De oorsprong van een Jubeljaar heeft Joodse wortels en die zijn terug te vinden in Leviticus hoofdstuk 25. In vers 10 (‘Elk vijftigste jaar zal voor jullie een heilig jaar zijn, waarin kwijtschelding wordt afgekondigd voor alle inwoners van het land. Dit is het jubeljaar, waarin ieder naar zijn eigen grond en zijn eigen familie kan terugkeren.’) wordt er aangekondigd dat er ieder 50ste jaar een heilig jaar moet worden afgekondigd. De daarop volgende verzen beschrijven wat het inhoudt. Het was een tijd van vergeving en bevrijding. Slaven werden vrijgelaten, schulden werden kwijtgescholden en land werd herverdeeld. Dit om ons er aan te herinneren dat niets van ons is, niet onze slaven, niet ons geld en niet ons bezit. Alles komt de Heer toe. Daarom werd en wordt er iedere 50 jaar de ‘reset’-knop ingedrukt op de samenleving. De stekker even uit de samenleving, en herbeginnen.
Klinkt dit niet als muziek in de oren om eens helemaal te kunnen herbeginnen in onze wereld? Terug te vertrekken van een wit blad? In de hoop het beter te doen? En wel in de wetenschap dat wij niet de eigenaars zijn, enkel de beheerders, de behoeders.
Het oudst gedocumenteerde kerkelijk heilig jaar spreekt van het jaar 1300 waar paus Bonifatius VIII voor het eerst een kerkelijk jubeljaar afkondigde als een "jaar van vergeving van alle zonden". Het was zijn wens dat dit elke eeuw zou plaatsvinden. Maar om meer mensen in de gelegenheid te stellen een heilig jaar mee te maken werd dit nagenoeg onmiddellijk verkort tot eens in de vijftig jaar. Paus Urbanus VI verkortte in 1389 de tijdspanne tot drieëndertig jaar, de lengte van het leven van Jezus. De periode werd in 1470 ingekort tot vijfentwintig jaar. En die is nog steeds van kracht. Vandaar het jaar 2025 als Jubeljaar. Daarnaast komen ook de eeuwfeesten van het sterfjaar van Jezus bij. En de paus kan ook steeds een buitengewoon heilig jaar afkondigen. Misschien herinner je je nog het buitengewone jubeljaar van barmhartigheid in 2016?
Een kerkelijk jubeljaar betekent eigenlijk hetzelfde als wat Leviticus voorschrijft. Het is een jaar van bekering, herstel en vergeving. Het is een sterke tijd van verzoening en herstel om de fundamentele relaties waarin we leven als mens te herijken vanuit het geloof in Jezus Christus: de relatie met God, met de medemens en met de schepping. Maar het is ook bekering voor de gehele Kerk en dat is wel belangrijk. Wat een jubeljaar kenmerkt is de oproep om op bedevaart te trekken naar Rome en daar de 4 pauselijke basilica aan te doen. Dat is natuurlijk niet zomaar een citytrip. We worden er aan herinnerd dat we niet onze eigen Kerk zijn, op ons eigen eiland. Door samen op bedevaart te gaan naar het graf van Petrus, worden we herinnerd wat onze Kerk ten diepste is. Geen clubje gelijkgezinden, geen socioculturele organisatie, geen vriendenclub die samenkomt op zondag maar Gods Volk op pelgrimstocht over deze aarde. Zoals het logo van het jubeljaar mooi toont: samen op weg, Jezus achterna.
Bronnen: Otheo, Dries Geeraert, KRO-NCRV
