De gedenkdag van de meeste heiligen valt op of rond hun sterfdag, hun ‘dies natalis’: hun geboortedag voor het eeuwig leven. Voor een aantal heiligen zijn er meerdere feestdagen. Uiteraard op de eerste plaats voor Maria, die we eren met een aantal feesten in de loop van het jaar. Maar bijvoorbeeld ook voor Johannes de Doper, van wie we niet alleen de onthoofding gedenken op 29 augustus, maar ook zijn geboortedag op 24 juni.
Zo vieren we de apostelen Petrus en Paulus samen op 29 juni. Zij zijn de twee grote steunpilaren van de Kerk en ze zijn beiden ter dood gebracht in Rome.
Maar op 25 januari gedenken we ook nog eens de bekering van Paulus. Zij is voor hem de aanleiding geweest om te gaan rondtrekken in het Romeinse Rijk, Christus te verkondigen en christengemeenschappen te stichten in Klein-Azië, Griekenland en Rome. Daarom wordt Paulus ook genoemd: de apostel der ‘heidenen’, dat betekent: van de niet-Joden. We kunnen zeggen dat zijn bekering het begin is geweest van de verspreiding van het christendom over de toenmalige wereld. Vooral dankzij Paulus is het christendom ‘internationaal’ geworden.
Het verhaal van die bekering wordt verteld in de Handelingen van de Apostelen 9,1-18 en Paulus vertelt het nog eens zelf in Handelingen 22,1-16. Deze laatste tekst is de eerste lezing op het feest van 25 januari. Paulus was een vrome en gestudeerde Jood. Tijdens de eerste jaren na Jezus’ dood en verrijzenis begon hij de christenen te vervolgen. Zo was hij eens op weg naar de stad Damascus om ook daar, met toelating van de Joodse overheid, de christenen te gaan gevangen nemen. Maar onderweg had hij een bijzondere ervaring van de aanwezigheid van Christus. Die ervaring veranderde zijn leven. Hij die de christenen had vervolgd, ging getuigen dat Jezus leeft. Bovendien voelde hij zich geroepen om Jezus te leren kennen aan vele mensen. Daarvoor ondernam hij meerdere reizen in het toenmalige Romeinse Rijk.
De neerslag van Paulus’ verkondiging vinden we in zijn brieven, die we nog steeds lezen in de liturgie. Zonder overdrijven kan je zeggen dat die brieven voor een belangrijk deel aan de basis liggen van de christelijke theologie én spiritualiteit.
In zijn brieven leren we Paulus kennen als een gepassioneerd mens. Hij heeft de aanwezigheid en de kracht van de verrezen Christus ervaren. Hij leeft vanuit de relatie met Christus en wil ook ons ertoe brengen om Jezus als de Levende te erkennen en ons leven voor Hem open te stellen. Eén van de indringende teksten van Paulus vinden we in zijn brief aan de christenen van Filippi (3,6-12). Ik laat hem u proeven ter meditatie, want we kunnen toch niet over Paulus spreken zonder hem te citeren:
« Wat ijver aangaat (was ik) een vervolger van de kerk, in wettische heiligheid volmaakt. Maar wat winst voor mij was ben ik om Christus gaan beschouwen als verlies. Sterker nog, ik beschouw alles als verlies, want mijn Heer Christus Jezus kennen gaat alles te boven. Om Hem heb ik alles prijsgegeven. Om Christus houd ik alles zelfs voor vuilnis, als het erom gaat Hem te winnen en één te zijn met Hem, niet met mijn eigen gerechtigheid op grond van de wet, maar met de gerechtigheid die verkregen wordt door het geloof in Christus, de gerechtigheid die van God komt en steunt op het geloof. Ik wil Christus kennen, ik wil de kracht van zijn opstanding gewaar worden en de gemeenschap met zijn lijden, ik wil steeds meer op Hem lijken in zijn sterven om eens te mogen komen tot de wederopstanding uit de doden. Niet dat ik het al bereikt heb. Ik ben nog niet volmaakt! Maar ik streef er vurig naar het te grijpen, gegrepen als ik ben door Christus Jezus. »
‘Gegrepen door Christus Jezus': dat was Paulus zeker. Zijn bekering nodigt ook ons uit om ons door de levende Jezus te laten aanspreken en Hem in ons bestaan binnen te laten.
Tot slot nog drie gedachten.
Ten eerste: over ‘bekering’. Je bekeren, dat is voor een christen: je toekeren naar God en dus je afkeren van het kwade en je openstellen voor Jezus en zijn boodschap. Omdat ‘bekering’ zoiets persoonlijks is, zal het ook voor iedereen anders zijn. Bij een aantal mensen, zoals bij Paulus, gaat het om een gebeuren – een ervaring, een inzicht – dat hun leven verandert van het ene moment op het andere. Voor velen van ons zal het eerder een proces zijn dat een leven lang duurt, met vallen en opstaan: een leven van bekering…
Ten tweede: bekering is de basis voor de verkondiging. Nadat Jezus zijn leven veranderd had, is Paulus van Hem gaan getuigen. Dat geldt ook voor ons. Je kan maar van je geloof getuigen en anderen uitnodigen om Jezus te volgen als je oprecht bent en probeert een leven van bekering te leiden, zoals gezegd met vallen en opstaan. Anders wordt onze verkondiging – onze preken, onze catechese, ons getuigenis als christen – leeg en hol. Of we gaan onszelf verkondigen in plaats van Jezus en zijn evangelie.
Ten derde: het feest van Paulus’ bekering op 25 januari is steeds de laatste dag van de gebedsweek voor de eenheid van de christenen. Ook dat heeft diepe zin. Het doet ons beseffen dat de eenheid van de christenen om bekering vraagt. We zullen maar naar elkaar toegroeien als we meer naar Christus toegroeien. En dat geldt voor de Kerken (katholieken, protestanten, orthodoxen, anglicanen,…) maar ook voor onze plaatselijke gemeenschappen en dus voor ieder van ons.
Pastor Benno.
