Een psalm voor de Advent
De mensen die deze psalm gemaakt hebben, roepen hun verlangen uit naar bevrijding. Schrijnende beeldtaal geeft hun pijn weer: tranen zijn wat ze te eten, te drinken krijgen. Ze lijden onder de spot van hun tegenstanders (v 6-7). Ze voelen zich als een kostbare wijngaard die wordt verwaarloosd en verwoest (v 13-14).
Wie het perfect naar zijn zin heeft of wie zich niet open kan stellen voor het leed dat mensen treft, zal maar moeilijk toegang krijgen tot deze psalm. Geldt dit ook niet voor de Advent? Waarom zouden we uitzien naar de komst van Jezus –zijn naam betekent: de Heer bevrijdt- als we geen bevrijding nodig hebben? Als het ons niet raakt dat dit leven voor veel te veel mensen geen leven is? Zeker: er gebeurt goddank zo veel goeds in onze wereld en er is veel reden om dankbaar te zijn in onze dagen. Maar als we wegkijken van onze mislukkingen en van de ellende rondom ons, hoe zou het Woord ons dan kunnen raken?
Psalm 80 nodigt ons uit tot stilte, tot sym-pathie met de gebrokenheid in ons eigen bestaan en bij medemensen.
Wie is God in mijn leven?
Psalm 80 is o.a. daarom zo’n rijk gebed dat er vier beelden gebruikt worden voor God. Hij is herder (v 2), aanvoerder van de legers (in het refrein), tuinman (v 9, 15b) en vader (v 16 en 18). Elk beeld roept een andere relatie op. Voel ik mij als deel van de kudde waarvoor de herder zorgt en zijn leven veil heeft? Of als het plantje dat gekoesterd wordt om te groeien? Als iemand die samen met de Heer de strijd aanbindt met de machten van het kwaad? Of als een kind dat bij zich bij hem geborgen weet, zijn oogappel?
De Advent is een goede tijd om stil te staan bij onze relatie tot de Levende. Misschien om naar hem terug te keren. Biddend met psalm 80 kunnen we de verschillende relaties verinnerlijken.
Uitzien naar de Messias
Het begin van de psalm vraagt dat God zou ‘komen en bevrijden’ (v 3). Naar het einde gaat de vraag uit naar de gestalte van een zoon (v 16), een gunsteling (v 18). Deze termen staan zowel voor het volk van God als voor de koning, de gezalfde of Messias. Hoe verder we komen in het boek van de Psalmen, hoe sterker er reikhalzend wordt uitgezien naar de Messias. Want de gezalfde staat voor bevrijding en eindelijk gerechtigheid (lees maar even psalm 72).
Doorheen de hele psalm 80 zindert het besef dat die komst alleen mogelijk kan worden door een ommekeer. Maar het is een ommekeer die wonderlijk genoeg begint bij God. Het is wanneer Hij omkeert, neerziet, opnieuw zorg geeft (v 15) dat voor ons mensen een bekering mogelijk wordt (het refrein). Zoals H. Oosterhuis zo treffend schrijft: ‘Keer u om naar ons toe. Keer ons toe naar elkaar’.
Psalm 80 bidden is dit verlangen voeden in ons hart: als de Heer zich naar ons toekeert, als zijn Messias komt, zullen wij niet meer afdwalen weg van hem en zullen wij eindelijk leven (v 19).
We wensen je veel stille vreugde bij het bidden met psalm 80.
Geniet nog even van de prachtige bewerking van het beginvers van psalm 80 in de Cantate BWV 104 van J.S. Bach.
