Op 1 oktober gedenkt de Kerk elk jaar de heilige Theresia van Lisieux. Hoewel ze in de volksmond wel eens ‘het klein Treesje’ wordt genoemd (om het onderscheid te maken met de ‘grote’ Theresia van Avila) en ze - zeker vroeger - nogal eens ‘zoeterig’ werd afgebeeld, zijn velen het erover eens dat zij één van de grote heiligen van onze tijd is. Op het eerste zicht was er echter niks bijzonders aan haar leven. Thérèse Martin werd in 1873 geboren in Alençon in Frankrijk en bracht het grootste deel van haar korte leven door in Lisieux, in Normandië. Als ze 15 jaar is, treedt ze er met een speciale toelating in bij de Karmelietessen. Na enkele jaren krijgt ze tuberculose. Ze sterft op 24-jarige leeftijd, op 30 september 1897. Een kort leven, met een tragische afloop. Op zich niet uitzonderlijk, zou je zeggen. Maar toch. Thérèse had in opdracht van haar overste een soort autobiografie geschreven, waarin ze vertelt over haar leven, over haar relatie met de Heer, over haar innerlijke strijd en haar persoonlijke groei. Na haar dood worden haar geschriften gepubliceerd in boekvorm, nog steeds bekend als ‘Histoire d’une âme’, ‘Geschiedenis van een ziel’. Sommige van haar medezusters dachten dat ze met een enorm aantal exemplaren gingen blijven zitten, maar het werd een geweldig succes. Al gauw werd het boek vertaald in meerdere talen. Op enkele jaren tijd raakten enorm veel mensen geïnspireerd door haar spiritualiteit. Tot op de dag van vandaag. Als je door haar negentiende-eeuwse taal kunt doorstoten naar haar eigenlijke boodschap, ontdek je haar bevrijdend godsbeeld: geen straffende, maar een liefdevolle God. Je zou kunnen zeggen dat Thérèse de liefde van God echt ernstig neemt. Die liefde is niet zomaar een mooie gedachte voor vrome momenten: God houdt écht van ons. We mogen Hem dan ook in alles vertrouwen en ons leven op Hem bouwen. Liefde en vertrouwen zijn de twee sleutelwoorden van haar spiritualiteit. Met die woorden eindigt ook haar niet-afgewerkte autobiografie: « … je m’élève à Lui par la confiance et l’amour », « ik ga naar Hem door het vertrouwen en de liefde ».
Als je echt gelooft in Gods liefde, dan besef je ook dat je altijd nieuwe kansen krijgt van Hem, ook al heb je er alles aan gedaan om die kansen te verspelen: « Ja, ik voel het, zelfs al had ik alle zonden die men zou kunnen begaan op mijn geweten, dan nog zou ik, met mijn hart gebroken van spijt, me in de armen van Jezus werpen, want ik weet hoeveel Hij houdt van het verloren kind dat naar Hem terugkeert ». Ik vind dat een straffe tekst, zo ver van onze eigen ‘voorwaardelijke liefde’ die we ook aan God toeschrijven.
Zo essentieel was de liefde van God voor Thérèse, dat ze zich er helemaal aan toevertrouwde in wat ze noemde: haar ‘offerande aan Gods liefde’. Ze neemt de beslissing zich aan Gods liefde aan te bieden als een offergave, een geschenk voor God. Niet dat ze vindt dat ze God zoveel te bieden heeft: ze wil Gods liefde in haar helemaal aan het werk laten. En ze raadt ons aan dat zelf ook te laten gebeuren.
Dat kan langs haar ‘kleine weg’, zoals Thérèse die noemt: een manier om naar God toe te gaan, een manier om met God te leven. Er zijn vele manieren om op weg te gaan naar God: er zijn vele ‘spiritualiteiten’. Vele mensen, ook grote heiligen, vinden dat je grote inspanningen moet doen om God te vinden. Dat is de ‘lange weg’, zou je kunnen zeggen. Thérèse vindt zichzelf daar te klein en te zwak voor. Maar ze is ervan overtuigd dat wie zich klein en zwak weet, juist door God naar Hem toe getrokken wordt. Je kan om zo te zeggen de trap nemen naar God en naar Hem opklimmen met veel moeite, maar je kan ook de lift nemen, je door Hem laten ‘omhoogtrekken’: « de lift die mij naar de hemel kan brengen, dat zijn Uw armen, o Jezus ». Maar daarvoor is het wel nodig dat je alle eigen prestatie laat varen en je klein weet voor God. Alleen zo kan je echt bewust worden van Gods gratuite liefde en je door Hem naar Hem toe laten trekken. Want als God oneindig veel van ons houdt, dan moet Hij ook door iedereen te bereiken zijn. Dan moet je met Hem in contact kunnen komen. Hoe zou je anders weten dat Hij van je houdt? Bidden en leven met God is niet alleen iets voor grote heiligen die daar grote inspanningen voor doen. Bidden en leven met God is voor iedereen. Dat leert Thérèse ons door haar ‘kleine weg’.
Het is niet zo dat Thérèse in een soort van voortdurende staat van vervoering leeft. Ze maakt ook een hele donkere tijd mee: een tijd waarin ze niets voelt, geen ervaring heeft van Gods liefde, Gods nabijheid niet aanvoelt. Maar zo gaat ze begrijpen wat mensen doormaken die niet kunnen geloven en die zich van God hebben verwijderd. Ze begrijpt hun wanhoop. En daarom is ze ook iemand van deze tijd, waarin mensen zoeken naar zingeving. Ze heeft een boodschap voor ieder van ons.
Doorheen de duisternis blijft Thérèse geloven. Ze gelooft zozeer in Gods liefde, dat ze ervan overtuigd is dat ze na haar dood met God zal kunnen meewerken om mensen te helpen. « De goede God zou het me niet hebben ingegeven na mijn dood goed te doen op aarde, als Hij niet van plan was dat ook waar te maken… ik wil mijn hemel doorbrengen met goed te doen op aarde », schrijft ze. En effectief, na haar dood vinden mensen troost en uitkomst als ze haar hulp vragen. Mensen komen bidden bij haar graf en worden genezen. Zo gebeurde ook met Maria Pellemans, een meisje uit Brussel dat genezen werd toen ze met een groep bedevaarders van de parochie van de basiliek van Koekelberg aan het bidden was bij het graf van Thérèse. Haar genezing werd door Rome erkend als één van de wonderen die nodig zijn voor een heiligverklaring. Dat gebeurde in 1923. Volgend jaar zal dat dus 100 jaar geleden zijn. Tegelijk wordt dan de 150e verjaardag van de geboorte van Thérèse herdacht: ze werd namelijk geboren op 2 januari 1873. Om die redenen zal er vanuit de basiliek van Koekelberg een jubileum- en bezinningsjaar worden gelanceerd voor heel het land. Het hoogtepunt daarvan zal de ‘Theresiaanse veertiendaagse’ zijn in de basiliek, van 23 september tot 8 oktober 2023. Daarover zult u later nog meer vernemen. Maar wacht niet tot dan om u te verdiepen in de boodschap van Thérèse. Laat u door haar inspireren op uw weg naar God, in vertrouwen en liefde, « …par la confiance et l’amour ».
Pastor Benno
