Een interview voor deze rubriek kan sinds coronatijden jammer genoeg niet meer via een vlotte babbel rond de tafel van man tot man (of van man tot vrouw, in dit geval). Sociaal contact is voorlopig nog altijd uit den boze. Gelukkig kan een gesprek via telefoon altijd. Al is het toch niet de meest soepele manier van interviewen, dit gesprek met Jan De Broeck voerde ons probleemloos door enkele decennia boeiende geschiedenis.
Bent u een geboren Brusselaar of een inwijkeling zoals vele Vlamingen in onze hoofdstad?
Jan De Broeck: ik ben eigenlijk een ‘uitwijkeling’. Ik ben geboren in Etterbeek, daarna zijn mijn ouders verhuisd naar Kraainem en nu woon ik in Tervuren.
Komt u uit een groot gezin?
JDB: ik ben geboren in 1954 en kom uit een gezin met drie kinderen waarvan één broer is overleden. Mijn vader was buitengewoon hoogleraar Sociale Wetgeving aan de KU Leuven en werkte in de jaren ‘60 ook als kabinetschef bij onder andere Minister Servais van Sociale Zaken en minister Bertrand van Verkeerswezen. Mijn moeder zorgde voor de opvoeding van haar kinderen maar was ook een heel actieve vrouw bij KAV en werd in de jaren ’70 lid van het Brussels hoofdbureau van de CVP.
Mijn ouders waren gelovig. Ze waren actief in een katholieke gezinsgroep die geleid werd door een pater redemptorist, Cyriel Cerpentier. Ze vergaderden geregeld bij ons thuis en namen ook deel aan gezinsretraites in de Abdij van Kortenberg.
Mijn plechtige communie heb ik gedaan in de parochie Sint Dominicus. Die parochie was net gesticht, de kerk was net klaar en ligt vlakbij een groot rond punt op de Baron Albert d’Huartlaan in Kraainem.
Kraainem was in die tijd nog heel Nederlandstalig?
JDB: die wijk waar wij toen woonden was toen heel Franstalig en de taalstrijd in Kraainem was heel hevig. Wij werden als Vlaming echt buiten gepest in Kraainem. De taalwetten zijn van 1963. Kraainem werd één van de faciliteitengemeenten en in de periode daarvoor én daarna werd echt strijd geleverd. De toenmalige pastoor Georges Van Steene was een francofiele Vlaming uit Oostende. Maar hij begon alle tweetalige vieringen wel altijd in het Nederlands, dat was hem duidelijk opgedragen. Kraainem is ook altijd bij het vicariaat Vlaams-Brabant geweest dus nooit bij het vicariaat Brussel.
Welke studies heeft u gevolgd en waar heeft u gewerkt?
JDB : ik ben kandidaat burgerlijk ingenieur en licentiaat in de godsdienstwetenschappen. Achteraf heb ik me nog bijgeschoold in informatica, verzekeringen en boekhouding. Jarenlang was ik verantwoordelijk voor de ICT van de afdeling verzekeringen van het Interdiocesaan Centrum, nu heet dat IC verzekeringen. Het Interdiocesaan Centrum is het centrum waar de administratieve taken van alle Belgische bisschoppen samen komen en telt verschillende diensten. Daar was ik hoofd Informatica van de afdeling verzekeringen. Het waren de beginjaren van de informatica, nog voor de tijd van de Pc’s, de tijd van de grote IBM systemen. Ik heb zelf de software geschreven voor de afdeling verzekeringen en voor Licap.
Daarna heb ik bijna twintig jaar gewerkt bij VIA Don Bosco een organisatie van de Salesianen van Don Bosco. Ik ben er aangeworven, eerst voor de ICT om de millenniumbug aan te pakken. Dus ik heb er alles moeten veranderen en aanpassen aan het jaar 2000. Daarna hield ik me daar bezig met boekhouding, giftenbeheer en loonadministratie. Intussen ben ik gepensioneerd want ik ben met vervroegd pensioen kunnen gaan.
Die zee van tijd die toen vrij kwam, geraakte snel ingevuld ?
