Liederen, canons van Taizé, stilte, woorden, een kruis….meer hadden we eind februari niet nodig om in de Sint-Pieterskerk van Leuven een vredeswake te houden. Of toch wel…mensen die hun hart willen open zetten voor een vredesboodschap vanuit het evangelie. En zij waren weer goed opgedaagd.
Deze vredeswake was een initiatief van de Universitaire Parochie, de Pastorale Regio Leuven, de Pastorale Zone Leuven aan de Dijle, IJD met onder andere medewerking van het koor Adelante.
Met enkele foto’s van die avond en de bezinning van Martijn Steegen roepen wij de sfeer op.
Toen ik vrijdagavond naar huis reed, hoorde ik in de wagen een interview met een Oekraïense dame over de situatie in Oekraïne vandaag, nu de oorlog er twee jaar woedt. Op het einde van het interview vroeg de journalist hoe ze keek naar de wijze waarop wij hier in Vlaanderen de oorlog beleefden. Ze vond dat er hier veel te weinig aandacht was voor deze verschrikkelijke oorlog. Tegelijkertijd gaf ze aan dat ze het ook wel begreep.
De modale Leuvenaar leeft immers niet in een constante stress veroorzaakt door rondvliegende drones en bommen die elk moment kunnen ontploffen en mensenlevens eisen; we hebben geen geliefden die momenteel aan het front vechten voor hun leven; we leven niet in ballingschap gescheiden van onze geliefden… .
Eenzelfde beweging zien we ook voor de oorlog in Gaza. Ik herinner me nog goed waar ik was op 7 oktober toen ik het verschrikkelijke nieuws vernam over de inval van Hamas in Israël. De vernietiging van Gaza, waarbij vele burgers meedogenloos vermoord worden, houdt nu al een half jaar aan. En ook aan dit conflict lijken we ondertussen weer ‘gewoon’ te worden. Opnieuw: Leuven wordt momenteel niet tot puin geschoten, we zitten niet als ratten in de val, onze families werden niet gedecimeerd, … .
Lees verder onder de foto.
Morele verontwaardiging
De morele verontwaardiging is vaak groot bij het uitbarsten van een nieuw conflict, maar lijkt vervolgens telkens opnieuw te smelten als sneeuw voor de zon… . Wat is dat toch? De Franse filosoof Albert Camus hecht veel belang aan de morele of ethische verontwaardiging. Geen blinde verontwaardiging, maar een verontwaardiging die zich verzet tegen de mateloosheid van het geweld. Voor Camus is verontwaardiging het begin van een zoektocht naar waarheid en rechtvaardigheid. En misschien missen we daar wel impact? We voelen de verontwaardiging wel maar het ontbreekt ons aan grootse daden met slagkracht.
Dit horen we tenminste in heel wat van onze gesprekken met studenten en personeel in de Universitaire Parochie. De verontwaardiging is groot, maar wat dan? Het gebrek aan impact verlamt. We zien studenten die vandaag ongerust zijn, die angstig worden o.w.v. de instabiliteit in de wereld, maar ook door de klimaatcrisis, en weet ik veel welke crisissen nog… . We zien ook collega’s die zich afschermen van al dit slechte nieuws, die zich terugtrekken in hun eigen veilige cocon en cynisch worden wanneer ze het hebben over hun eigen toekomst en de toekomst van hun kinderen.
Het evangelieverhaal dat we zonet beluisterden, moedigt ons echter aan om vanuit onze verontwaardiging toch die stap te zetten naar een meer rechtvaardige wereld. We krijgen hiervoor heel concrete aanwijzingen: zonder staf en zonder sandalen. Dé verkondiging van hét evangelie lijkt helemaal geen grootse daad met veel slagkracht, integendeel. Het is op blote voeten en enkel ‘gewapend’ met de woorden: ‘Vrede zij in dit huis’.
Uw voeten – hopelijk mét schoenen, het is nog wat frisjes om al blootvoets rond te gaan – brachten u deze avond tot hier, wellicht ook voortgedreven vanuit die diepe morele verontwaardiging bij het zien van al dat vernietigende geweld. Ik hoop dat u straks weer van hieruit zal verder trekken om vrede te brengen aan andere huizen. Hebben we hier deze avond een groots gebaar gesteld? Nee. Maken we een verschil? Eens te meer! Ik geloof rotsvast in de kracht van het kleine gebaar dat uiteindelijk een grootse impact zal hebben. Je ziet die kracht gloeien in mensen die ‘en toch’ blijven zeggen: en toch blijf ik geloven dat het uiteindelijk wel goed zal komen. Deze avond zeggen wij vanuit onze morele verontwaardiging bij al dat geweld: ‘en toch’. Dit laat ons niet onveranderd en onverschillig. Laten we dit dan ook uitdragen op de wegen die we straks zullen bewandelen.
Ik sluit graag af met de woorden van Marinus van den Berg die deze gedachte heel concreet maakt:
Overal zie je mensen, die stand houden in het goed-zijn: toegewijd aan elkaar: koffie maken, een tafel dekken, wonden verbinden, de moedeloosheid bezweren, terugvechten, de dood weerstaan, stil voortdoen, de ‘courage’ niet verliezen...
En waar de een zegt: ‘We kunnen niets meer doen...’ zegt een ander: ‘We kunnen nog veel betekenen.’
Waar de een zegt: ‘Dit is het einde...’ zegt een ander: ‘Hier is een nieuw begin.’ Amen.
Martijn Steegen, hoofdpastor van de Universitaire Parochie
