Het Jazzfestival Middelheim ging sinds 2008 jaarlijks door in park Den Brandt en vormt voor onze parochie de aanleiding om jazzmusici uit te nodigen voor de concertmis van 15 augustus. Na de laatste uitvoering van Jazz Middelheim in 2022 ging de organisator achter het evenement failliet. Sindsdien is er geen partner meer gevonden. De stad wil echter opnieuw vanaf 2024 een zomers jazzfestival in Antwerpen en lanceerde daarom een oproep naar partners.
Swingende jazzmuziek
Naar jaarlijkse gewoonte – ook dit jaar zonder jazz Middelheim - was er in onze kerk tijdens de viering van Maria-Tenhemelopneming een optreden van jazzmusici, die deze feestdag op een speciale manier luister bij gezet hebben. Angel Calvo Pérez, trompet, Nathan Kerstens , piano en Frank De wolf, contrabas, verenigd in het trio ‘Tripola’ waren de enthousiaste uitvoerders van de gebedsviering van 11 uur. Hun repertoire bestond voor een deel uit eigen werken en speelde zich voornamelijk af op de grens tussen klassiek en jazz, tussen frivool en ernstig.
Muziekvormen in de jazz
Jazz muziekvormen Jazz is een muziekstijl, die beïnvloed werd door West-Afrikaanse ritmes. Het ontstaan van de jazz hebben we te danken aan de Afro-Amerikaanse gemeenschap van New Orleans in de VS. Jazz als muziektype was voor hen een uitlaatklep om de miserie van hun vaak moeilijke levensomstandigheden als minderheid in een overwegend blanke gemeenschap, te verdragen en uit te drukken. In de jazzmuziek komen we verschillende van elkaar onderscheiden vormen tegen. De voornaamste zijn de blues, van oorsprong langzaam gezongen, zwaarmoedige coupletliederen en de boogie-woogie, een honky-tonk piano stijl, ontstaan vanaf 1915 met een meer swingend ritme. Aanvankelijk werd de muziek van de Afro-Amerikaanse zwarten door het grote publiek niet gewaardeerd omdat deze muziekstijl vereenzelvigd werd met een lage sociale status. Pas in 1930 toen ook blanken zich begonnen toe te leggen op het spelen van jazzmuziek ontstonden er gemengde jazzorkesten en werd jazz langzamerhand ook voor blanken een vorm van entertainment. Men kan zich afvragen of de popmuziek met stijlen als hardrock, heavy metal enz., die evolureert naar steeds hardere en snellere klanken, de jazzmuziek begint te overvleugelen. Laten we hopen van niet, zodat de jazzmuziek zich kan blijven handhaven en vernieuwen.
Gevarieerd programma
Na de intrede door de lector speelde het Trio Tripola Old Friend van Toots Thielemans, 1922-2016. De ouders van de in Brussel geboren Toots Thielemans, hadden een café, waar Toots al jong begon te spelen. Tijdens de Duitse bezetting, vanaf 1940, raakte hij aangetrokken tot de jazz. Behalve jazzmuzikant was hij ook componist en verwierf hij bekendheid als virtuoos fluiter, gitaarspeler en blazer van de chromatische mondharmonica. Zijn naam Toots is afgeleid van de muzikanten Toots Mondello en Toots Camarata. Toots belangrijkste bijdrage was het ‘opkomen voor de bescheiden mondharmonica’, die Thielemans tot een ‘legitieme stem in de jazz’ maakte.
Tussen de lezingen door vervolgde het trio Tripola hun concertbijdrage met Our love is here to stay van George Gershwin, 1898-1937. Gershwin, die geboren werd als Jacob Gershwine was een Amerikaans componist en pianist wiens composities populaire, jazz- en klassieke genres omvatten. Zijn bekendste werken zijn Rhapsody in Blue (1924), An American in Paris (1928) en de opera Porgy and Bess (1935, met de hit Summertime). Tijdens zijn leven verhuisde Gershwin naar Parijs, met de bedoeling te studeren bij Nadia Boulanger. Zij weigerde hem les te geven omdat ze bang was dat serieuze klassieke muziek zijn door jazz beïnvloede stijl zou ruïneren. Maurice Ravel uitte soortgelijke bezwaren toen Gershwin bij hem een leerstudie wilde doorlopen. Gershwins’ opera Porgy and Bess, die hij na zijn terugkomst in New York componeerde was aanvankelijk een commerciële mislukking, maar werd later toch beschouwd als een van de belangrijkste Amerikaanse opera’s van de 20e eeuw. Gerswhin stierf, slechts 38 jaar oud, aan een hersentumor.
Tijdens de offerande hoorden we het Anima Amici van Ramsy Irani. Irani is een jazzgitarist en zanger, die zijn opleiding volgde aan de conservatoria van Antwerpen en Brussel. Hij heeft zich gespecialiseerd in verschillende stijlen, maar zijn hart gaat uit naar de akoestische jazz. Alhoewel hij in de traditionele muziek zijn bronnen voor zijn stijl vindt staat hij ook open voor de hedendaagse nieuwe klanken.
Bij de communie uitreiking beluisterden we een werk uit het klassieke repertoire, nl. Si dolce è’l tormento van de Italiaanse componist Claudio Monteverdi, 1567-1643. Behalve componist was Monteverdi ook dirigent, bespeelde hij de gamba en was hij zanger. Zijn werk markeert de overgang van renaissance- naar barokmuziek. Hij was een groot en in zijn tijd geëerd musicus. Na een lange periode van vergetelheid wordt hij nu weer volop uitgevoerd. Zijn opera’s worden algemeen erkend als de onmisbare hoogtepunten, waarmee de canon van de Westerse opera begint. Als tweede werk tijdens de communie hoorden we een gezellig swingend nummer met de titel Summer Samba van Marcos Valle, een singer-songwriter uit de USA, 1943.
Tot slot beluisterden we van het trio Tripola Peas of swing van de basgitarist van het gezelschap, Frank De Wolf. De Wolf is een muzikale duizendpoot die zijn sporen heeft verdiend als dirigent, trompettist en contrabassist. Hij speelde met zijn trio Tripola concerten in binnen- en buitenland. Na dit eindnummer werd de concertmis ter gelegenheid van het feest van Maria-Tenhemelopneming met een flink applaus besloten.
Marjo Perry
De concertmissen zijn een organisatie van de kerkraad van Pius X in samenwerking met het Artiestenfonds vzw, Antwerpen.
