’De katholieke Kerk in België 2025’ blikt terug op het jaar 2024 en geeft niet alleen interessante cijfers, maar ook duiding.
Het jaarrapport focust onder meer op geestelijke begeleiding, de reis van paus Franciscus naar ons land in de herfst van 2024, de voorlopige resultaten van de wereldwijde synode, ook in de Belgische bisdommen, en de opvolging van het seksueel misbruik. Ook wordt stilgestaan bij de gedaanteverandering van de kerkelijke structuur.
In vijf jaar tijd daalde het aantal parochies van 3.791 tot 3.528, het aantal diocesane priesters van 2.301 tot 1.678. In 2024 werden er 24 kerken buiten gebruik gesteld. Eind 2024 waren er al 427 pastorale eenheden opgericht (op een streefcijfer van 507).
Het parochielandschap zoals we dat kenden, werd en wordt grondig hertekend zodat het aangepast is aan de interne en externe maatschappelijke veranderingen waaraan ook de Kerk onderhevig is.
De reorganisatie komt in feite neer op het samenvoegen of fuseren van parochies tot grotere gehelen, waarbij die doorgaans ook een nieuwe naam krijgen (pastorale eenheid of zone, nieuwe parochie).
Deze aanpak is nu op vele plaatsen doorgevoerd en in sommige bisdommen zet men al verdere stappen.
Bisdommen, soms ook interdiocesaan, nemen initiatieven op allerlei vlakken die vroeger op parochiaal niveau zouden ontwikkeld zijn, zoals met betrekking tot vorming, jongerenpastoraal, digitalisering, …’
De voorbije vijf jaar daalde het aantal religieuzen met bijna drieduizend van 9.550 tot 6.650 zusters, paters en broeders.
In 2024 registreerden de 38 bezinningscentra en gastenverblijven van kloosters en abdijen 142.841 overnachtingen: men is er nog altijd niet op het niveau van vóór covid-pandemie.
Vanuit de wereld van de religieuzen wordt ook gekeken naar het groot aantal scholen dat in België werd gesticht door ordes en congregaties. Alleen al in Vlaanderen zijn er bijna vijfhonderd dergelijke onderwijsinstellingen.
In toenemende mate worden deze scholen toevertrouwd aan non-profitorganisaties die voornamelijk uit leken bestaan. De uitdaging is nu om het spirituele erfgoed van de religieuze stichters levend te houden binnen deze instellingen.
Sinds enige tijd zijn we getuige van de geleidelijke overgang van een cultuurchristendom naar een overtuigingschristendom, stelt het jaarrapport. De verandering gaat evenwel snel, zeer snel. We vergelijken de cijfers met het Jaarrapport 2019, vijf jaar geleden dus.
Kinderdopen: van 44.850 naar 29.769 (27 procent van alle geboorten)
Vormsels: van 39.284 naar 27.548
Kerkelijke huwelijken: van 6.765 naar 4.896 (10 procent van alle burgerlijke huwelijken)
Kerkelijke uitvaarten: van 48.407 naar 35.518 (31 procent van alle overlijdens)
Aantal gelovigen in de zondagsviering (geteld op de derde zondag van oktober): van 238.298 naar 173.335. (In 2009 was dat nog 315.000) Het aantal gelovigen op de derde zondag in oktober mag niet gelijk worden gesteld aan het aantal praktiserende katholieken dat minstens één keer per maand een eucharistieviering bijwoont. Dit aantal ligt in de praktijk hoger, maar is moeilijk te vatten.
Het aantal diocesane priesters van 2.301 tot 1.678.
Er is één aantal dat onmiskenbaar toeneemt: dat van volwassenen die zich laten dopen (van 219 naar 362).
Zoals aartsbisschop Luc Terlinden in het voorwoord zegt gaat hem om de ‘veranderingen in de wijze waarop de gelovigen hun christelijke identiteit beleven, onder andere weerspiegeld in de manier waarop de initiatiesacramenten vandaag de dag worden beleefd.
‘Tijdens zijn bezoek aan België herinnerde paus Franciscus ons eraan dat deze plaats die is van een Kerk in beweging, met aandacht voor een concrete aanwezigheid in de sociale, menselijke en existentiële uithoeken van het leven’, stelt de aartsbisschop.
