Achtergrond
In 1972, en tussen 1993 en 1999 had het etnische geweld tussen de Hutu- en Tutsi-stammen honderdduizenden vluchtelingen op de been gebracht en tenminste 250.000 van hen gedood. De Hutu’s, van oorsprong landbouwers, zijn een Bantoevolk dat vooral leeft in Rwanda, Burundi en Oeganda. Zowel in Rwanda als in Burundi waren Hutu’s lange tijd ondergeschikt aan de Tutsi’s die een veehoedersvolk zijn. Tot ver in de twintigste eeuw moesten de Hutu’s herendiensten verrichten voor de Tutsi’s. Tijdens de koloniale tijd bleven de Tutsi’s het bevoorrechte volk in Ruanda-Urundi.
Van 7 april tot 15 juli 1994 vond de volkerenmoord plaats die bekend staat als de Rwandese genocide. In een periode van honderd dagen werden naar schatting 500.000 tot 1 miljoen Tutsi’s en gematigde Hutu’s vermoord door twee Hutu-milities. In de decennia daarna kwam het regelmatig tot ernstige en bloedige botsingen.
De eerste aanwijzingen voor het bestaan van een Burundische staat stammen uit de zestiende eeuw. Burundi was toen een koninkrijk dat gekenmerkt werd door een sterk hiërarchische politieke autoriteit. In het midden van de achttiende eeuw consolideerden de Tutsi-leiders hun leiderschap over het land, de productie en de distributie van landbouwgoederen. Zij ontwikkelden hierbij een op westerse feodaliteit gelijkende relatie tussen henzelf als leiders en de ondergeschikte Hutu’s, de ubugabire. Dit betekende dat de Hutu’s koninklijke bescherming genoten in ruil voor een gedeelte van de opbrengst.
Europese ontdekkingsreizigers en missionarissen bezochten het gebied vanaf 1856. Zij vergeleken de organisatie van het koninkrijk met dat van het oude keizerrijk Byzantium. In 1916, tijdens de Eerste Wereldoorlog veroverden de Belgen Burundi. In 1923 mandateerde de Volkenbond België om het territorium Ruanda-Urundi – dat het huidige Rwanda en Burundi omvatte – te bezetten. De Belgen beheerden het gebied via een indirect bewind gebaseerd op een door Tutsi’s gedomineerde aristocratische administratieve autoriteit.
Op 20 januari 1959 vroeg de leider van Burundi de onafhankelijkheid van België aan. Dit werd een feit op 1 juli 1962, nadat op 8 september 1961 de eerste verkiezingen plaats vonden. Tussen 1993 en 2003 werd Burundi geteisterd door een burgeroorlog die de bevolking diep verdeeld achterliet. Conflict en trauma nestelden zich in de samenleving. Na de ondertekening van het vredesakkoord van Arusha in 2000 en een vredesverdrag in 2003, volgden er verkiezingen en kwam er een relatief stabiele periode, maar in 2015 waren er weer straatprotesten die hardhandig werden onderdrukt. Een staatsgreep werd afgewend maar honderdduizenden Burundezen sloegen op de vlucht. De overheid verhardde. Kritische stemmen werden gesmoord of vluchtten het land uit. De economie bleef op een laag pitje draaien. In 2020 werd er een nieuwe president verkozen maar een grote kentering in het beleid laat nog op zich wachten.
Uitdagingen
Negen op de tien Burundezen zijn boeren die vaak op erg kleine, familiaal beheerde velden werken. De productiviteit op deze velden gaat achteruit door uitputting van de bodem en de klimaatverandering. Toch zet de overheid vooral in op een landbouwbeleid dat gericht is op schaalvergroting en stimulatie van de exportproductie. Koffie is het voornaamste exportproduct en dus een belangrijke bron van inkomsten voor de Burundese boeren en voor de overheid omdat de export een belangrijke bron van geldswaarden is, die gebruikt kunnen worden in het internationale betalingsverkeer. De afhankelijkheid van de koffieprijzen op de internationale markten zorgt echter voor veel onzekerheid en financiële tegenslagen. De overheid kiest vandaag te weinig voor samenwerking met de boeren, waardoor er geen garantie is voor de eigen voedselzekerheid. Ook de kwaliteit van de koffieteelt is onvoldoende voor export. Een agro-ecologisch voedselsysteem waar beide teelten naast elkaar kunnen gedijen zou economisch beter zijn.
Actieterreinen
Broederlijk Delen is in Burundi actief rond grondstoffen en voedselsystemen. Er wordt vooral ingezet op agro-ecologie om de levensstandaard van de boeren duurzaam te verbeteren.
Belangrijk is ook de wereldwijde solidariteit, die verbonden is met internationale netwerken, die nationale agro-ecologische solidariteitsbeweging ondersteunt en acties ontwikkelt ten gunste van jongeren en vrouwen. Op politiek gebied ijvert Broederlijk Delen voor participatie en een sterk agro-ecologisch beleidskader dat rekening houdt met de wensen en de praktijken van de boeren.
Samenwerking
Broederlijk Delen werkt in Burundi samen met een tiental partnerorganisaties, waaronder ADISCO die zich inzet voor het begeleiden van de boerenfamilies en het versterken van de organisatorische werking van coöperaties, vakbonden en mutualiteiten. COCOCA is een consortium van coöperatieven van koffietelers dat ijvert voor agro-ecologie in de koffiesector. UHACOM is een unie van coöperatieven die ijvert voor agro-ecologie, en inzet op de organisatorische versterking van de aangesloten coöperatieven. UPH is een volksuniversiteit die instaat voor de vorming van leiders van coöperatieven en boerenorganisaties.
Resultaten
In samenwerking met partnerorganisatie Inades-Formation sloot het boerengezin van Léonidas en Rose zich aan bij een groep boeren die een groepskas beheren: "Toen ik zag hoe de opbrengst van de groepsleden verbeterde, wilde ik ook graag meedoen. Daarnaast vind ik het erg fijn dat ik als man niet meer alleen beslis over onze toekomstplannen. In de nieuwe dynamiek van de boerengroep bespreek ik samen met mijn vrouw wat we zullen planten en hoe we dit het beste kunnen doen. We nemen samen het lot van ons gezin in handen en voor advies kunnen we bij de groepsleden terecht."
Voor meer informatie: www.broederlijkdelen.be
Doe vandaag nog een gift op:
BE12 0000 0000 9292 ten name van Broederlijk Delen.
Marjo Perry
