ATTENT werd op 28 november 2014 gelanceerd. Bij die gelegenheid werd een visietekst gepubliceerd. Op 13 april 2016 werd hieraan een Huishoudelijk Reglement toegevoegd. In 2019 werden thematische werkgroepen gevormd, om rond actuele uitdagingen een dynamiek op gang te brengen of te versterken. Hieronder vindt u de hoofdlijnen van de visie binnen Attent tussen 2014 en 2018.
De Bergrede roept ons radicaal op om oog te hebben voor ieder die in een afhankelijkheidssituatie zit. Een afhankelijkheid die mensen beperkt, ze minder kansen biedt en ze telkens kwetsbaarder maakt.
In de visietekst van het bisdom Antwerpen van 2012 geeft Johan Bonny diaconie een centrale plaats voor ons christelijk geloof. De bisschop vertaalt diaconie als “ook voor die”. “Ook voor die kinderen moet aangepast onderwijs ingericht worden. Ook voor die zieken moet de gezondheidszorg toegankelijk zijn. Ook voor die vreemdelingen moet gastvrijheid bestaan. Ook voor die werkzoekenden moet een arbeidsplaats gecreëerd worden. Ook voor die personen met een beperking moet een volwaardig leven mogelijk zijn. Ook voor die veroordeelden moet re-integratie mogelijk zijn. Ook voor die kansarmen moet sociale ondersteuning voorzien worden”.
De zorg voor de mensen met de minste kansen maakt ons niet enkel tot christenen en volgelingen van Jezus, ze bepaalt de geloofwaardigheid zelf van ons eigen geloof en van de gelovige gemeenschap waartoe we behoren. Dat deze opdracht uit het evangelie zelf komt is ondertussen aangetoond, maar Jezus gaat nog verder. Jezus maakt van de zorg van mensen voor elkaar een opdracht voor iedere Christen. Solidariteit begint kleinschalig, op de maat van wat niemand kan weigeren. “Want ik had honger en jullie hebben me te eten gegeven, ik had dorst en jullie hebben me te drinken gegeven.”
Diaconie is een opdracht met vele gezichten. Zeer veel mensen zijn er in geëngageerd en creëren kansen voor mensen. Veel mensen en organisaties zijn bezig met armoedebestrijding, re-integratie van gevangenen, superdiversiteit van onze grootsteden of bewustwordingsactiviteiten voor brede maatschappelijke en politieke problemen. Al deze verschillende vragen en thema's veronderstellen een specifieke technische bagage. Tegelijk maakt de verscheidenheid aan initiatieven dat er vaak een onbekendheid is tussen elkaar. Attent wil dan ook in eerste instantie een netwerk vormen, om elkaars ervaringen en kennis te delen en om concreet nood te lenigen doordat elk in zijn specialisme het stukje van de puzzel bijdraagt. Een voorbeeld. Ex-gedetineerden zouden sneller een leefbare woning vinden, moesten gevangenisaalmoezeniers vlot kunnen verwijzen naar sociale huisvestingsprojecten. Als die sociale huisvestingsprojecten op hun beurt contacten zouden hebben met sociale tewerkstellingsbureau ’s, dan zouden we nog verder staan. Dit is wat ons voor ogen staat bij het ontwikkelen van het netwerk.
Visie
Attent, het “netwerk voor maatschappelijke inzet in bisdom Antwerpen” is opgericht om samen te werken aan gerechtigheid, vrede en gemeenschappelijke zorg voor de Schepping. De inzet voor de menselijke waardigheid en het bewogen verzet tegen de schending van de mensenrechten verbinden ons. Het netwerk inspireert, versterkt en verbindt al wie werk maakt van de barmhartigheid en de gerechtigheid. Vrijwilligers en beroepskrachten die in de directe actie staan enerzijds, zij die zich engageren voor structurele aandacht voor deze maatschappelijke vraagstukken in de politiek, de economie, de maatschappelijke instellingen, de kerk en het middenveld anderzijds.
Attent heeft een open karakter, is kerkverbonden omwille van de evangelische inspiratie, werkt graag samen met mensen en verenigingen van andere religies en levensbeschouwingen, en hanteert de uitgangspunten van de democratische besluitvorming en de mensenrechten.
Vanuit haar christelijk perspectief wil het netwerk mee richting geven aan het maatschappelijk debat. Het netwerk zal de christelijke gemeenschap met regelmaat aansporen tot actieve deelname aan de noodzakelijke transformatie van de samenleving. Hiermee wil het netwerk ook een alternatief bieden voor de voortschrijdende individualisering van onze maatschappij en het al te dominante neoliberale economische systeem in Vlaanderen, de Europese Unie en wereldwijd. Het algemeen welzijn en de gekwetste mens in het bijzonder staan centraal.
Op basis van degelijk en omvattend denkwerk én een goede communicatie wil het netwerk deelnemen aan het publieke en politieke forum op het niveau van het bisdom Antwerpen. Daarbij gaat het vooreerst om thema’s die vooral de eigen samenleving beroeren, maar tevens gaat de aandacht naar de buitenlandse gebeurtenissen die een impact hebben op mens en maatschappij.
1. Een netwerk veronderstelt een kwaliteitsvolle communicatie tussen de partners. Daarbij zijn verschillende aspecten van belang. Vele ongebonden initiatieven/werkingen/organisaties kunnen door onderlinge communicatie tot meer verbondenheid groeien. Gezamenlijke communicatie naar derden leidt tot meer betrokkenheid van alle actoren. Via communicatie komen de maatschappelijke vraagstukken en mogelijke oplossingen beter in het zicht. Burgers zien dat maatschappelijke betrokkenheid en engagement bestaan en dat aan reële problemen tegemoet kan worden gekomen. De partners van het netwerk kunnen via die communicatie gemakkelijker informatie vinden over eigen en andere initiatieven; en tot concrete netwerking komen. De communicatie naar buiten maakt het netwerk bereikbaar en zichtbaar voor derden en laat een profetische stem horen naar de politieke actoren en de publieke opinie.
