Land van veel bomen
Guatemala heeft een uitermate gevarieerd landschap. In het midden en noordwesten ligt een hoogvlakte met berg- en vulkaantoppen tot boven de 4000 meter. De zuidelijke kuststreek en het westen zijn relatief vlak en worden intensief gebruikt voor het verbouwen van suikerriet, fruitteelt en veeteelt. In het departement Petèn bevinden zich de beroemde Mayaruïnes van Tikal. De hoofdstad van Guatemala heet Guatemala-stad. Broederlijk Delen werkt in West-Guatemala, in de departementen San Marcos, Huehuetenango, Quetzaltenango, Sololá, Totonicapan, Retalhuleu en Quiche. In Guatemala leven verschillende volkeren. De belangrijkste zijn de Mestiezen – ook Ladino’s genoemd – die ongeveer 56% van de totale bevolking vormen en de Maya’s, ongeveer 44%. Als tweede grote meerderheid hebben de Maya’s nauwelijks economische en politieke inspraak. De macht ligt bij een klein aantal families die het land runnen.
De officiële taal is het Spaans. Ongeveer 70% spreekt dit. Een ander deel van de bevolking spreekt Mayatalen. De naam Guatemala is afkomstig uit het Kaqchikel en betekent Land van veel bomen. Van de vierde tot de elfde eeuw was Guatemala het kerngebied van de Mayabeschaving. Van 1523 tot 1550 werd het gebied door de Spanjaarden onder leiding van Pedro Alvarado veroverd. Guatemala werd ingedeeld bij het ‘onder-koninkrijk’ Nieuw Spanje dat in die tijd heel Centraal-Amerika omvatte. In 1776 werd het bestuurlijke centrum verplaatst naar Guatemala-stad.
Wat zijn de uitdagingen?
De voornaamste problemen die zich in Guatemala voordoen zijn discriminatie, honger, mensenrechtenschendingen en onveiligheid. Alhoewel Guatemala voldoende gezond voedsel produceert en voldoende water heeft, is toch ongeveer de helft van de kinderen onder de vijf jaar chronisch ondervoed. Grote bedrijven putten de natuurlijke rijkdommen van Guatemala uit met monoculturen, mijnbouw en het telen van bananen en palmolie voor de Europese markten. Met medeplichtigheid van de overheid leggen die bedrijven beslag op de rivieren en schenden ze het recht op water en grond van de omliggende bevolking.
Gemeenschappen van oorspronkelijke bewoners zetten zich in om te leven volgens een systeem dat de natuur beschermt vanuit een visie op de wereld waarin mensen een klein onderdeel zijn van een groter geheel. Ze strijden voor proper water en het behoud van bossen en natuurgebieden. Hun inzet is niet zonder risico want deze gaat in tegen de belangen van de op de wereldeconomie gerichte elite. Mannen en vrouwen die zich verenigen om de rechten van lokale gemeenschappen te verdedigen, worden geïntimideerd, bedreigd, gevangengenomen, vermoord of het land uitgezet. Mensenrechtenverdedigers, journalisten en rechters die hetzelfde lot ondergaan vrezen voor hun leven en verlaten het land.
Actieterreinen
Broederlijk Delen is in Guatemala actief rond grondstoffen en voedselsystemen. De organisatie ondersteunt mensen en gemeenschappen die hun leefomgeving willen beschermen en komen op voor mensen die zich verzetten tegen het ‘extra activisme’, waarmee de grootschalige plundering van grondstoffen voor export op de wereldmarkt wordt bedoeld. De omwonende boeren en landbouwgezinnen hebben enkel de lasten van de ontginning, de lusten gaan naar de aandeelhouders van de bedrijven. Broederlijk Delen pleit in Guatemala voor het recht op zelfbeschikking over het grondgebied en de bescherming van de mensenrechtenverdedigers. Daarbij wil Broederlijk Delen niet alleen de organisaties van de boeren versterken maar ook dat vrouwen en jongeren op een gelijkwaardige manier hun deel kunnen bijdragen. Om op een zelfstandige manier in hun eigen voedsel te voorzien werken de bewoners en gemeenschappen met mengteelten en biologische gewasbescherming in de agro-ecologische landbouw. Allerlei sociale organisaties en bewegingen werken samen om water en grondgebieden te kunnen verdedigen. Ze pleiten tevens voor een nieuwe wetgeving op lokaal, nationaal en internationaal vlak.
Partnerorganisaties
Broederlijk Delen werkt in Guatemala samen met verschillende partnerorganisaties als AFOPADI, dat zich vanuit Ildefonso Ixtahuacán in Huehuetenango bezighoudt met het waterthema. Via politieke vorming en studies rond water beïnvloedt AFOPADI steeds meer het beleid met als eerste punt op de agenda de bescherming van het water. Partnerorganisatie AMMID werkt in San Marcos samen met families om het verbouwen van agro-ecologische voedsel te versterken. Er worden trainingen gegeven waarin ook aandacht wordt besteed aan het voorzien van water en het verkopen van de producten op de lokale markt.
Partnerorganisatie ASERIUS organiseert politieke vormingsprocessen waarin leiders nieuwe werkmethoden in handen krijgen om hun grondgebied te verdedigen en begeleidt het versterken van een gezamenlijke strijd voor een beter bestuur, bijvoorbeeld door het opstellen van een nieuwe wetgeving rond water, of het in vraag stellen van wetsvoorstellen die ingaan tegen de mensenrechten. Partnerorganisatie COPAE houdt zich bezig met de juridische verdediging van de mensenrechtenverdedigers. Ook verzorgt COPAE politieke vorming en communicatiecampagnes rond thema’s die de oorspronkelijke bewoners op de agenda willen zetten. Fundación Tierra Nuestra (FTN) staat in twee gemeenten in Quetzaltenango jongeren en vrouwen bij in het opkomen voor hun rechten. FTN ondersteunt hen bij de activiteiten die ze opzetten als het starten van moestuinen of het houden van kippen, en organiseert vormingen over thema’s als gendergelijkwaardigheid. FTN ondersteunt daarnaast lokale organisaties, netwerken en mensenrechtenverdedigers.
Al deze partnerorganisaties, waar Broederlijk Delen mee samenwerkt verrichten met andere organisaties en professionals onderzoek naar betere methoden voor het verbouwen van de landbouwgrond. Ze doen aan beleidswerk en kaarten onrechtvaardige wetgevingen in het beleid rond water aan. Die multidisciplinaire aanpak versterkt het werk van alle partners en zorgt voor een duidelijke stem vanuit de gemeenschappen.
Voor meer informatie: www.broederdelen.be
Doe vandaag nog een gift op:
BE12 0000 0000 9292 ten name van Broederlijk Delen.
Marjo Perry
