Hoe dikwijls moet je vergeven? Tot zeventigmaal zevenmaal, zegt Jezus, en dat getal staat voor oneindig en voor altijd.
Toen ik deze week begon aan het voorbereiden van de wekelijkse homilie, had ik het bijzonder moeilijk. Een evangelie over de christelijke waarde van vergeven. Maar daarnaast de hete actualiteit. Na het zien van de tweede aflevering van het Canvasprogramma Godvergeten, en de harde taal in allerlei commentaren. Het is geen pretje om gelovig te zijn vandaag. Nochtans begon de maand september vreugdevol. De plechtige installatie van een nieuwe, jonge aartsbisschop en in de abdij van Affligem de eeuwige geloften van een jeugdige monnik. Het waren sprankels hoop voor een zoekende en soms vertwijfelde Kerk. Maar de mokerslag kwam enkele dagen later bij de start van het tv-programma Godvergeten, hard aan. De getuigenissen van de slachtoffers van misbruik door geestelijken was huiveringwekkend, des duivels. De commentaren waren hard. Het trauma bij de slachtoffers en hun ontwrichtte families is onuitwisbaar. En wij delen in de klappen, hoe dan ook. Het wantrouwen van de maatschappij straalt af op ons; op alle geestelijken, hoe integer die ook zijn. Ook ons geloof komt onder vuur. Jezus koos radicaal voor de meest kwetsbaren. Dat de daders zich aan die kwetsbaren vergrepen is heiligschennis.
Moeten we die zwarte bladzijden telkens weer openslagen? Ik vrees dat we de kelk tot op de bodem moeten ledigen. De macht van de kerk was lang lokaal ingebed. En macht in foute handen is levensgevaarlijk. Misbruik van macht verwoest levens. We hebben als Kerk gefaald, zo sprak Luc Terlinden, de nieuwe aartsbisschop op het afscheid van kardinaal De Kesel.
Het misbruikschandaal is voor de kerk een schandvlek op wat ons het meest dierbaar is, ons geloof. Je kan het hele geloof verwerpen, maar dan verliezen we de enorme waarde uit het oog van dat zo mooie geloofsgoed voor onze samenleving. Wat kunnen we als kerk nog doen? Na de Vangheluwecrisis is er in de kerk al veel gebeurd. In ons land staan we al heel ver. Er zijn in alle bisdommen meldpunten die volgens een vaste procedure werken, samen met justitie. Er is hopelijk geen zwijgcultuur meer. Alle bisschoppen volgen het afgesproken protocol. Maar voor die getraumatiseerde mensen is er geen antwoord meer. Hun vertrouwen is wellicht voor altijd verwoest. Wat we ook doen, we kunnen dit trauma niet ongedaan maken. Er is vooral schaamte en schroom. En nederigheid, zwijgen. Mensen nabij zijn. Hoe dikwijls moeten we vergeven. Het is een kwestie dat wij als kerk gemeend vergeving vragen, aan allen die we gekwetst hebben. Sorry, zeventigmaal zeven maal. Met dit alles in mijn achterhoofd, begon ik aan deze homilie. Ik geraakte er niet uit. Sorry, zevenmaal zeventig maal!
Marc Verwaeren, pastoor
Homilie uitgesproken in het weekend van 16 & 17 september
