lieten we onze christelijke boodschap los. De Veertigdagentijd is een tijd om het onvruchtbare los te laten en ons te zuiveren. Loslaten om weer de kern van ons geloof vast te pakken en vaster te maken. Om goed verder op weg te gaan is het goed de zeilen van ons leven vaster aan te spannen.
Ons opnieuw vastwortelen
Vasten hoeft daarom geen saaie of pijnlijke periode te zijn. Het is eerder een uitnodiging tot herbronning. De Gentse bisschop Lode Van Hecke schreef dit mooi uit in zijn boekje ‘Een vreugdevolle tijd’ (2022). Hij schrijft over de angst, die ons in bedwang houdt. ‘En alles wat met angst te maken heeft, heeft te maken met de dood’ (p. 42). De Veertigdagentijd loopt uit op nieuw leven! Vreugde is de boodschap van het evangelie. En die is vrucht van Gods eeuwige liefde. De liefde overwint alles. Echte liefde is altijd vruchtbaar. Het kruis van Jezus Christus is meteen een bloeiende levensboom.
Het komt erop aan dit in ons eigen leven te integreren. Een boodschap van hoop is vruchtbaar en geeft perspectief. Als er bij ons een goed fundament en goede grond is, dan kan het zaad van ons geloof in ons vrucht dragen. In een parabel leerde Jezus ons: ‘het kleinste zaad kan de grootste boom worden’. Er zal bij ons maar groei kunnen ontstaan als we ons inwortelen in goede grond.
We hebben ons doopsel ontvangen en zijn allen als christen op weg gegaan. De Veertigdagentijd nodigt ons uit tot reflectie en het maken van keuzes: Kunnen we wat in ons onvruchtbaar of vastgeroest is loslaten en ons weer dieper vastwortelen in oprecht geloof en evangelische waarden? Dan geven we de vruchtbaarheid en de groei in ons leven weer nieuwe kans. Dan maakt, ook in ons, dood weer plaats voor leven. De Veertigdagentijd helpt ons bewust te zijn van het echte leven. Pasen is hét feest van de hoop. We mogen het dit jaar vieren in het heilig jaar!
Ik wens u allen een intense veertigdagentijd, gevolgd door een heerlijk Pasen!
deken Henk Laridon