JDB: het gepensioneerd zijn moet je je ook niet te rooskleurig voorstellen want voor een stuk is de uitdaging wel weg. Zolang je werkt zit je in een bepaald ritme en je hebt veel meer sociale contacten. Als gepensioneerde word je niet meer ernstig genomen, je hoort niet meer bij de actieve generatie. Bij momenten mis ik wel het arbeidsritme al mag ik niet klagen. Ik heb meer dan twee jaar voor Kerk en Leven geschreven, zo goed als wekelijks een hele bladzijde gevuld. De artikels voor Kerk en Leven schreef ik omdat ik een originele pen heb, omdat Benno Haeseldonckx mijn stijl wel zag zitten en omdat ik af en toe werd aangeklampt met "Jan, gij schrijft de pannen van het dak". Benno gaf me carte blanche en over al wat ik tegenkwam en wat interessant was, maakte ik een artikel. Bijvoorbeeld vorig jaar was ik in de abdij van Orval en onze aartsbisschop Jozef De Kesel was daar ook. Ik heb er foto’s van gemaakt en een hele bladzijde mee gevuld. Of ik schreef over een interessant boek dat ik gelezen had. Maar die verslagen, dat is zo goed als stilgevallen toen de corona is gekomen. En nu zijn er ook beperkingen qua lengte en dat doodt de creativiteit.
U heeft ook nog uw engagement voor de VPW, de Vereniging Parochiale Werken.
JDB: dat gaat allemaal door. Het werk voor de VPW kan ik ook van thuis uit doen. Ik ben ook penningmeester van Samana Tervuren en fotograaf/verslaggever/bestuurslid van Neos Tervuren (Netwerk van Ondernemende Senioren). Ik doe veel ontdekkingen en maak wandel- en fietstochten op basis van mijn ervaringen. Ik lees veel: zowel theologische werken als werken van niet gelovige auteurs. Ik heb ook nog een reusachtige tuin waarin wij één are groenten kweken. Mijn vrouw maakt rozengelei, onze specialiteit, waarbij ik de rozen afsnij want het moet om geurende rozen gaan.
Ik heb een fiets van het prestigieuze merk Riese und Müller, waarvan de baas de broer van mijn schoonzus is en ik heb daar in drie jaar tijd al 17.000 km mee afgebold.
Waarom doet u dat vrijwilligerswerk? Welke voldoening geeft het u?
JDB : in de jaren '80 toen ik begon te werken was het leven simpel. "Kunde gij koffie zetten en typen?" Als de dame in kwestie 'ja' zei, mocht ze directiesecretaresse worden. Zo ben ik ook in de financiën van de parochies geraakt: "Jan, gij komt uit de Latijn-Wiskunde en gij ziet er nogal eerlijk uit: wilt gij onze kas beheren en zo is dat geëvolueerd naar meerdere kassen, boekhouding enzovoort". De toenmalige beheerders van de VPW Brussel Noord-Oost en dan vooral François Vanbellingen hebben toen in mij geïnvesteerd en zo ben ik dat maar blijven doen ook al zijn de Vlamingen daar sterk in de minderheid.
Welke invloed heeft corona op uw leven?
JDB : op mijn gezondheid niet zo veel want mijn vrouw en ik houden ons strikt aan de regels en zij is intussen al ingeënt tegen corona. Maar corona heeft me doen nadenken over de plaats van de mens in de wereld en de mens is duidelijk niet de koning van de aarde maar slechts een deel van de aarde en daar kan hij zich niet zo gemakkelijk bij neerleggen. Omdat de mens zo ingrijpend het milieu heeft verstoord mogen wij ons nog aan gevaarlijke virussen en bacteriën verwachten. Alleen al het intense vliegverkeer zorgt voor een veel te snelle verspreiding ervan.
Hoe ziet u de toekomst van de pastorale eenheid waarin u actief bent?
JDB : niet zo best. De grote meerderheid van de actieve leden zijn al wat ouder en de jongeren worden afgeschrikt door richtlijnen uit Rome die uit een ander tijdperk lijken te komen en waar de Vlaamse bisschoppen zich uiteindelijk van gedistantieerd hebben. De gemeenschap waarin ik actief ben, daar heb ik weinig op aan te merken. Maar het standpunt van Rome over homoseksualiteit ondermijnt eens te meer de geloofwaardigheid van de Katholieke kerk. Ik heb dat gevolgd, bisschop Johan Bonny en ook de bisschop van Gent alsook Jozef De Kesel vinden dat schandalig met schadelijke gevolgen voor homo’s in landen waar ze kunnen vervolgd worden en gebaseerd op de natuurwet die volledig voorbijgestreefd is. In die zin denk ik dat veel jongeren de kerk als een soort Bokrijk beschouwen. Trouwens de katholieke scouts zijn sinds 2006 niet meer katholiek maar pluralistisch en ze hebben ook geen aalmoezenier meer.
Bedankt Jan voor dit uitgebreide en boeiende verhaal. En blijf vooral ook verder actief op de vele uiteenlopende terreinen waarin je nu al je stempel hebt gezet!
Ria V.A
