Adventskransen hebben vier kaarsen. We steken ze één voor één aan, zodat elke week het licht groeit. Licht is steeds een heel sterk religieus symbool geweest. Een lichtsymboliek komen we in alle godsdiensten tegen. Bij Zarathustra is de lichtglans de openbaring van God. In de Islam noemt Allah Licht van de hemel en van de aarde.
In het Oude en het Nieuwe Testament komt licht op vele bladzijden voor: van de schepping tot Pinksteren. De Bijbel opent in het scheppingsverhaal met licht. Hij eindigt eigenlijk ook met licht: het vuur van Pinksteren. Licht staat tegenover duisternis, zoals leven tegenover dood, nieuw tegenover oud, toekomst tegenover verleden, hoop tegenover wanhoop.
Licht is het symbool voor alles wat van boven is. Daarom krijgen ook heiligen op schilderijen en prentjes een aureool rond hun hoofd, een cirkeltje van licht. Ze zijn van God, willen we zeggen, verlichte mensen. Mensen die een bijna-doodervaring hadden en ontwaakt zijn uit hun coma, vertellen over een licht dat hen wenkt. Kardinaal John Henry Newman begon zijn beroemd geworden gedicht met de woorden: Leid mij, vriendelijk Licht.
Licht is altijd weer redding uit de chaos. Zo begint ook het scheppingsverhaal van de Bijbel. Licht was het eerste wat God schiep. Licht maakt onderscheid. De aarde was woest en leeg, zo begint de bijbel. En er lag duisternis over de diepte. Leeg, donker, diep: allemaal woorden van de dood. Daartegenover staat het licht: vol, helder, hoog. Het licht staat hoog, verheft, tilt omhoog, doet opkijken.
En dus is het eerste wat God doet: Hij sprak. Dat er licht moet zijn, zei God. In de Hebreeuwse tekst staat: God sprak licht en er was licht. Gods spreken is tegelijk doen en zijn. Wie het licht aanspreekt, dus aansteekt, maakt dingen duidelijk. De contouren zijn te zien. Je hoeft niet meer op de tast. Je kunt op weg, de ogen open. Zo ook de schepping, zo ook de wereld, zo ook de mens. God is een voor-lichter: Hij toont de weg.
God licht voor en gaat voorop, als licht in het duister, als lamp op de weg. In dat grote en unieke moment van de geschiedenis, de uittocht van Mozes met het volk uit Egypte, trekt God de toekomst op gang als een lichtkolom. In de woestijn, staat er, ging God voor het volk uit 's nachts in een vuurzuil om hun licht te zijn. Ze konden dag en nacht blijven trekken door de woestijn van het leven. Geen duister in hart en wereld hield hen tegen.
Dat tweede en unieke moment van de geschiedenis van God met zijn volk, de geboorte van Christus, wordt opnieuw met licht vergezeld. De evangelist Matteüs vertelt over de wijzen uit het oosten, de fameuze drie koningen. Ze gingen op zoek, omdat ze een ster hadden gezien. Net zoals bij de doortocht door de woestijn toont licht waarheen ze moeten gaan. De ster ging voor hen uit... Een lezer met een joodse achtergrond begreep die Bijbelse beeldspraak: hier grijpt God in! En de proloog van het Johannesevangelie vat het allemaal samen: "In het begin was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God... In het Woord was leven en het leven was het licht van de mensen; en het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet gegrepen."
Vier kaarsen steken we aan op weg naar Kerstmis. Ze zouden kunnen staan voor die vier gedachten uit de Bijbel: schepping, op weg, geboorte en waarheid.
De eerste kaars is de kaars van de schepping. Na het licht aangestoken te hebben, zag God voor het eerst dat het goed was. De tweede kaars is de kaars van onze levensweg. We zijn op weg door de woestenij van het leven, maar er is een gids die voorgaat. De derde kaars is de kaars van de geboorte. God maakt altijd alles nieuw, laat ons telkens weer geboren worden. De vierde kaars is de kaars van de waarheid. Christus heeft licht gebracht in het duister, en daar mogen we van leven.
Van harte een sterke en lichtgevende Adventstijd gewenst!
pastoor Alexander
