Elk jaar op 14 september begint in het landelijke Eksaarde een eeuwenoude activiteit die negen dagen duurt: de begankenis naar de Wonderbare Kruisen. Op die dag viert men namelijk het feest van de Kruisverheffing. Het woord “begankenis” is een ietwat in onbruik geraakte benaming voor “bedevaart”. De noveen duurt van 14 tot 22 september en er is elke dag een eucharistieviering om 17.30u.
Dit jaar vindt nu wel een belangrijke gebeurtenis plaats in en rond de Kruiskapel: we vieren 700 jaar Kruisvinding. Volgens de legende stootte in 1317 een zekere Boudewijn met de Negen Ponden met zijn spade op een hard voorwerp: een kruis. Toen hij het uit de grond trok, vloeide er bloed uit. Daarna vond hij nog een tweede kruis, twee Romeinse schalen en een speer. Zodra hij die mysterieuze voorwerpen naar huis had gebracht, begonnen alle klokken van de kerk van Eksaarde spontaan te luiden. Boudewijn bracht de pastoor op de hoogte, deze laatste vertelde het aan de heer van Eksaarde, waarna de beide kruisen in processie naar de dorpskerk werden overgebracht. Toen de optocht de Dries passeerde, waren daar twee houtzagers aan het werk. ”O”, zei de ene, “Boudewijn met de Negen Ponden heeft de oude God gevonden.” Op slag ging zijn hoofd verlamd op zijn romp staan en werd pas weer normaal toen de man openlijk berouw had betoond. De heer van Eksaarde die ook heer van Hontenisse was, nam één van de kruisen mee, maar het werd ‘s anderendaags teruggevonden naast het andere. Daaruit leidden de mensen af dat de beide kruisen in Eksaarde zouden worden vereerd.
Maar hoe komt het dan dat we pas in 2019 die 700-jarige viering meemaken? Omwille van de oorlog werd in 1917 de 600ste verjaardag met twee jaar verlaat tot 1919.
Monumentale kruiskapel
Midden een oase van rust en stilte in het landelijke Eksaarde bevindt zich een merkwaardig gebouw: de kruiskapel, in de volksmond ook de verre kapel genoemd. De kapel (lengte 8,30m en breedte 6,70m) ligt op zowat twee kilometer van de parochiekerk. Wie de Urbanusroute fietst, komt sowieso langs dit mooie en rustgevende bedehuis.
Eeuwenoude kruisweg
De huidige 14 staties – uniek in Vlaanderen! – vormen een geklasseerd dorpsgezicht en zorgen meteen voor de verbinding tussen de parochiekerk en de kruiskapel. De staties werden in 2008 grondig gerestaureerd. Elk jaar opnieuw trekken vele mensen uit Eksaarde en ver daarbuiten op bedevaart langs deze fraai versierde constructies. Elke statie is in neogotische stijl opgebouwd en bevat uiteraard taferelen uit de kruisweg, in bas-reliëf. Alle staties zijn geschonken door toenmalige hoogwaardigheidsbekleders.
Op zaterdag 21 september vertrekt na een gebedsdienst om 19 uur een speciale “kaarsjesprocessie” van de kerk tot aan de kapel. En de dag daarna wordt de noveen op plechtige wijze afgesloten.
16e Statie
Om de bedevaarders op het einde van de kruisweg en het kapelbezoek niet zo maar naar huis te sturen, werd enkele jaren geleden de zogenaamde “16e Statie” in het leven geroepen. Onder de bezielende leiding van Tony Clappaert en zijn medewerkers kunnen de bedevaarders tijdens de noveen achter de kapel terecht voor een natje en een droogje. Vooral bij mooi weer kan het heerlijk vertoeven zijn in de groene tuinen, tot laat in de avond. Vermelden we nog dat de opbrengsten van deze activiteit integraal naar het onderhoud van de kapel gaan.
Gilde van het Heilig Kruis
Ook in de loop van het jaar is de Kruiskapel open voor een bezoekje, een gebed of een offer. Van Pasen tot en met de noveen wordt de kapel elke zondag opengesteld van 14 tot 17 uur. De permanentie wordt verzorgd door een van de leden van de kruisgilde, een vereniging die al bestond in 1358 en daarmee de oudste van Eksaarde en ver daarbuiten! Elke eerste zondag van de maand gaan zij op het einde van de viering rond in processie met het H. Sacrament. Voorop draagt iemand het H. Kruis en alle leden vergezellen de priester met hun typische flambeeuwen. En vanaf dit jaar stappen nu ook dames mee in de processie!
Speciale activiteiten n.a.v. 700 jaar Kruisvinding
Er vinden dit jaar, naast de religieuze diensten in de kapel, heel wat extra activiteiten plaats in een grote tent aan de kapel.
We sommen even op:
-Op zondag 1 september vond een sneukeltocht plaats met start aan de tent.
-Vrijdag 6 september is er om 19 uur een quiz.
-Zondag 8 september is Open Monumentendag. Dan kun je de Kruiskapel met een gids bezoeken. Ook de cafetaria is geopend.
-Wie graag fietst, kan op woensdag 11 september vanaf 12 uur meedoen aan een cyclotocht (45-75 km) of een familiefietstocht (35 km) naar Hontenisse en terug.
-Vrijdag 13 september wordt het boek “Over de kruisverering in Eksaarde”, geschreven door Christ Criel, voorgesteld. Professor Trio, een historicus gespecialiseerd in de Middeleeuwen, komt spreken. In een ander artikel van dit nummer volgt meer uitleg.
-Op zondag 15 september zijn er twee evenementen voorzien. Enerzijds het concert van de Koninklijke Harmonie Eksaarde dat begint om 19 uur. Daarnaast zijn er ook oldtimers te bewonderen in de namiddag.
-Maandag 16 september: ook twee activiteiten! Er is een openbare kruisweg na de kermisviering van 9 uur, en om 12 uur volgt er een gratis wafelbak voor zieken, andersvaliden en sympathisanten met live orgelmuziek.
-Na de noveen volgt een slotevenement in de vorm van een kampvuur op zaterdag 28 september (19 uur).
Zoals je ziet: voor elk wat wils, want er valt niet elk jaar een jubileum te vieren!
Geert Defauw
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.