Brussel is al jaren een smeltkroes van verschillende nationaliteiten. De laatste jaren zijn er in onze hoofdstad vooral om economische redenen nog meer buitenlanders komen wonen, zowel Europeanen als mensen uit andere continenten. In die toestroom zijn er mensen van de meest uiteenlopende religies. Maar ook binnen de groep christenen is er een grote diversiteit.
Door de secularisatie kwamen er heel wat Brusselse kerken leeg te staan. Gelukkig konden verschillende onder hen onderdak geven aan deze zogenaamde buitenlandse gemeenschappen. In de Sinte Mariakerk in Schaarbeek komt de Roemeens Grieks-katholieke kerk elke zondagmorgen samen om te vieren. De Grieks-katholieke kerk is sinds het einde van de 17e eeuw verenigd met Rome. Ze volgt de Byzantijnse ritus en andere Oosterse gebruiken. Wij gingen praten met hun verantwoordelijke in Brussel, priester Filip Cheresi.
Wanneer is u naar Brussel gekomen?
Filip Cheresi: ik ben einde 2006 door bisschop Luciano van ons bisdom in Roemenië naar België gestuurd. Die periode was ik mijn studies aan het seminarie aan het beëindigen en was ik ook al diaken geweest in Parijs.
Was Brussel nieuw voor u?
FC: neen, ik ben gevormd door een priester, Pierre Gherman die hier sinds de jaren vijftig heeft gewerkt. Hij was toen al op leeftijd en is twee jaar geleden gestorven. Zo heb ik Brussel leren ontdekken al toen ik nog aan het studeren was.
Door een nieuwe migratie van Roemenen die hier in Brussel komen werken, zijn we in deze stad met een vrij grote groep. Die is sterk aangegroeid, vooral sinds Roemenië deel uitmaakt van de Europese Unie.
Ik ben verantwoordelijk voor de gemeenschap hier in Brussel en twee andere gemeenschappen, één in Hannuit dichtbij Luik en één in Roeselare. We zijn met twee priesters, een vicaris helpt mij.
We hebben iedere zondagmorgen om 11 uur een viering in de Sinte-Mariakerk in Schaarbeek volgens de Byzantijnse ritus. Op feestdagen begint de viering om 10 uur. In de weekdagen is er telkens om 10 uur een Franstalige viering in de crypte. We maken namelijk deel uit van de Franstalige pastorale gemeenschap ‘Les Côteaux’ maar behouden onze aparte vieringen op zon- en feestdagen. Uitzondering daarop zijn 15 augustus en het feest van Epifanie dan vieren we samen met de pastorale eenheid ‘Les Côteaux’.
Waarom bent u priester geworden?
FC: ik heb daar niet voor gekozen. Ik werd geroepen voor dat magnifieke leven. In 1993 heb ik, vrij jong nog, mijn vader verloren en toen heeft de parochie mij in bescherming genomen. Ik was er in de jeugdbeweging en daar heb ik er al aan gedacht om naar het seminarie te gaan. Eerst heb ik een voorbereidend jaar gevolgd om te weten: ben ik geroepen? Na drie jaar heeft de bisschop mij naar Parijs gezonden. Daar heb ik 6 jaar gestudeerd. In die tijd ben ik als het ware ‘verliefd’ geworden op Parijs en heb ik ook Brussel geregeld bezocht en goed leren kennen.
Sinds 3 jaar ben ik hier in dit huis, de pastorie van de Sint Servaasparochie komen wonen. Voordien heb ik nog in Sint Lambrechts Woluwe gewoond en op de Haachtsesteenweg.
Wat zijn de verschillen tussen de Latijnse en de Byzantijnse ritus?
FC: de Byzantijnse ritus is gebaseerd op een dialoog tussen de priester en de gemeenschap. Er is alleen een verschil in de manier van vieren, niet in de structuur van de viering. Primordiaal zijn wel de gezangen. Vieren, bidden zonder muziek is onmogelijk! We zijn dan ook fier op ons koor. Ook de lezingen zijn heel belangrijk.
We volgen de Juliaanse kalender en niet de Gregoriaanse. Daardoor is er meestal een verschil waarop we Pasen en de andere feestdagen vieren. Wij houden bijvoorbeeld de vasten met de Orthodoxe kerk en vieren ook met hen het Paasfeest. Ander belangrijk verschil: onze clerus kent geen verplicht celibaat en de grote meerderheid van de priesters is gehuwd.
Kennen jullie ook sacramenten zoals het doopsel, het huwelijk?
FC: de initiatie gebeurt bij ons op één en hetzelfde moment. Dat betekent dat een baby op hetzelfde moment wordt gedoopt, eucharistie viert én gevormd wordt. Later zal hij groeien in geloof en als hij/zij meer bewust wordt en door vorming in de catechese meer begrijpt, zal hij/zij zijn geloof bevestigen. Kinderen blijven bij ons ook gewoon in de viering. Er is geen aparte kinderwoorddienst. Vorming is er wel op zaterdagnamiddag voor de kinderen en op vrijdagavond voor de ouders. We hebben ook gezamenlijke bijeenkomsten.
Voor het huwelijk keren de meeste Roemenen terug naar hun land, naar hun familie. De voorbereiding gebeurt meestal wel hier en ik geef hen dan een brief mee.
Hoe is de katholieke kerk in Roemenië vertegenwoordigd? En hoe in Brussel?
FC: er zijn in Roemenië 5 % katholieken. Volgens de Byzantijnse ritus 0,5 % en ze komen vooral uit Transsylvanië. Hier zijn het vooral jonge gezinnen. Ze wonen verspreid ook buiten Brussel, in Vilvoorde, Machelen, Zemst… Voor de vieringen komen ze naar Brussel naar de Sinte-Mariakerk en voor catechese naar deze pastorie. Dit huis is onze tweede kerk als het ware.
Graag wil ik nog de aandacht vestigen op een groot evenement dat we dit jaar vieren op 20 en 21 oktober : 100 jaar samengaan van Transsylvanië en Roemenië. De kerk heeft daar een grote rol in gespeeld. De akte van het samengaan is voorgelezen door onze toenmalige bisschop. Dat willen we in oktober vieren in de Sinte-Mariakerk.
Van harte dank mr. Cheresi voor dit boeiende interview én in naam van onze gemeenschap Sint-Franciscus : onze felicitaties bij de feestelijke viering in oktober.
Ria V.A.