2. Het netwerk geeft concrete inhoudelijke en motiverende voeding aan leidinggevende figuren en beleidsmensen van organisaties, bewegingen, diensten, politieke en kerkelijke overheden. Hiervoor zijn onderbouwde analyses en specifieke voorstellen voor verandering in verband met maatschappelijke vraagstukken onontbeerlijk. Dit veronderstelt eveneens het opzetten van een dialoog (en netwerking) met verschillende beleidsmakers. Dat zal gebeuren op basis van een goed uitgebouwd platform van experten uit eigen kring, maar ook vanuit diverse disciplines en milieus; zo kan in de geest van het evangelie voor bepaalde maatschappelijke vragen gezocht worden naar oplossingen, onderbouwd met een kwalitatief dossier. Op die basis kan ook de pers en bredere media worden benaderd.
3. Attent is een netwerk met diverse spelers, heterogeen samengesteld: vrijwilligers ter plaatse en hun dagelijkse ervaringsdeskundigheid; sleutelfiguren actief in de verschillende organisaties, diensten en bewegingen of werkgroepen in het bisdom; specialisten met een academische achtergrond, naargelang het thema. Bestaande onderzoeksinstellingen zoals UCSIA, Lucas, Hiva, IKKS, expertisecentra en studiediensten kunnen in aanmerking komen; contacten met de (kerkelijke) media en met publieke figuren die de boodschap van het netwerk mee kunnen uitdragen.
Werking
1) Het netwerk heeft een gewortelde spiritualiteit nodig. Er zal op een alerte wijze gewerkt worden vanuit wat de leden van het netwerk in beweging zet door o.m. diaconale vormingsinitiatieven te stimuleren.
2) We pleiten voor een participatieve en interactieve communicatie. Dit betekent dat er plaats moet zijn voor actie, reactie en communicatie over en weer door alle actoren die betrokken zijn bij het netwerk diaconie.
3) De communicatie kan ook vorm krijgen door een (elektronische) nieuwsbrief met actuele standpunten en informatie over de activiteiten van de groepen die actief zijn rond diaconie. Op Facebook kan een forum aangemaakt worden waar activiteiten kunnen aangekondigd worden en waar mensen kunnen reageren. Op www.kerknet.be kan op de “bisdom pagina” de link ‘diaconie’ ten volle benut worden. De kerkelijke en andere media krijgen informatie en berichten van de diaconie.
4) Het netwerk zal werken met een gevarieerde benadering van woordvoerderschap. In het naar buiten treden kan dit vooreerst door het netwerk als zodanig (via haar voorzitter/moderator of inhoudelijk medewerker); het kan ook in de naam van het bisdom Antwerpen gebeuren (via de bisschop of de vicaris-generaal); via betrokken experten; leidinggevende personen van betrokken organisaties of diensten kunnen eveneens namens het netwerk bepaalde thema’s in de media brengen; of via vrije tribunes en reacties in de media, enz.
5) Het netwerk wil de krachten versterken en verbinding maken. Het netwerk voor maatschappelijke inzet in het bisdom Antwerpen blijft vooral lokaal actief. Het bevestigt het Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede (NRV) in haar aanpak van de Vlaamse en bredere uitdagingen. Het Antwerpse netwerk zal ook geen kernthema’s overnemen van bestaande initiatieven zoals Welzijnszorg of Orbit vzw of anderen, tenzij op hun uitdrukkelijke vraag.
6) Er wordt actief gezocht naar mensen die thema’s willen uitspitten en uitschrijven als teken van waardering en ondersteuning van mensen om zo ook aan zelfreflectie te doen. Het netwerk wil verbinding zoeken met alle maatschappelijke en kerkelijke diaconale initiatieven van het bisdom. Deze in kaart brengen is een eerste taak: Wat doen we? Wie doet wat? Voor wie? Welke noden blijven onbeantwoord? Via één of twee goed voorbereide specifieke acties per jaar rond een gemeenschappelijk of specifiek thema kan het netwerk eveneens een signaal geven naar de bredere omgeving.
7) Er worden netwerkmomenten georganiseerd waarbij bepaalde thema’s onder de aandacht worden gebracht en waarbij mensen “face to face” met elkaar kunnen communiceren en elkaar beter leren kennen. Het netwerk zal verbindend en ontmoetend werken om zo de fragmentatie van het maatschappelijk werken in het bisdom tegen te gaan. Een jaarlijkse ontmoetingsdag (denk-, netwerk- of Trefdag) kan “vlees en bloed” geven aan het netwerk.
8) Naast de bredere groep (jaarlijkse denk/tref dag), is er een Commissie die verscheidene keren per jaar samenkomt en die oriëntatie geeft aan het netwerk. Het dagelijks reilen en zeilen zal gecoördineerd worden door een beperkte kerngroep (bureau) met een voorzitter. Diezelfde kerngroep zal tevens de stafmedewerker begeleiden en overleg plegen en dit op maandelijkse basis, naast de noodzakelijke elektronische communicatie. Binnen de Commissie kunnen er ook werkgroepen functioneren zoals het bestaande ecoteam en eventueel ook een ad hoc groep rond betaalbaar wonen.
